Öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteği ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracı rolü

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteği ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracı rolünü ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, Siirt ili Merkez ilçesinde Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı devlet okullarında görev yapan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri araştırmaya dahil edilmiştir. 205 kadın (%50.4) ve 202 erkek (%49.6) olmak üzere toplamda 407 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Katılımcıların yaşları 23 ile 62 aralığında değişmektedir. Araştırmada veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgiler Formu, Çalışma Arkadaşı Desteği Ölçeği (ÇAD), Psikolojik Sermaye Algıları Ölçeği (PSAÖ) ve Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği–21 (DASS–21) uygulanmıştır. Veri toplama süreci öncesinde Millî Eğitim Bakanlığı'ndan araştırma izni alınmıştır. Verilerin analizinde SPSS 28 ve AMOS 24 programları kullanılarak Pearson korelasyon ve yapısal eşitlik modeli analizleri yapılmıştır. Yapısal eşitlik modelinde, her bir model için bootstrapping yapılarak 5000 alt örneklem oluşturulmuş ve %95 güven aralığında analizler gerçekleştirilmiştir. Pearson korelasyon analizi sonucunda öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteği ve alt boyutları (araçsal, duygusal) ile; psikolojik sermaye ve alt boyutları (iyimserlik, umut, özyeterlilik, psikolojik dayanıklılık) arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişki bulunmuştur. Ayrıca öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteği ve alt boyutları (araçsal, duygusal) ile; depresyon, anksiyete ve stres arasında negatif yönde ve anlamlı ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerde psikolojik sermaye ve alt boyutları (iyimserlik, umut, özyeterlilik, psikolojik dayanıklılık) ile; depresyon, anksiyete ve stres arasında ise negatif yönde ve anlamlı ilişki bulunmuştur. Yapısal eşitlik modeli ile yapılan analizlerde, öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteği ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracı etkisi olduğu görülmüştür. Öğretmenlerde çalışma arkadaşı desteğinin doğrudan etkisinin en çok sırasıyla stres, anksiyete ve depresyonu etkilediği görülürken; dolaylı ve doğrudan etkilerin toplamında en çok sırasıyla; depresyon, stres ve anksiyeteyi etkilediği bulunmuştur. Öğretmenlerde psikolojik sermayenin depresyon, anksiyete ve strese olan doğrudan ilişkisine bakıldığında, psikolojik sermayenin en çok sırasıyla depresyon, anksiyete ve stresi anlamlı düzeyde etkilediği görülmüştür. Araştırmanın son bölümünde, elde edilen bulgular ışığında sonuçlar tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

The purpose of this study is to reveal the mediating role of psychological capital in the relationship between co-worker support and depression, anxiety and stress in teachers. For this purpose, preschool, primary, secondary and high school teachers working in public schools affiliated with the Ministry of National Education in the central district of Siirt province were included in the study. A total of 407 teachers, 205 female (50.4%) and 202 male (49.6%), constituted the sample of the study. The ages of the participants ranged between 23 and 62. Personal Information Form, Co-worker Support Scale, Psychological Capital Perceptions Scale (PCPS) and Depression Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21) were applied to collect data. Prior to the data collection process, research permission was obtained from the Ministry of National Education. Pearson correlation and structural equation modeling analyses were performed using SPSS 28 and AMOS 24 programs. In the structural equation model, bootstrapping was performed for each model and 5000 sub-samples were created with a 95% confidence interval. Pearson correlation analysis revealed a positive and significant relationship between co-worker support and its sub-dimensions (instrumental, emotional) and psychological capital and its sub-dimensions (optimism, hope, self-efficacy, resilience). In addition, a negative and significant relationship was found between coworker support and its sub-dimensions (instrumental, emotional) and depression, anxiety and stress. A negative and significant relationship was found between psychological capital and its sub-dimensions (optimism, hope, self-efficacy, psychological resilience) and depression, anxiety and stress in teachers. Analyses conducted with the structural equation model showed that psychological capital mediated the relationship between coworker support and depression, anxiety and stress in teachers. It was found that the direct effect of coworker support in teachers mostly affected stress, anxiety and depression, respectively, while the sum of indirect and direct effects mostly affected depression, stress and anxiety, respectively. When the direct relationship between psychological capital and depression, anxiety and stress in teachers was examined, it was found that psychological capital mostly affected depression, anxiety and stress, respectively. In the last part of the study, the results were discussed in the light of the findings and recommendations were presented.