Afganistan'da Cumhuriyetin kuruluşu
Dosyalar
Tarih
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
Özet
Cumhuriyet, başta devlet başkanı olmak üzere, devletin başlıca temel organlarının belli aralıklarla yinelenen seçimlerle göreve getirildiği bir "yönetim biçimi"dir. 1973'e kadar Afganistan'da yönetim krallık şeklindeydi. Kral Nadir Şah bir suikast sonucu öldürüldükten hemen sonra on dokuz yaşındaki oğlu olan Zahir Şah yerine geçmiştir ve kırk yıl boyunca ülkeyi otoriter bir şekilde yönetmeye çalışmıştır. Sonunda 1973'te kralın yeğeni olan Davut Han, muhalefetin de desteklediği bir askeri darbeyle, Roma'da tedavi gören Kral Zahir Şah'ı devirerek yönetime el koydu. Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin Perçem kanadının desteklediği darbe sonunda cumhuriyet ilan edildi. Cumhuriyetin kuruluşuyla oluşan ilk kabinede ADHP'nin Komünist Perçem kanadının aktif bir biçimde rol alması, vatandaş nezdinde darbenin yapılışıyla ilgili bir takım soruların sorulmasına neden olmuştur. Örneğin Darbeyi Davut Han bağımsız olarak mı gerçekleştirdi yoksa Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin aracılığıyla mı? Bu ve buna benzer soruları değişik kaynaklardan yararlanarak şu şekilde bir sonuca ulaştık: Davut Han, Kral Zahir Şah'ın çocukları arasından yerine geçecek ehliyetli biri olmamasından ve er ya da geç bu darbe SSCB tarafından ya da Abdul Vali Han'ın (Zahir Şah'ın Damadı) tarafından gerçekleşeceğini düşünüyordu. Davut Han, rejimi değiştirmek isterdi ama tek başına gücü yetmiyordu. Bu nedenle ADHP'nin Perçem kanadıyla bu darbeyi gerçekleştirmiştir.
Republic is a "regime" in which notably, the president, and state's some of the basic organs are nominated in elections repeated at certain intervals. Afghanistan was a Kingdom until 1973. It was only after the murder of King Nadir Shah as a result of an assassination, his nine years old son Zahir Shah replaced and attempted to govern the country authoritatively along forty years. Finally Daoud Khan, seized the power with a military coup that was also supported by the opposition by defeating King Zahir Shah who was receiving a treatment in Rome. At the end of the coup supported by the Parcham wing of the People's Democratic Party of Afghanistan, republic was proclaimed. In the first cabined formed with the foundation of republic, the active role of the communist Parcham wing of the PDP caused some questioning by the citizen about the structure of coup. For instance, Did Daoud Khan make the coup independently or by the means of the Union of Soviet Socialist Republics? We concluded as follows by using these and similar questions: Daoud Khan thought that there was no children of King Zahir Shah who is capable to be replaced with him and that, sooner or late, this coup would be realized by the USSR or by Vali Khan (the son-in-law of King Zahir Shah). Daoud Khan wanted to change the regime, but could not be capable alone, therefore, he made this coup with the Parcham wing of the PDP.












