Muhammed bin Ebî Bekir el-Mar‛aşî ve Cühdü'l-Mukill adlı eserinin tecvid ilmindeki yeri

Abstract

Muhammed b. Ebî Bekr el-Mar‛aşî (ö. 1145/1732) 17. yüzyılın ikinci yarısında Maraş'ta doğmuş, 18. yüzyılın ilk yarısında bölgede (Maraş, Kilis veya Gaziantep) vefat etmiş büyük bir Osmanlı âlimidir. Saçaklızâde Mehmet Efendi diye meşhur olmuştur. Babası da kendisi gibi âlimdir. İlk eğitimini babasından ikmal etmiş, daha sonra da dönemin tanınmış alimlerinden ders almıştır. Şam'a giderek dönemin büyük tasavvuf âlimi Abdülgânî en-Nablusî'den de ilim tahsil etmiş ve icazet alarak memleketine dönmüştür. Tefsir, Kur'an ilimleri, kıraat, mantık, kelam, münazara, ilimler tasnifi, belagat gibi birçok alanda eser vermiştir. Kütüphanelerde kendisine nispet edilen çok sayıda eser mevcuttur. Tezimizde müellifin 115 eserine yer verilmiştir. Aynı zamanda edebi kişiliği de olup Türkçe ve Arapça şiirler de yazmıştır. Cühdü'l-Mukill yazıldığı dönemden itibaren tecvid ilminin başucu kaynaklarından birisi olmuştur. Yazar eserinde ilk başta konuyla ilgili ana kaynaklardaki bilgileri vermiş, ardından da kendi görüşlerini ifade etmiştir. Bu eserin önemini daha da artırmıştır. Kendinden sonra yazılan hemen hemen tüm tecvid kitaplarında ondan yararlanılmıştır. Eser sadece Âsım kırâatı Hafs rivayetine göre yazılmamıştır. Yazar çok büyük oranda diğer kırâat imamlarının ve onların ravilerinin görüşlerine de yer vermiştir.

Muhammed b. Ebî Bekr el-Mar‛aşî (d. 1145/1732) was an important Ottoman scholar who was born in Maraş, in second part of 17th century and he died in first part of the 18th century, in the same region (Maraş , Kilis or Gaziantep). He was known as Saçaklızâde Mehmet Efendi. His father was also a scholar like him. He got his firs education from his father and then, he got education from those years' well known scholars. He also got education and ratification from Abdülgânî en-Nablusî who was very important islamic mysticism scholar in those period. He had a lot of works in the area of exegetic, Qur'an sciences, recitation styles, logic, kalam, discussion, classification of sciences, rhetoric. There are a lot of works in libraries which are known with his name. There are 115 works of the writer in my thesis. He also had a literary personality and he wrote Turkish and Arabic poems. Cühdü'l-Mukill is a reference guide for tajweed science from the period that it was written. The writer fistly gave informtion from the main sources about the subject and then he declared his ideas, and this study increased the importance of the work of him. Nearly all the tajweed books which was written after him got benefit from his works. The writer wrote his work not only according to the Asım's recitation style and Hafs abstract but also he gave place to the ideas of other reading imams and their subnarrators.