Ebü′l-Kâsım el-Hüzelî′nin Kıraat İlmindeki Yeri ve el-Kâmil fi′l-Kırâât Adlı Eseri

Kıraat ilminin altın çağı olarak nitelendirilen hicrî beşinci asır birçok önemli isim ve eserle öne çıkmaktadır. Tarihi süreçte kıraat ilminin oluşum ve tedvin dönemine denk gelen bu asırda eldeki kıraat birikiminin derlendiği ve sistematik hale getirildiği bir sürece girilmiştir. Bu dönemde yapılan çalışmalar kıraat ilminin sonraki dönemlerini birçok yönden etkilemiştir. İşte bu döneme kadar olan kıraat birikimini toparlayan müelliflerden biri de çalışmamıza konu olan Ebü′l-Kâsım el-Hüzelî (ö. 465/1073) ve eseri el-Kâmil fi′l-Kırâât′tır. Hüzelî genç yaşta kıraat ilmini ahzetme arzusuyla ilmî seyahatlere çıkmış ve o dönemki İslam topraklarının birçoğuna ulaşmıştır. Bu seyahatleri sonucunda 365 âlim ile görüşmüş ve el-Kâmil fi′l-Kırâât isimli eserinde 50 kırâate ve 1459 tarike yer vermiştir. Eser içerisinde barındırdığı kıraat ve tarikler yönüyle değil fezâil, adedü′l-âyât, tecvîd, vakf ve esânid konularına da detaylı bir şekilde eğilmesiyle ayrı bir yerde durmaktadır. Yaptığı seyahatler, eserde var olan kıraatler ve tarikler, başta İbnü′l-Cezerî (ö. 833/1429) olmak üzere her dönemde ulemanın dikkatini çekmiştir. Çalışmamızda Hüzelî′nin hayatını ve en önemli eseri olan el-Kamîl fi′l-Kırâât′i ele almaya çalışacağız. Seyahatleri, görüştüğü âlimler ve hayatı, kıraat ilmindeki yerinin ve öneminin daha iyi tespit edilmesi amacıyla detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Eserin kıraat ilmindeki yerinin ortaya koyulması hedeflenmiş ve eser, birçok yönüyle incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde kıraat ilminin kavramsal çerçevesi, tarifi, konusu, faydası ve tarihçesi ele alınmıştır. Birinci bölümde Hüzelî′nin hayatı, seyahatleri, hocaları gibi hususlarda malumat verilmiştir. İkinci bölümde ise el-Kâmil fi′l-Kırâât isimli eser hakkında genel bilgiler verilmiş, eser üzerine yapılan çalışmalardan bahsedilmiş ve eser bölüm bölüm incelenmiştir.

The fifth century of the hegira, described as the golden age of the science of recitation, stands out with many important names and works. At the same time, in this century, which coincides with the period of formation and treatment, the qiraʼat science was collected and systematized. The studies carried out in this period affected the later periods of the science in many ways. With the studies carried out in this period, profound effects were left to the later periods of the science of qiraʼat. One of the authors who gathered the accumulation up to this period and left deep traces afterwards is Abu al-Qasim al-Huthali (d. 465/1073) and his work al-Kamil fi al-Qiraʼat. During his journeys at a young age, Huthali travelled to most of the Islamic lands of that period. As a result of these expeditions, he met with 365 scholars and included 50 qiraʼats and 1459 tariqs in the al-Kamil fi al-Qiraʼat that he wrote. The work stands in a separate place not only in terms of recitation and tariqs but also because it deals with the subjects of virtues, numbers in verse, tajwid, waqf and ısnad in detail. The expeditions he made, the recitations and tariqas contained in the work have attracted the attention of the ulama in every period, especially Ibn al-Jazari. In this study, we will try to deal with the life of Huthali and his unique work, al-Kamil fi al-Qiraʼat. His travels, the scholars he met and his life were discussed in detail in order to better determine his place and importance in the science of qiraʼat. It was aimed to reveal the place of the work in the science of recitation and the work was examined in every aspect. Our study consists of three parts. In the introduction part, the subject, purpose and method of the study are mentioned. In the first chapter, the conceptual framework, description, subject, purpose, utility, method and history of the science of qiraʼat are discussed. In the first chapter, subjects such as the life of Huthali, his travels and his teachers are covered. In the second part, general information about the work named al-Kamil fi al-Qiraʼat was given, the studies on the work were mentioned and the work was examined chapter by chapter.