Te'vîlâtü'l-Kur'ân'da filozoflara bakış

Müslümanlar Arap yarımadasının dışında fetihler gerçekleştirmeye başladıkları andan itibaren farklı dini ve felsefî akımlarla görüşleri ile karşı karşıya kalmıştır. Bu farklı akımlar karşısında varlıklarını sürdürmek ve fethettikleri bölgelerde kalıcılıklarını sağlamak için bu akımların fikirlerini öğrenip, onlara karşı tez üretmek durumunda kalan Müslümanlar bu akımların eserlerinin birçoğunu tercüme etmişlerdir. İlk başlarda matematik, fizik, tıp gibi alanlarla sınırlı olan çeviri faliyetleri ilerleyen süreçte bu akımların fikri altyapısını öğrenmek ve onlara karşı cevaplar üretmek için felsefe ve düşünce sistemlerini açıklayan kitaplar olarak devam etmiştir. İmam Mâtürîdî’nin yaşadığı bölge olan Semerkant, dünyanın önemli ticaret noktalarından birisi olması sebebiyle bu farklı akımların bol miktarda bulunduğu bir bölgedir. Bölgede ki bu çeşitlilik İmam Mâtürîdî’nin düşünce hayatına da yansımış ve tefsirini tefsir tarihinin özgün bir parçası yapmıştır. Kendisinden önceki tefsirlerden farklı olarak dönemin önemli felsefî akımları olan (Dehriyye, Seneviyye gibi akımlara ve sudûr nazariyesine tefsirinde bolca yer veren İmam Mâtürîdî, Kitâbü’t-Tevhîd’de bu akımlara dair yaptığı eleştirileri tefsirine yansıtmıştır. Biz bu çalışmamız da İmam Mâtürîdî’nin filozoflara dair bakış açısını Te'vîlâtü'l-Kur'ân üzerinden ortaya koymaya çalıştık.

Muslims have been confronted with the views of different religions and movements from the moment they started to make conquests outside the Arabian Peninsula. To maintain their existence in the face of these different fictional trends and to ensure their permanence in the regions they conquered, Muslims who had to learn the ideas of these fictional trends and produce thesis against them translated many of the works of these trends. Translation activities, which were initially limited to fields such as mathematics, physics, and medicine, continued with books on subjects like philosophy and thought systems to explain the intellectual infrastructure of these fictional trends and in order to produce answers against them. Samarkand, the region where Imam Maturidi lived, is a region where these different movements are abundant, as it is one of the significant trade points of the world. This diversity in the region was also reflected in the intellectual life of Imam Maturidi and made his tafsir an original part of the history of tafsir. Different from the tafsirs before him, Imam Maturidi gave an extensive elaboration on the views of the significant movements of the period (Dahriyyah, Sanawiyyah, Sudur Theory) in his tafsir. In this research, we tried to reveal the point of view of Imam Maturidi on the philosophers through the Te'vilatu'l-Qur'an.