Zemahşeri'nin Nevâbiğü'l-Kelim adlı eserindeki vecizelerin belağat açısından incelenmesi

Ünlü Arap âlimi ve edebiyatçısı Zemahşerî, nesir türünde kaleme aldığı Nevâbiğu'lkelim adlı eseriyle Arap edebiyatına değerli bir katkı sunmuştur. Bu eser, sadece edebî değeriyle değil, aynı zamanda taşıdığı ahlaki mesajlarıyla da dikkat çekmektedir. Bu çalışma, Zemahşerî'nin Nevâbiğu'l-kelim eserindeki belagat sanatlarını ve eser boyunca işlenen ahlaki değerleri ortaya çıkarmayı ve analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, nitel araştırma yönteminin bir alt kategorisi olan metin analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Nevâbiğu'l-kelim eseri, belagat konularının sıralaması gözetilerek kapsamlı bir şekilde incelenmiş ve eser boyunca yer alan vecizelerin dilbilimsel ve üslupsal açıdan değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu değerlendirme doğrultusunda, eserde kullanılan söz sanatları ve belagat unsurları belirlenmiş ve işlevleri analiz edilmiştir. Ayrıca, eserin taşıdığı ahlaki mesajlar da metin analizi yöntemiyle çıkarılmış ve yorumlanmıştır. Çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Zemahşerî'nin hayatı, eserleri ve Nevâbiğu'l-kelim hakkında genel bir bilgi sunulmuştur. İkinci bölümde ise Nevâbiğu'l-kelim'de yer alan vecizelerin içerdiği söz sanatları ve üslup özellikleri, belagat konularının sıralaması dikkate alınarak ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.

Zamakhshari, a famous Arabic scholar and literary figure, made a valuable contribution to Arabic literature with his prose work Nawābigh al-kelim. This work draws attention not only for its literary value but also for its moral messages and rhetorical subtleties. This study aims to reveal and analyze the rhetorical arts in Zamakhshari's Nawābigh al-kelim and the moral values throughout the work. This study was conducted by text analysis method, which is a subcategory of qualitative research method. The work Nawābigh al-kelim was analyzed comprehensively by considering the order of rhetorical subjects and the aphorisms throughout the work were evaluated linguistically and stylistically. In line with this evaluation, the rhetorical arts and rhetorical elements used in the work were identified and their functions were analyzed. In addition, the moral messages carried by the work were also extracted and interpreted through textual analysis. The study consists of two main parts. In the first part, general information about Zamakhshari's life, works and Nawābigh al-kelim is presented. In the second part, the verbal arts and stylistic features of the aphorisms in Nawābigh al-kelim are analyzed in detail, taking into account the order of rhetorical subjects.