Yansıtıcı düşünmenin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamalarına katkıları

Bu araştırmanın amacı yansıtıcı düşünmeyi geliştirici öğretim uygulamalarının Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmen adaylarının öğretimi tasarlama, uygulama ve değerlendirme süreçlerinde yansıtıcı düşünmelerine ve performanslarına etkisini belirlemektir. Çalışmanın amacının bütüncül bir yaklaşımla ele almak için karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Karma yöntem araştırması desenlerinden birisi olan iç içe desen (embeded design) ise araştırmanın desenini oluşturmaktadır. Bu desenin amacı, nicel ve nitel veriyi eş zamanlı olarak ya da sıralı olarak toplamaktır, fakat bir veri türü diğer veri türünü destekleyici rol oynar. Örneğin nicel bir deneysel çalışmada araştırmacı, katılımcıların deney koşullarında nasıl bir tecrübe yaşadıklarını incelemek üzere nitel veri toplayabilir. Nicel boyutta "öntest-sontest kontrol gruplu model" benimsenerek deneysel desende bir çalışma yürütülmüştür. Belirlenen yöntemi ve oluşturulan temel yapısı çerçevesinde araştırmamızın nitel boyutunda durum çalışmasının (case study) kullanılması uygun görülmüştür. Çalışılacak durum "yansıtıcı düşünmeyi geliştirici uygulamalar destekli öğretmenlik uygulaması"dır. Araştırmanın çalışma grubunu 2015-2016 öğretim yılı bahar döneminde, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği bölümünde 4. sınıfta okumakta olan ve "Öğretmenlik Uygulaması" dersini alan öğretmen adayları oluşturmaktadır. 20 kişi deney grubu, 20 kişi de kontrol grubu olmak üzere gönüllü olarak araştırmaya katılmak isteyen toplam 40 öğrenci çalışma grubuna dahil edilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında YANDE (Yansıtıcı Düşünme Eğilimi) Ölçeği, Yansıtıcı otobiyografi görüşme formu, ders planları, ders öncesi ve sonrası katılımcı yansıtıcı günlükler, akran değerlendirme formları, gözlem kayıtları ve uygulama sonrası görüşme formu veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde gerekli varsayımların karşılanması durumunda parametrik testler olarak bağımsız gruplar t testi ile bağımlı gruplar t testi kullanılırken, puanların normal dağılım göstermediği durumlarda Mann Whitney U testi ve Wilcoxon İşaretli Sıralar testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda deney grubu katılımcılarından elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen adayları mevcut haliyle öğretmenlik uygulaması dersini faydasız bulmaktadırlar. Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinlikler destekli öğretmenlik uygulaması öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimlerini geliştirmektedir. Öğretmen adayları, öğretim için planlama yapmanın önemini kavramışlardır. Öğretimi uygulama aşamasında özgüven kazanmışlar, derslerinde yöntem ve teknik çeşitliliği geliştirmişler, sınıf yönetimi ve zaman yönetimi konusunda temel beceriler geliştirmişlerdir. Öğretimi değerlendirme konusunda farkındalık geliştirmişler, kendi öğretim etkinliklerini değerlendirme alışkanlığı kazanmışlardır. Açık fikirlilik tutumu geliştirmişler, meslektaşlar arası işbirliği geliştirmeye istekli hale gelmişlerdir. Bu sonuçlara göre DKAB öğretmen eğitiminde uygulamaya ağırlık verilmeli, okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersleri daha erken sınıflara çekilmelidir. DKAB öğretmen yetiştirme programında hem teorik derslerde hem de uygulamalı derslerde yansıtıcı düşünmeye yer verilmelidir. Teorik bilgi ile uygulama arasında köprü kurmaya özel bir gayret sarf edilmeli, okul ve üniversite işbirliği geliştirilmelidir.

The purpose of this study is to display the effects of teaching practices that improve reflective thinking to pre-service religious culture and ethics teachers' reflective thinking and performance in the planning, implementation and the evaluation process of teaching. Mixed research method was used to deal with the aim of this study. Research design is embedded design which is one of the mixed research designs. The purpose of the embedded design is to collect quantitative and qualitative data simultaneously or sequentially, but to have one form of data play a supportive role to the other form of data. For example, during a quantitative experiment, the researcher may collect qualitative data to examine how participants in the treatment condition are experiencing the intervention. "Pretest-posttest control group design" was adopted as an experimental design in the quantitative dimension of the study. Case study is prefered as a research design in this framework which consists of methodology and structure of the study in the qualitative dimension of the study. The case to study is "teaching practice with the activities that support reflective thinking". The study group consists of fourth grade students attending to "Teaching Practice" course in Necmettin Erbakan University Faculty of Theology Department of Religious Culture and Ethics Education. Forty voluntarily students were included to the study, twenty of them grouped in experimental group, twenty of them grouped in control group. Reflective Thinking Tendency Scale (RTTS), reflective autobiography interview form, lesson plans, reflective journals before and after the lesson, peer evaluation forms, observation notes, post interview form were used as a data collection tool. Quantitative data were analysed by using "independent group t test" or "dependent group t test" as a parametric test if normal distribution assumption were guaranteed. Otherwise, "Mann Whitney U test" and "Wilcoxon signed-rank test" were used as a nonparametric test. Content analysis were used to analyse quantitative data gathered from the experimental group participants. According to findings, teaching practice with the activities that support reflective thinking improves reflective thinking tendency of pre-service teachers. Pre-service teachers recognized the importance of planning for teaching. They have developed self-confidence, have used diverse method and technique and have improved basic skills about classroom management and time management. They have developed awareness of teaching assessment and have enhanced the habit of evaluating their own teaching activities. Their open mindedness attitude was developed and became willing to collaborate effectively with their colleagues. According to these findings it should be given weight to the practice in Religious Culture and Ethics teacher education program. "School experience" and "Teaching practice" courses may be placed in the early years of the curriculum. Reflective thinking might be included in both theoretical courses and practical courses. Theoretical knowledge should be linked with practical issues and school-university collaboration should be improved.