Türk-İslâm menkıbelerinin tahlili
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Göçebe kültüre sahip Türkler arasında milli ve manevi duyguların taşıyıcısı olan destanlar ve efsaneler mitolojik unsurlar barındırır ve bu edebi ürünlerin aktarımı sözlü anlatım metodu ile gerçekleştirilmiştir. Türkler arasında özel bir niteliğe sahip olan destan anlatıcıları kültürün taşıyıcısı olma rolünü üstlenmiş, zamanla bu aktüaliteyi kalıcı hale getirebilmek için yazıya geçirilmiştir. İslamiyet'in kabulünden sonra Türkler arasında mitolojik unsurlar ile beraber dini meseleler ve din adamları üzerine de bir takım olağanüstülükler kaydedilmeye başlanmıştır. İlk olarak sahabe ve tabiin tabakâtları ile doğan menkıbe yazıcılığı ve menâkıbnâme türü, çoğunlukla velilerin kerametlerini işlemiştir. Dolayısıyla menkıbeler, velilere ve onların kerametlerini anlatan edebi ürünler olarak şekil almıştır. Klasik edebiyatın kaynakları içinde yer alan menâkıbnâmeler, kültür tarihi kaynağı olması yönüyle oldukça mühimdir. O halde bu kaynaklardan yararlanarak, toplumun dini, dili, kültür düzeyi, bilimsel, siyasi ve ekonomik durumlarına dair çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Bu çalışmada, Türkler arasında İslâm'ın yayılmaya başladığı ilk dönemlerden itibaren menkıbe örnekleriyle döneme dair sosyolojik bir tespit yapılmak istenmiştir. İslam öncesine dair unsurların İslam ile karışması, toplumun kutsiyet tayin ettiği birçok şeyin İslamlaşmadan sonra da devam etmesi değerlendirilip, Gök Tanrı inancı, kültler ve Şamanizm'den kalma mitlerin, İslâm menkıbelerine aktarılışı izah edilmeye çalışılmıştır. Şamanizm'den kalan uygulamalar, şamanların sahip olduğu toplumsal kimlik ile Müslüman Türkler arasındaki velayet anlayışına mukayeseli bir yorum yapılarak, eski-yeni arasındaki sentezden bahsedilmiştir. Bu çalışma, bahsettiğimiz çerçevede menkıbelerin tahlilini içermektedir.
Epics and legends, which are the carriers of national and spiritual feelings among the Turks who have a nomadic culture, contain mythological elements and the transmission of these literary products was carried out by oral narration method. Epic narrators, who have a special quality among the Turks, have assumed the role of being the carrier of culture, and in time, in order to make this actuality permanent, it was written down. After the adoption of Islam, along with mythological aspects The genre of manaqıbnamah, which was first born with the tabaqats of the sahaba and tabiin, mostly dealt with the miracles of the guardians. Therefore, menâkıbnâme took shape as literary products describing the virtuous and their miracles. Manaqıbnamahs, which are among the sources of classical literature, are very important as a source of cultural history. Therefore, it is possible to make inferences about the religion, language, cultural level, scientific, political and economic conditions of the society by making use of these sources. In this study, it is aimed to make a sociological determination of the period with the examples of the manna from the first periods when Islam began to spread among the Turks. The mixing of pre-Islamic elements with Islam, the continuation of many things that the society assigned sanctity to after Islamization, and the transfer of the belief in Sky Tengri, cults and myths from Shamanism to Islamic myths were tried to be explained. By making a comparative interpretation of the practices left over from Shamanism, the social identity of the shamans and the understanding of guardianship among Muslim Turks, the synthesis between the old and the new is mentioned. This study includes the analysis of the myths within the framework we have mentioned.
Epics and legends, which are the carriers of national and spiritual feelings among the Turks who have a nomadic culture, contain mythological elements and the transmission of these literary products was carried out by oral narration method. Epic narrators, who have a special quality among the Turks, have assumed the role of being the carrier of culture, and in time, in order to make this actuality permanent, it was written down. After the adoption of Islam, along with mythological aspects The genre of manaqıbnamah, which was first born with the tabaqats of the sahaba and tabiin, mostly dealt with the miracles of the guardians. Therefore, menâkıbnâme took shape as literary products describing the virtuous and their miracles. Manaqıbnamahs, which are among the sources of classical literature, are very important as a source of cultural history. Therefore, it is possible to make inferences about the religion, language, cultural level, scientific, political and economic conditions of the society by making use of these sources. In this study, it is aimed to make a sociological determination of the period with the examples of the manna from the first periods when Islam began to spread among the Turks. The mixing of pre-Islamic elements with Islam, the continuation of many things that the society assigned sanctity to after Islamization, and the transfer of the belief in Sky Tengri, cults and myths from Shamanism to Islamic myths were tried to be explained. By making a comparative interpretation of the practices left over from Shamanism, the social identity of the shamans and the understanding of guardianship among Muslim Turks, the synthesis between the old and the new is mentioned. This study includes the analysis of the myths within the framework we have mentioned.
Açıklama
Yüksek Lisans Tezi
Anahtar Kelimeler
Menkıbe, Menâkıbnâme, Keramet, Sözlü Kültü, Sûfȋ, Manqiba, Manaqibnamahs, Miracle, Oral Culture, Sufi
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Açılan, A. (2023). Türk-İslâm menkıbelerinin tahlili. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Konya.
