Ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim algılarının kavram karikatürleri aracılığıyla incelenmesi

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim ayrımı konusundaki algılarının ortaya çıkarılması amaçlamıştır. Araştırmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında Konya ilinin Karatay ilçesine bağlı kırsal bölgedeki bir ortaokulda öğrenim gören 127 ortaokul öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin bilim-sözde bilim algılarını incelemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Bilim-Sözde Bilim Konulu Kavram Karikatürü Testi (BSK-KKT) ve yarı yapılandırılmış görüşmeler ile veriler toplanmıştır. BSK-KKT' de söz konusu bağlam üzerinde hazırlanmış olan kaşık bükme, şifalı taşlar, levitasyon ve iridoloji temalı karikatürler bilimsellik kriterlerinden bilimsel yöntem, test edilebilirlik, tekrarlanabilirlik ve özel kaynaklara dayanmama kriterleri üzerine vurgu yapmaktadır. BSK-KKT uygulandıktan sonra örneklem içerisinden seçilmiş 13 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler nitel tekniklerle analiz edilmiştir. BSK-KKT' de öğrencilerin yanıtlarının gruplandırıldığı analiz tablosu, görüşmelerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları incelendiğinde ortaokul öğrencilerinin bilim-sözde bilim ayrımı konusunda naif fikirleri olduğu ve bu konuda önemli eksikliklerin olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin bir konunun bilimselliğine karar verirken temalarda bulunan kriterlere bağlı kalmayıp açıklamalarında kendi zihinlerinde bulunan kriterlerden de bahsettikleri ortaya çıkmıştır.

The objective of this study is to reveal perceptions of secondary school students on science-pseudoscience distinction. 127 secondary school students from a secondary school in the rural area of Karatay, Konya, participated in the study in 2018-2019 academic year. In order to examine the science-pseudoscience perceptions of the students, data were collected with Concept Cartoon Test on Science-Pseudoscience (CCTSP) developed by the researcher and semi-structured interviews. In this context at CCTSP, spoon bending, healing stones, levitation and iridology themes cartoons emphasize scientific methods from scientific criteria, testability, reproducibility and non-reliance on specific sources. After CCTSP being applied, semi-structured interviews were conducted with 13 students selected from the sample. The data were analyzed by qualitative data. At CCTSP, analysis table where students' responses are grouped and descriptive analysis was used for the analysis of the interviews. When the findings of the study are examined, it is revealed that secondary school students have naive ideas about science-pseudo-science distinction and there are important deficiencies in this subject. Deciding on the scientific aspects of a subject, it is revealed that students do not adhere to the criteria in the themes, but also mention the criteria in their minds.