Necmettin Erbakan Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Erbakan, Necmettin Erbakan Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Kahramanmaraş depremini deneyimlemiş ruh sağlığı uzmanlarının travma sonrası büyümeye ilişkin görüşleri: Nitel bir yaklaşım
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2024) Tunçez, Gamze; Özteke Kozan, Hatice İrem
Bu araştırmanın amacı, Kahramanmaraş depremine maruz kalmış ruh sağlığı uzmanlarının travma sonrası büyümeye ilişkin görüşlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda katılımcıların deprem travmasının ardından yaşadıkları deneyimler araştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma türlerinden olan fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu için uzman görüşleri alınmış ve pilot görüşmeler yapılmıştır. Kahramanmaraş depremine maruz kalmış 27 ruh sağlığı uzmanı (psikiyatri hekimi, psikolog, psikolojik danışman ve sosyal hizmet uzmanı) ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerin analizinde “MAXQDA Analytics Pro (2024.2.0)” nitel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen tema, alt tema ve kategoriler için uzman görüşü alınmıştır. Aynı zamanda farklı uzmanların görüşleri doğrultusunda görüşmeler depremin ardından belirli bir süre sonra yapılmıştır. Araştırmadan elde edilen temalar; (1) yakın ilişkiler, (2) yeni olanaklar, (3) kişisel dayanıklılık, (4) manevi değişim ve (5) hayata değer verme şeklindedir. Temalar kendi içlerinde alt temalara ve alt temalar ise kategorilere ayrılmaktadır. Katılımcılar deprem travmasının ardından yakın ilişkilerde değişim yaşadıklarını, mesleklerinden dolayı diğerlerine destek sunduklarını veya diğerlerinin kendilerine destek olduklarını belirtmişlerdir. Katılımcılar kişisel ve mesleki hayatlarında daha önce olmayan fırsatlar ile karşılaşmışlardır. Araştırmaya katılan ruh sağlığı uzmanları deprem travması ile baş etme sürecinde farklı başa çıkma becerileri kullanmışlar ve yaşamlarında değişim ile farkındalık yaşamışlardır. Katılımcıların çoğunluğu böyle büyük bir olay yaşadıkları için sıkıntılara karşı daha dayanıklı olduklarını ifade etmişlerdir. Katılımcılardan bazıları yaşadıkları olaya manevi bir anlam yüklemeyip değişim yaşamazken, bazı katılımcılar maneviyatlarında artış veya azalma yaşamışlardır. Katılımcılar travmatik olayın ardından hayata karşı bakış açılarında çoğunlukla şimdi ve buradaya önem verdiklerini belirtmişlerdir. Aynı zamanda katılımcılar deprem travmasının ardından kendi isteklerine ve yakın çevreleri ile olan ilişkilerine ağırlık vermeye başlamışlardır. Araştırmadan elde edilen sonuçların alan yazın ile tutarlı olduğu görülmektedir. Bunun yanında araştırmadan elde edilen kategorilerde alan yazın ile tutarlı olmayan kısımlara tartışma bölümünde yer verilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre önerilerde bulunulmuştur.
Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve yalnızlıkları arasındaki ilişkide gelişmeleri kaçırma korkusunun (FoMO) aracı rolü
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2024) Arslan, Atakan; Hamarta, Erdal
Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı (SMB) düzeyleri ile yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkileri belirlemek ve gelişmeleri kaçırma korkusunun (GKK) bu ilişkideki aracılık rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemi, uygun örnekleme yöntemiyle oluşturulmuş ve araştırmaya 2022-23 eğitim-öğretim yılında, Konya ilinin Meram ilçesine bağlı çeşitli liselerde öğrenim gören 351'i (%52,8) erkek, 314'ü (%47,2) kadın 665 lise öğrencisi dahil edilmiştir. Araştırmaya katılan gönüllülerin, SMB düzeylerine "Ergenler İçin Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği", yalnızlık düzeylerine "UCLA Yalnızlık Ölçeği", GKK düzeylerine "Eksik Kalma Korkusu Ölçeği", bazı demografik özelliklerine "Kişisel Bilgi Formu" aracılığıyla erişilmiştir. Araştırma verileri gerekli izinler alınarak, sınıf ortamında yüz yüze toplanmıştır. Veriler SPSS, AMOS programları aracılığıyla çözümlenmiştir. Lise öğrencilerinin SMB, GKK, yalnızlık düzeylerinin cinsiyete ve okul türlerine göre farklılaşma durumu t testi ile, günlük SM kullanım süresine göre farklılaşma durumu ise varyans analizinden (ANOVA) faydalanılarak analiz edilmiştir. Ayrıca SMB, GKK, yalnızlık arasındaki korelasyon ilişkileri Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, yordamsal ilişkiler ise Yapısal Eşitlik Modeli'nden (YEM) elde edilen standardize edilmiş regresyon katsayıları ile ortaya koyulmuştur. SMB ile yalnızlık arasındaki ilişkide GKK'nin aracılık rolünün tespiti için YEM uygulanmış, aracılık etkisinin anlamlılığı bootstrapping tekniği kullanılarak açıklanmıştır. Analiz sonuçlarına göre lise öğrencilerinin SMB ve GKK düzeylerinde cinsiyete göre anlamlı bir farklılığa rastlanmazken, kadınların erkeklere göre anlamlı ölçüde daha yüksek yalnızlık bildirdikleri tespit edilmiştir. Elde edilen bir diğer bulgu, lise öğrencilerinin SMB, GKK, yalnızlık düzeylerinin günlük SM kullanım süresine göre anlamlı farklılar gösterdiği yönündedir. Buna göre günlük yüksek SM kullanım süresi bildiren bireylerin, düşük kullanım bildirenlere göre, GKK ve SMB düzeylerinin anlamlı ölçüde yüksek olduğu, günlük 1-2 saat aralığında SM kullanımı bildiren bireylerin, 4 saat ve üzeri kullanım bildirenlere göre yalnızlık düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonuçları okul türüne göre değerlendirildiğinde, anadolu lisesi öğrencilerinin, meslek lisesi öğrencilerine göre anlamlı düzeyde daha yüksek yalnızlık yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır. GKK ve SMB düzeylerinde okul türüne göre anlamlı bir farklılık gözlenmemiştir. Araştırma değişkenleri arasındaki korelasyon ilişkileri ele alındığında, SMB-GKK arasında pozitif anlamlı, SMB-Yalnızlık ve GKK-Yalnızlık arasında negatif anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Yürütülen YEM neticesinde, araştırmamızın değişkenleri arasında doğrudan ve dolaylı bazı anlamlı etkileşimler tespit edilmiştir. Buna göre, SMB'nin, GKK'yi pozitif yönde anlamlı, yalnızlığı negatif yönde anlamlı ve GKK'nin yalnızlığı negatif yönde anlamlı olarak yordadığı söylenebilmektedir. Son olarak, GKK'nin SMB ve yalnızlık arasındaki ilişkide kısmi aracılık rolü üstlendiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre artan SMB'nin yalnızlığı azalttığı, GKK'nin aracılık etkisi devreye girdiğinde SMB'nin yalnızlıkla ilişkisinin bir kısmını GKK üzerinden yürüttüğü sonucuna ulaşılmıştır.
Üniversite öğrencilerinde duygusal şemalar, bilişsel çarpıtmalar ve psikolojik esneklik arasındaki yordayıcı ilişkiler
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2024) İnce, Havva Şimal; Sürücü, Abdullah
Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinde duygusal şema, bilişsel çarpıtma ve psikolojik esneklik arasındaki yordayıcı ilişkinin incelenmesidir. Bu araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Konya ilinde bulunan Selçuk Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi’nde öğrenimine devam eden 210 kadın, 249 erkek olmak üzere toplam 459 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada Leahy Duygusal Şema Ölçeği-II, Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği, Psikolojik Esneklik Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 22.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Betimsel verilerin analizinde yüzde, frekans, standart sapma kullanılırken analiz yöntemleri olarak t-Test, ANOVA, Pearson Korelasyon ve Regresyon analizi kullanılmıştır. Üniversite öğrencilerinin duygusal şema alt boyutlarından değersizleştirme, yaygınlık ve duyguları ifade etme puanları cinsiyete göre erkekler lehine anlamlı şekilde farklılaşmakta, diğer alt boyut puanları ise cinsiyete göre farklılaşmamaktadır. Duygusal şema alt boyut puanları yaşa göre farklılaşmamaktadır. Bilişsel çarpıtma alt boyutlarından etiketleme puanlarında cinsiyete göre kadınlar lehine anlamlı bir farklılık bulunmakta, diğer alt boyut puanlarında ise cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Bilişsel çarpıtma alt boyut puanları yaşa göre farklılaşmamaktadır. Psikolojik esneklik alt boyut puanlarında cinsiyete göre anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Ayrıca psikolojik esneklik alt boyut puanları da yaşa göre anlamlı bir şekilde farklılaşmamaktadır. Üniversite öğrencilerinin duygusal şema ile bilişsel çarpıtma ve psikolojik esneklik alt boyutları arasında pozitif ve negatif yönde ilişkiler saptanmıştır. Duygusal şema ve bilişsel çarpıtma alt boyut puanlarının psikolojik esneklik alt boyut puanlarını yordama gücüne sahip olduğu görülmüştür. Çalışmadan ortaya çıkan sonuçlar bulgular bölümünde ele alınmış ve literatürdeki diğer araştırmalarla birlikte tartışılmış ve araştırma sonuçlarına dayalı öneriler geliştirilmiştir.
MEB Sosyal Bilgiler 6. sınıf ders kitabında bulunan Eski Çağ Tarihi konularındaki hataların epistemolojik açıdan incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2024) Çopur, Hatice Tül Kübra; Karauğuz, Güngör
Bu araştırma kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından 2011 yılında basılıp 2011-2012 eğitim-öğretim senesinde okullarda öğretilen 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı, “Eski Çağ Tarihi” konularının yer aldığı sayfalar (45-55) incelenmiştir. Yapılan araştırmada; Nitel Araştırma Yöntemlerinden birisi kabul edilen “Doküman Analizi”nden faydalanılarak verilere ulaşılmıştır. Konu ile ilgili olay ve olguları içeren Doküman Analizinde; veriler toplanmakta, toplanan veriler seçilmekte ve seçilen veriler değerlendirilmektedir. Araştırma süreci içerisinde, araştırmanın amacına uygun olarak mevcut kaynaklar taranmış ve bu yapılan taramalar sonucunda elde edilen değerlendirmelere yer verilmiştir. Bir ülkede tam anlamıyla büyümeyi, gelişim ve ilerlemeyi sağlayabilmek aynı zamanda da tüm bunları sürdürebilmek için küçük yaşlardan itibaren vatandaşlara Tarih dersi diğer bir deyişle ortak geçmişleri öğretilmelidir. Geçmişten faydalanarak bugünü şekillendirmek ve geleceğe yön verebilmek için önemli olan Tarih Bilincini oluşturmak; ülkenin geleceği açısından gerekli ve oldukça da mühim bir durumdur. Tarih bilinci oluşturmak her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de önem verilen bir konudur. Bu önemli konu ile ilgili çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yürütülmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tüm vatandaşlarına eşit koşullarda eğitim ve öğretim hizmeti sunabilmek açısından çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalardan biri de muhakkak ki öğrencilere eğitim-öğretim yılı başında dağıtılan ders kitaplarıdır. Birçok öğrencinin ilk okuma arkadaşının ders kitapları olduğu gerçeği göz ardı edinilemez bir gerçektir. Bütün bu bilgilerden yola çıkarak öğrencilerin elinde temel kaynak olarak bulunan ders kitaplarında sunulan bilgilerin doğruluğu oldukça önem arz eden bir hedef konumuna gelmektedir. Bu hedef doğrultusunda yapılan araştırma kapsamında Sosyal Bilgiler Ders Kitabında, Eski Çağ Tarihi konularının bulunduğu sayfalar incelenmiş ve incelenen sayfalarda yer alan bilgilerde mühim konumdaki bazı hatalı bilgiler olduğu gibi Eski Çağ Tarihi konularına dair ifadelerin zenginliği yönünden bazı noksanlıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bazı devletlerin kronoloji açısından sıralamasının göz ardı edildiği, kullanılan görsellerin bulunduğu sayfadaki metin içerikleriyle uyuşmadığı, ülke, zaman ve yer faktörlerinin gerektiği kadar önemsenmediği fark edilmiştir. Eski Çağ Tarihi konularının mevcut bulunduğu sayfalardaki tarih şeridi de yapılan incelemeye dâhil edilmiş ve çeşitli hatalar tespit edilmiştir. Araştırma dâhilinde tespit edilen hatalar doğru bilgiler ışığında öğrenci seviyesine uygun biçimde yeniden düzenlenerek oluşturulan sayfalarda yer almıştır.
Lise 12. sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı, bilişsel çarpıtmalar ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2024) Ayaz, Tülay; Yalçın, Ali Fuat
Bu araştırmada lise 12. sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı, bilişsel çarpıtmaları ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Nicel bir araştırma olan bu çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muş ilinin Malazgirt ilçesinde lise 12.sınıfta okumakta olan 289'u (%71,1) kız, 117'si (28,9) erkek toplam 406 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan verileri toplamak amacıyla Çok Boyutlu Sınav Kaygısı Ölçeği, Akademik Başarıya İlişkin Bilişsel Çarpıtma Ölçeği, Ergen Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada toplanan verilerin analizi için SPSS 24.0 paket programı kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, yordayıcı ilişkileri belirlemek için Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve öğrencilerin sınav kaygılarının sosyodemografik bilgiler açısından incelemek için Bağımsız Örneklem t Testi ve Tek Yönlü Anova Testi kullanılmıştır. Gruplar arasında anlamlı bir farklılık bulunduğunda bu farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu ortaya koymak amacıyla Tukey Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre lise 12. sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı düzeyleri cinsiyete göre anlamlı farklılaşma göstermektedir. Kadın öğrencilerin sınav kaygısı erkek öğrencilere göre daha yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin sınav kaygısı düzeyleri yaşa, okul türüne ve okudukları alana göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Öğrencilerin sınav kaygısı ve alt boyutlarından olan fizyolojik göstergeler ve gerginlik ile ders dışı faaliyetlerinden kitap okuma ile arasında anlamlı düzeyde farklılaşma görülmüştür. Sınav kaygısı alt boyutlarından olan bilişsel müdahale ile ders dışı faaliyetlerinden sinema-tiyatro arasında anlamlı düzeyde farklılaşma görülmüştür. Sınav kaygısı ile ders dışı faaliyetlerden spor ve resim-müzik ile ilgilenme durumu arasında anlamlı düzeyde farklılaşma görülmemiştir. Lise 12. sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı, okul başarılarını tanımlama, anne baba tutumu, dershane ya da özel ders alıp almama, internette geçirilen süre değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşma görülmemiştir. Lise 12. sınıf öğrencilerinin sınav kaygısı ile bilişsel çarpıtmalar arasında orta düzeyde anlamlı bir korelasyon saptanmıştır. Sınav kaygısı ile bilişsel çarpıtmalar alt boyutları olan; felaketleştirme arasında orta, benlik değeri, dışa atıf ve mükemmeliyetçilik arasında zayıf düzeyde pozitif yönde korelasyon saptanmıştır. Bilişsel çarpıtmalar ile sınav kaygısı alt boyutlarından endişe ve fizyolojik göstergeler arasında orta düzeyde; bilişsel müdahale ve gerginlik arasında zayıf düzeyde pozitif yönde korelasyon vardır. Sınav kaygısı ile psikolojik dayanıklılık arasında korelasyon saptanmamıştır. Sınav kaygısının psikolojik sağlamlığın alt boyutları olan uyum ve mücadele azmi alt boyutları arasında zayıf düzeyde pozitif yönde korelasyon olup empati alt boyutu ile arasında zayıf düzeyde negatif yönde bir korelasyon vardır. Psikolojik dayanıklılık ile sınav kaygısının bilişsel müdahale alt boyutu arasında zayıf düzeyde pozitif yönde bir korelasyon vardır. Akademik başarıya yönelik bilişsel çarpıtmalar ve psikolojik dayanıklılığın öğrencilerin sınav kaygısı düzeylerine ilişkin varyansın %7,2' sini açıkladığı tespit edilmiştir.
