Fetvada değişim açısından Hanefi mezhebinde insan bedeni ile ilgili fetvaların tahlîli

Sürekli değişim ve dönüşüm içerisinde olan toplumda ortaya çıkan problemler ve ihtiyaçlar bazen nasslar tarafından doğrudan çözüme kavuşamayabilir. Fakihler bu durum karşısında özellikle nassların ilke ve amaçlarından hareketle çözümler üretmeye çalışmışlardır. Çözüm üretirken nassların ilke ve amaçları yanında yaşadıkları dönemdeki bilgi ve tecrübelerden istifade etmeye çalışmışlardır. Fakihlerin insan bedeniyle ilgili fetvalarında ve görüşlerinde dönemlerinin bilgi ve tecrübelerden istifade ettikleri bellidir. İşbu çalışma özellikle zaman unsuru taşıyan bedenle ilgili geçmişte fakihlerin vermiş olduğu ama değişim nazarıyla yeniden incelenmesi gerekli fetvalara yoğunlaşmaktadır. Bedenle ilgili değişimin var olduğu düşünülen fetvaların incelendiği bu çalışma giriş, iki bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş kısmında konunun önemi, amacı, sınırları ve konuyla ilgili çalışmalardan bahsedilmiştir. Birinci bölümde konunun teorik olarak altyapısı oluşturulmaya çalışılmış, ikinci bölümde ise pratik yönüne eğilerek fetva ve görüş örnekleri verilmesine gayret edilmiştir. İkinci bölümde örnekler, doğrudan insan bedeniyle ilgili ve bedenle ilgisi dolaylı olan fetvalar şeklinde iki kısım olarak incelenmiştir. Sonuç kısmında değişimin sürekli yaşanabileceğine, bedenle ilgili olsun ya da olmasın fetva verirken zamanın değişen koşullarına dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapılmış ve elde edilen bilgiler maddeler halinde sunulmaya çalışılmıştır.

Problems and needs that arise in a society that is in constant change and transformation may sometimes not be directly solved by texts. Faqihs have tried to produce solutions to this situation, especially based on the principles and purposes of the texts. While producing solutions, they tried to benefit from the knowledge and experience of the period they lived in, as well as the principles and purposes of the texts. It is obvious that the jurists benefited from the knowledge and experience of their period in their fatwas and opinions regarding the human body. This study focuses on the fatwas given by jurists in the past regarding the body, which has an element of time, but which need to be re-examined in view of change. This study, which examines the fatwas thought to involve changes in the body, consists of an introduction, two chapters and a conclusion. In the introduction, the importance of the subject, its purpose, boundaries and studies on the subject are mentioned. In the first part, an attempt was made to establish the theoretical background of the subject, and in the second part, an effort was made to give examples of fatwas and opinions by focusing on the practical aspect. In the second part, the examples were examined in two parts: fatwas directly related to the human body and fatwas indirectly related to the body. In the conclusion, it is emphasized that change can constantly occur, that the changing conditions of time should be taken into consideration when giving fatwa, whether it is related to the body or not, and the information obtained is tried to be presented in items.