Hurufat defterlerine göre Osmanlı Döneminde Pirlevganda (Taşkent) Kazası klasik eğitim kurumlarının analizi

Bu çalışma ile Konya-Alanya yol güzergâhında bulunan ve ilk çağlardan beri iskân sahası özelliğini koruyan Taşkent ve çevresindeki klasik eğitim kurumları ele alınmıştır. Bölge, Osmanlı dönemi idari teşkilatı içerisinde Pirlevganda Kazası olarak isimlendirilmiştir. Hurufat Defterleri temel alınarak Pirlevganda Kazası'ndaki 17. yüzyılın sonu ile 19. yüzyılın ortalarına kadar geçen tarihsel süreçte oluşan dini, sosyal ve külterel özellikteki klasik eğitim kurumları tespiti, bunların işlevi, faaliyetleri ve bölge eğitimi ile Türk eğitim tarihine katkılarına ışık tutmak amaçlanmıştır. Çalışmamızın ana kaynağını Hurufat Defterleri oluşturmuş ve bundan dolayı teze Hurufat Defterlerine Göre Osmanlı Döneminde Pirlevganda Kazası (Taşkent) Klasik Eğitim Kurumlarının Analizi' ismi verilmiştir. Bunun dışında Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve bölge ile ilgi daha önce yapılan çalışmalardan da faydalanılmıştır. Bu çerçevede 67 cami ve mescit, bir medrese, bir kütüphane, 10 tekke ve zaviye tespit edilmiştir. Tespiti yapılan eserlerin banileri, inşa tarihleri, vakfiyeleri, vakıflaranı ait gelir kaynakları ile kadroları ve bunların tayin usul ve esaslaryla görevden alınma nedenleri, ücretleri, bölge eğitimine etki ve katkılarına yönelik bilgiere ulaşılmıştır. Ayrıca bölgenin tasavvufi hayatı da aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bu kurumlar ile toplumsal birlik ve beraberliğin yanında toplumun eğitimi ile huzur ve refahın yüksek olduğu bir yapı oluşturulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler hem kaza dâhilindeki klasik eğitim kurumlarını işlev ve işleyişi açısından hemde Osmanlı ve Türk eğitim tarihi açısından önem arz etmektedir.

In this study, the classical education institutions in Taşkent and nearby taking place on the route between Alanya and Konya and keeping the feature of being a settlement since the first era have been handled. The area had been named as the town Pirlevganda by the administrative organization of Ottoman period. The study aims at fixing the educational institutions having religious, social and cultural features in the historical periods between the end of 17th. century and middle of the 19th. century in the town of Pirlevganda by using the hurufat books, their functions and activities; in this way flashing on their contributions to the education of this area and Turkısh education history. These hurufat books constitute the main source of our study, and for this reason our thesis is titled 'The town of Pirlevganda (Taşkent) during the Ottoman Empire and the Analysis of Classical Education Institutions according to the Hurufat Books. The Ottoman archive of prime ministry and the previous studies performed on the area have also been used for the study. In this respect, 67 mosques and small mosques, one muslim theological school, one library, 10 lodges have been investigated. The things like the constructors of these constructions, their construction dates, foundations, the income source and the staff of these foundations, how they were appointed and dismissed, their wages and the contribution of them to the education of the area have all been learned. In addition to this, the mystic life of the area has been tried to be cleared. With all these foundations, an educated and peaceful society as well as having unity and solidarity had been tried to be formed. All these data are significant for both the function of these classical education institutions in the town, and Ottoman and Turkish Education history.