Okul öncesi eğitimin ilkokul birinci sınıf Suriyeli öğrencilerin okula hazırbulunuşluk ve okuma-yazma öğrenmelerine katkısı

Bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi eğitimin Suriyeli mülteci öğrencilerin birinci sınıfa hazırbulunuşluk düzeyine ve okuma-yazma öğrenme süreçlerine etkisini öğretmen görüşleri doğrultusunda incelemektir. Bu doğrultuda, okul öncesi eğitim almış ve almamış öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyleri ve okuma-yazma öğrenme süreçleri analiz edilmiştir. Araştırmada karma yöntem yaklaşımlarından açıklayıcı ardışık desen benimsenmiş; nicel veriler toplandıktan sonra nitel veriler toplanmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin örneklemini, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Konya ili Selçuklu ilçesindeki Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul birinci sınıfta öğrenim gören, okul öncesi eğitim almış ve almamış toplam 339 Suriyeli mülteci öğrenci oluştururken; nitel verilerin örneklemini ise bu öğrencilerin öğretmenleri (184 öğretmen) oluşturmuştur. Araştırmada, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerini belirlemek amacıyla “İlkokula Hazırbulunuşluk Ölçeği” kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde, öğrencilerin cinsiyet, yaş, okul öncesi eğitim alma durumu, anne ve baba eğitimi düzeyi ve ailede Türkçe konuşan bireylerin varlığı gibi demografik özellikleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Okuma yazma öğrenme süreçlerinde öğrencilerin tecrübe ettiği avantaj ve dezavantajları belirlemek amacıyla ise araştırmacı tarafından hazırlanmış olan açık uçlu sorulardan oluşan anket kullanılmış ve öğretmen görüşlerine başvurulmuştur. Nicel bölümde, Suriyeli mülteci öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyleri, SPSS yazılımı kullanılarak t-testi ve ANOVA ile analiz edilmiştir. Nitel bölümde ise öğretmenlerin okul öncesi eğitimin öğrencilerin uyum sürecine, okuma yazma öğrenme deneyimlerine ve karşılaştıkları zorluklara ilişkin görüşleri MaxQDA yazılımı kullanılarak tematik olarak değerlendirilmiştir. Nicel araştırma sonuçları, okul öncesi eğitim almış öğrencilerin ilkokula hazırbulunuşluk düzeyininin daha yüksek olduğunu göstermiştir. Ayrıca, anne ve baba eğitim düzeyinin artması ve ailede Türkçe konuşan bireylerin bulunması, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyini olumlu yönde etkilemiştir. Ancak yaş değişkeninin hazırbulunuşluk düzeyi üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Nitel bulgular ise okul öncesi eğitime ek olarak bireysel ve ailevi faktörlerin de öğrencilerin okula hazırbulunuşluğunu etkilediğini ortaya koymuştur. Öğretmen görüşlerine göre, okul öncesi eğitim, Suriyeli mülteci öğrencilerin birinci sınıfa hazırbulunuşluk düzeyi ve okuma yazma öğrenme süreçleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Ayrıca, okul öncesi eğitim almış ve almamış öğrencilerin deneyimlediği dezavantajlar öğretmenlerin değerlendirmeleri doğrultusunda ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu çalışma, okul öncesi eğitimin mülteci çocukların eğitimine olan etkilerini anlamak ve bu alanda yapılacak politika ve uygulamalara yön vermek açısından önemli bir katkı sunmaktadır.

The primary aim of this study is to examine the impact of preschool education on Syrian refugee students’ first-grade school readiness levels and literacy learning processes based on teachers’ evaluations. In this context, the school readiness levels and literacy learning processes of students who attended and did not attend preschool education were analyzed. The research employed a mixed-method approach, specifically the explanatory sequential design, in which quantitative data were collected first, followed by qualitative data. The quantitative sample of the study consisted of 339 Syrian refugee students attending the first grade of primary schools affiliated with the Ministry of National Education in the Selçuklu district of Konya during the 2022-2023 academic year, including those who attended and did not attend preschool education. The qualitative sample consisted of these students’ teachers (217 teachers). The “School Readiness Scale” was used to determine students’ readiness levels. The quantitative analysis focused on demographic characteristics such as students’ gender, age, preschool education attendance, parental education levels, and the presence of Turkish-speaking family members. To identify the advantages and disadvantages experienced by students during the literacy learning process, an open-ended questionnaire prepared by the researcher was used, and teachers’ evaluations were obtained. In the quantitative phase, the school readiness levels of Syrian refugee students were analyzed using t-tests and ANOVA via SPSS software. In the qualitative phase, teachers’ views on the impact of preschool education on students’ adaptation processes, literacy learning experiences, and challenges were thematically analyzed using MaxQDA software. The quantitative findings indicated that preschool education students had higher school readiness levels. Additionally, higher parental education levels and the presence of Turkish-speaking family members positively influenced students’ readiness levels. However, age and variable did not significantly affect readiness levels. The qualitative findings revealed that individual and familial factors also influenced students’ school readiness and preschool education. According to teachers’ evaluations, preschool education significantly impacts Syrian refugee students’ first-grade school readiness and literacy learning processes. Moreover, the disadvantages experienced by students who attended and did not attend preschool education were thoroughly discussed based on teachers’ assessments. This study provides important insights into the contributions of preschool education to the education of refugee children and offers guidance for future policies and practices in this field.