Konyalı Mehmet Vehbi Efendi'nin kelami görüşleri

Siyasal anlamda oldukça çalkantılı bir dönemde yaşamış ve önemli görevler ifa etmiş olan Mehmet Vehbi Efendi’nin dine ve özellikle İslam akaidine dair görüşleri önem arz etmektedir. Pozitivist materyalist düşüncelerin yaygın olduğu bir dönemde Mehmet Vehbi Efendi İslam inançlarını özveri ile savunmuştur. Bunu yaparken yerine göre klasik kitaplarda geçen ancak sağlam delillerden yoksun olan bazı inançları da eleştirmekten geri durmamıştır. Bu bakımdan onun görüşleri ve uyguladığı metodolojinin günümüze aktarılması önem arz etmektedir. Çalışmamız giriş, dört bölüm ve sonuçtan oluşmuştur. Girişte Mehmet Vehbi Efendi’nin hayatı ve eserleri, yaşadığı dönemdeki siyasi ve içtimai durum, Kelam İlmine katkıları değerlendirilmiştir. Birinci bölümde uluhiyyete, ikinci bölümde nübüvvete üçüncü bölümde ahiret ve ahiret hallerine, dördüncü bölümde ise kelama dair gündeme getirdiği güncel konular tesbit edilmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışmamızda Mehmet Vehbi’nin eserleri başta olmak üzere klasik ve güncel kelami çalışmalar esas alınmıştır. Ayrıca ilgili makaleler, tezler, dergiler taranarak, toplanan bilgiler doğrultusunda hazırlanmıştır.

Mehmet Vehbı Affandı, who lived in a politically quite turbulent era and performed important duties, had significant views in terms of religion especially islamic doctrines. During an era when positivist materialist believers were common, Mehmet VehbıAffandı defended islamic believes devotedly. While defending, he did not avoid criticising some other believes which were lackıy of sound proofs although they were mentioned in classical books. In respect to this, it is of great importance to transfer his views and methodology to our age. Our study consists of an introduction, four body and a conclusion parts. In the introduction part, the life story and works of Konyalı Mehmet Vehbi Affandı, the era of his lifetime, his theology (kelam ilmi), and Mehmet VehbıAffandı are mentioned. In introduction part his pre-life-era is also evaluated. In the first part Godhead (Uluhiyyet),in the second part being prophethood (Nübüvvet), in the third part afterdeath and afterdeath conditions, and in the fourth part the other subjects related to kelam are dealt with. Our study particularly is based on the works of Konyalı Mehmet Vehbı and classical and modern kalam studies. Furthermore, related articles, thesis and magazines are scanned to write down this study.