Yazar "Özcan, Emine Şule" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Lise yeni 12. sınıf biyoloji ders kitabında kullanılan metaforlar ve analojiler üzerine bir araştırma
    (Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2019) Özcan, Emine Şule; Dikmenli, Musa
    Metafor(mecaz) hem günlük hayat dilinde hem de bilim dilinde sıkça karşımıza çıkan eğitsel bir araçtır. Metaforlar sözlü veya yazılı iletişime katkı sağladığı gibi akıl yürütmede de önemli rol oynarlar. Metaforlar çoğu zaman biyoloji ders kitaplarında benzetme, model, şekil, diyagram ve semboller olarak karşımıza çıkmaktadır. Biyoloji bilimi mikroskobik ve sub-mikroskobik düzeyde soyut nitelikli kavramlar içermektedir ve bu kavramların zihinde canlandırılabilmesi veya somutlaştırılabilmesi için metaforlara başvurulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 2018-2019 öğretim yılında Türkiye'deki liselerde okutulmakta olan 12. Sınıf yeni biyoloji ders kitabındaki metaforların çeşitlerini analiz etmek ve bu metaforların nasıl yapılandırıldığını ve sunulduğunu incelemektir. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak gerçekleştirilen bu çalışmada, döküman inceleme ile içerik analizi yapılmıştır. Biyoloji ders kitabında analiz edilen metaforlar 6 kategoride sınıflandırılmıştır: (1) Metafor (mecaz), (2) Canlılaştırma (animizm), (3) Kişileştirme (antropomorfizm), (4) Metaforik görsel, (5) Benzetim(analoji), (6) Atasözü. Kitapta kurgulanan metaforların hedef kavramlarına bakıldığında genetik şifre, kalburlu boru, DNA, RNA ve hücre gibi soyut nitelikli biyoloji kavramlarından oluştuğu görülmektedir. Bu kavramların metafor kullanılmadan arı bir biyoloji bilim dili yoluyla açıklanabilmesi veya anlatılabilmesi oldukça zor görünmektedir.Bu nedenle biyoloji ders kitaplarında bir eğitsel araç olarak metafor veya analoji kullanımı kaçınılmazdır. Bununla birlikte bu eğitsel araçların önceden, iyi planlanmış rehber modeller eşliğinde kullanılması önemlidir. Ders kitaplarında rastgele metafor kullanımından kaçınılmalıdır. Ayrıca biyoloji ders kitaplarında metaforve analojiler ile ilgili öğrencilere yönelik kısa bilgilere yer verilmelidir.