Kurumsal kalite beliryecilerinin serbest ticaret anlaşmalarına etkisi: AB ülkeleri üzerine bir panel veri analizi

20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan "Kurumsal İktisat" yaklaşımı, neoklasik iktisat öğretilerinden farklı olarak sadece ekonomik durumları incelememektedir. Aynı zamanda ekonominin etkilendiği unsurların başında kurumların da yer aldığını savunmaktadır. Kurum kavramı ise işlem maliyetleri, eksik sözleşmeler, mülkiyet hakları, politik istikrar ve yolsuzluk değişkenleri ile açıklanmaktadır. Bu araştırmanın amacı, serbest ticaret anlaşmaları kapsamında, kurumsal kalite göstergelerinin ticareti ne kadar etkilediğini incelemektir. Bu bağlamda çalışma 1996-2022 döneminde Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin kurumsal kalite göstergeleri ile serbest ticaret anlaşmaları arasındaki ilişkiyi analiz etmektedir. Birinci bölümde serbest ticaret kavramının teorik çerçevesi çizilmektedir. İkinci bölümde kurumsal iktisat yaklaşımı ve kurumsal kalite detaylı olarak ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde tezin araştırma konusunu teşkil eden Avrupa Birliği ülkelerinin yaptıkları serbest ticaret anlaşmaları incelenmektedir. Son bölümde ise kurumsal kalite göstergelerini kapsayan ve farklı kurumlardan elde edilen verilerle ortak, özgün bir veri seti oluşturularak analiz yapılmaktadır.

Unlike neoclassical economic teachings, the "Institutional Economics" approach, which emerged in the early 20th century, does not examine only economic situations. At the same time, this approach argues that institutions are among the primary factors that affect the economy. The concept of institution is explained in this regard with variables such as transaction costs, incomplete contracts, property rights, political stability, and corruption. The aim of this research is to examine free trade agreements and emphasize how much they affect trade through institutional quality indicators. In this context, the study examines the institutional quality indicators and free trade agreements of the European Union member states in the period between 1996 and 2022. The first section draws the theoretical framework of the concept of free trade. In the second section, the institutional economics approach and institutional quality is explained in detail. In the third section, the free trade agreements signed by the European Union members selected as the research area for the thesis is examined. In the last section, data covering institutional quality indicators and obtained from different institutions is analyzed by creating a common, original data set.