Demirbaş, NurDoğan, Betül2025-11-272025-11-2720252025Doğan, B. (2025). Annelerin dijital ebeveynlik farkındalığı ile çocuklarının problemli medya kullanımı arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Konyahttps://hdl.handle.net/20.500.12452/19928Giriş ve Amaç: Medya araçlarının, özellikle telefon ve tabletlerin kolay erişilebilir olmasıyla birlikte çocukların bu araçları kullanımı giderek artmaktadır. "Dijital ebeveynlik", ebeveynlerin dijital teknolojilerin faydalarının yanı sıra risklerinin de farkında olması, kontrollü kullanımını sağlaması ve olumlu bir rol model olması olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada 5-12 yaş grubunda çocuğu olan annelerin, dijital ebeveynlik konusundaki farkındalıklarının, çocuklarının problemli medya kullanımı üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlandı. Yöntem: Tanımlayıcı tipte bir çalışma olarak planlanan araştırmanın evrenini Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniği'ne 15.04.2023-31.12.2023 tarihleri arasında başvuran ve 5-12 yaş arası çocuğu olan anneler oluşturdu. Veriler; sosyodemografik bilgi formu, Dijital Ebevenlik Farkındalık Ölçeği (DEFÖ) ve Problemli Medya Kullanım Ölçeği-Kısa Formundan (PMKÖ-KF) oluşan bir anket aracılığı ile toplandı. Anlamlılık p<0,05 düzeyinde değerlendirildi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 380 annenin yaş ortalaması 36,31±5,51 (22-53) yıl, %95,3’ü (n=362) evli, %40,0’ı (n=152) ilköğretim mezunu ve %73,7’si (n=280) çalışmıyordu. Çocuklarının %54,7’si (n=208) kız ve yaş ortalaması 8,43±2,11 yıldı. Çocukların en çok kullandığı görsel medya araçları sırasıyla; telefon %55,3 (n=210), televizyon %48,7 (n=185) ve tablet %28,4 (n=108) idi. Çocukların bu görsel medya araçlarını en sık kullanma sebepleri sırasıyla; çizgi film, dizi veya film izlemek %65,3 (n=248), oyun oynamak %60,0 (n=228) ve ödevleri için araştırma yapmak %46,6 (n=177) idi. DEFÖ olumsuz model olma alt boyut puan ortalaması 7,62±2,77; dijital ihmal için 8,73± 2,97, verimli kullanım için 15,99±3,37 ve risklerden koruma için 14,84±3,98 bulundu. PMKÖ puanı ise 1,98±0,83 olarak bulundu. DEFÖ'nün alt boyut puanları ile çocukların cinsiyetleri arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0,05). Üniversite mezunu annelerin olumsuz model olma puanı (8,16±2,73) lise mezunu olanlardan (7,29±2,82) yüksekti (p=0,046). Toplam PMKÖ puan ortalaması 1,98±0,83 iken erkek çocuklarında (2,12±0,84) kız çocuklarına (1,88±0,81) göre problemli medya kullanımı daha fazla bulundu (p=0,005). “Çocuğumun görsel medya kullanımını kontrol edemiyorum” diyen annelerin PMKÖ puanı (2,96±1,11), “kontrol edebiliyorum” diyenlerin puanından (1,60±0,57) yüksek bulundu (p<0,001). DEFÖ’nün alt boyutlarından dijital ihmal ve olumsuz model olma puanları arttıkça PMK puanları artmaktaydı (r=0,481, p=0,003), (r=0,321, p=0,001). Risklerden koruma ve verimli kullanım puanları arttıkça PMK puanları azalmaktaydı (r=-0,151, p=0,003), (r=-0,172, p=0,001). Sonuç: Annelerde dijital ebeveynlik farkındalığı genel olarak yüksek iken çocuklarda PMK düzeyi düşük bulundu. Olumsuz model olma ve dijital ihmal davranışları arttıkça PMK artmakta, risklerden koruma ve verimli kullanım davranışları arttıkça PMK azalmakta idi. Dijital ebeveynlik farkındalığının çocukların problemli medya kullanımları ile ilişkili olduğu sonucuna ulaşıldı. Ebeveynlerin dijital medya ve uygulamalarla ilgili bilgi sahibi olmaları, çocuklarına rehberlik etmelerinde faydalı olabilir. Ebeveynler dijital teknoloji ve uygulamalarının kullanımında çocuklarına iyi birer rol model olmaya özen göstermelidirlerAim: In this study, it was aimed to determine the effect of digital parenting awareness of mothers with children in a certain age group on their children's problematic media use. Methods: The population of the research, planned as a descriptive type study, consisted of mothers with children aged 5-12 who met the inclusion criteria for the study and applied to Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine Hospital Family Medicine Polyclinic between 15.04.2023-31.12.2023. Data; The sociodemographic information form was collected by applying the Digital Parenting Awareness Scale (DEFÖ) and Problematic Media Use Scale-Short Form (PMKÖ-SF) to the parents. Significance was evaluated at p<0.05 level. Results: Of the 380 mothers included in the study, the mean age was 36.31±5.51 (22-53) years, 95.3% (n=362) were married, 40.0% (n=152) were primary school graduates and 73.7% (n=280) were unemployed. 54.7% (n=208) of their children were female and the mean age was 8.43±2.11 years. The most frequently used visual media tools by children were telephone 55.3% (n=210), television 48.7% (n=185) and tablet 28.4% (n=108). The most frequent reasons for children to use these visual media tools were; watching cartoons, TV series or movies 65.3% (n=248), playing games 60.0% (n=228) and doing research for homework 46.6% (n=177). The mean score of the DEFS negative modeling sub-dimension was 7.62±2.77; 8.73±2.97 for digital neglect, 15.99±3.37 for productive use and 14.84±3.98 for protection from risks. The PMKS score was found to be 1.98±0.83. No significant difference was found between the sub-dimension scores of the DEFS and the gender of the children (p>0.05). The negative modeling score of the mothers with a university degree (8.16±2.73) was higher than that of the mothers with a high school degree (7.29±2.82) (p=0.046). While the mean PMCS score was 1.98±0.83, problematic media use was found to be more common in boys (2.12±0.84) than in girls (1.88±0.81) (p=0.005). The PMCS score of the mothers who said “I cannot control my child's use of visual media” (2.96±1.11) was found to be higher than the score of those who said “I can control” (1.60±0.57) (p<0.001). As digital neglect and negative modeling scores from the DEFÖ sub-dimensions increased, PMK scores increased (r=0.481, p=0.003), (r=0.321, p=0.001). As risk protection and productive use scores increased, PMK scores decreased (r=-0.151, p=0.003), (r=-0.172, p=0.001). Conclusion: While mothers' digital parenting awareness was high, children's PMC levels were found to be low. PMC increased as negative modeling and digital neglect behaviors increased, while PMC decreased as risk-protection and productive use behaviors increased. PMC was also found to be high in children of mothers with low internet use awareness. The more aware parents are of digital media and its applications, the more they can guide their children. Parents should strive to be good role models for their children in the use of digital technology and applications.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessDijital EbeveynlikEkran SüresiFarkındalıkProblemli Medya KullanımıDigital ParentingScreen TimeAwarenessProblematic Media Use.Specialist Thesis971775