Kur’an Âyetleri Bağlamında Uyku Kavramı

Uyku insanın beyninin bir fonksiyonudur. Uyku zamanında gün boyunca dışarıdan gelen haber ve duyguların filtreleme süreci gerçekleştirilmektedir. Üzerinde çok sayıda araştırmaların yapılmasına rağmen uyku ve uykuda görülen rüya fenomenleri tamamıyla anlaşılıp biten bir konular değildir. Çalışmaların verdiği en verimli sonuç, uyku durgun bir süreç olmayıp farklı dönemlerden oluşması ve beynin aktif halde çalışmaya devam etmesidir. Sağlıklı bir uyku iki dönemden oluşmaktadır. Bunlar hızlı göz hareketlerinin olmadığı derin uyku adıyla tanımlanmış olan Non REM uykusu ve hızlı göz hareketlerinin olduğu paradoksal-REM diğer adıyla rüya uykusudur. Kur’ân’da uyku Allah’ın varlığını gösteren bir işaret ve aynı zamanda O’nun rahmetinin, lutfunun tecellilerinden biridir. Peygamberler ve elçiler için vahiy kaynağı, son peygamberin görevinin tamamlanmasından sonra bir ilham kaynağı, bazen bir müjde, bazen de uyarının kaynağı sayılmaktadır. Bu çalışmada Kur’ân-i Kerîm’de uyku manasında geçen nevm, sinetün, rukûd, nüâs, sübât, sekine, mevt ve teveffî kavramları tespit edilerek, ilk önce bu kavramların sözlük ve kelime anlamları açıklanmaya çalışıldı. Ardından âyetler üzerinde ağırlıklı olarak tefsir, hadis, tarih ve konuyla ilgisi olan diğer kaynaklara bakarak âyetler bağlamında uykunun mâhiyeti araştırıldı. Ardından tıbbî açıdan uyku konusu kısaca ele alındı. Sonuç olarak farklı kelimelerle tanımlanan uykunun türlerinin olduğu, bu türlerin arasında ince bir farkın bulunduğu, söz konusu farklılıkların tıbbî açıdan da tespit edişmiş olan uyku dönemlerine bir nevi işaretlerin olduğu kanaatine varılmıştır.

Sleep is a function of the human brain. During the sleep time, the filtering process of news and emotions coming from outside is carried out throughout the day. Despite the large number of researches on it, sleep and dream phenomena during sleep are not subjects that are completely understood. The most productive result of the studies is that sleep is not a stagnant process, but consists of different periods and the brain continues to work actively. A healthy sleep consists of two periods. These are Non-REM sleep, defined as deep sleep without rapid eye movements, and paradoxical-REM, otherwise known as dream sleep, with rapid eye movements. In the Qur'an, sleep is a sign showing the existence of Allah and at the same time one of the manifestations of His mercy and grace. It is regarded as a source of revelation for prophets and messengers, a source of inspiration after the completion of the last prophet's mission, sometimes an ailment, and sometimes a source of warning. In this study, the subject of sleep from a medical point of view was briefly discussed. Then, the concepts of navm, sinetun, rukûd, nuâs, subât, sekine, mavt and tavaffî, which are used in the meaning of sleep in the Qur'an, were determined, and first of all, the dictionary and word meanings of these concepts were tried to be explained. Then, the nature of sleep in the context of the verses was investigated by looking at the verses, mainly tafsir, hadith, history and other sources related to the subject. As a result, it was concluded that there are types of sleep that are defined with different words, that there is a subtle difference between these types, and that these differences are some kind of signs for the sleep periods that have been determined medically.