Necmettin Erbakan Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Erbakan, Necmettin Erbakan Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Çağdaş şair ve eleştirmen Ali Ahmed Said Eşber'in (Adonis) modern Arap edebiyatına katkısı
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Erat, Hatice; Dereli, Muhammet Vehbi
Bu tez, modern Arap edebiyatının öncülerinden Adonis’in (Ali Ahmed Said Eşber) Arap edebiyatına yaptığı katkıları kapsamlı bir biçimde incelemeyi ve kendisinin Türkiye’deki tanınırlığını artırmayı amaçlamaktadır. Araştırmada öncelikle Adonis’in şiirinde öne çıkan mitolojik, imgeci, sürrealist ve sembolist unsurlar, ayrıca tasavvufi etkiler detaylandırılmış; Adonis’in kendine özgü şiir dili ve estetik anlayışı ortaya konulmuştur. Çalışma, Adonis’in Arap edebiyatının klasik mirasına karşı eleştirel bir tutum sergileyerek, dini kaygılardan uzak, özgür ve yenilikçi bir Arap edebiyatı inşa etme amacını vurgulamaktadır. Bu yönüyle Adonis’in, modern Arap şiirinde geleneksel formların dışına çıkarak bireysel ifade ve kültürel bellek kavramlarına yeni bir soluk getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, Adonis’in eserlerinin modern Arap kimliğinin yeniden inşasına ve Arap dünyasındaki edebi ve kültürel tartışmalara katkısı da değerlendirilmiştir. Böylelikle çalışma, Adonis’in modern Arap edebiyatındaki dönüştürücü rolünü ve şiirsel mirasını kapsamlı bir şekilde ortaya koymaktadır.
Sanat akımları bağlamında yapay zeka destekli grafik tasarım yorumlamaları
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Ulutaş, Rabia; Öztürk, Mahmut Sami
Grafik tasarım, tarih boyunca sanat akımlarının etkisiyle biçimsel ve estetik açıdan evrilmiş, bu süreçte sanatın temel ilkeleri tasarım anlayışının yapı taşlarını oluşturmuştur. Özellikle modern dönemde gelişen Arts and Crafts, Art Nouveau, Kübizm, Fütürizm, Süprematizm, Dadaizm, De Stijl, Bauhaus, Konstrüktivizm, Sürrealizm ve Art Deco gibi sanat akımları, grafik tasarımın görsel dilini şekillendiren önemli akımlar olmuştur. Günümüzde yapay zeka tabanlı görsel üretim araçlarının gelişmesiyle birlikte, bu sanat akımlarına ait afişlerin dijital ortamda yeniden üretilmesi mümkün hâle gelmiştir. Bu tez çalışmasında, sanat akımlarının grafik tasarıma etkileri tarihsel bağlamda ele alınmakta; ardından bu etkilerin yapay zeka araçlarıyla ne ölçüde yeniden üretilebildiği incelenmektedir. Her sanat akımını temsil eden bir özgün afiş seçilmiş; grafik tasarım ilkeleri (denge, oran-orantı, vurgu, bütünlük, zıtlık) ve grafik tasarım elemanları (nokta, çizgi, şekil, renk, tipografi) doğrultusunda analiz edilmiştir. ChatGPT ile elde edilen betimlemeler, Midjourney, Ideogram, Leonardo ve DALL·E gibi yapay zeka araçlarına görsel üretim komutu olarak verilmiş ve her afiş dijital olarak yeniden üretilmiştir. Üretilen görseller, özgün afişlerle karşılaştırılarak benzerlik ve farklılıklar tablo hâlinde değerlendirilmiştir. Bu çalışma, yapay zeka sistemlerinin tarihsel sanat akımlarını biçimsel olarak ne düzeyde taklit edebildiğini ortaya koyarken; aynı zamanda grafik tasarım süreçlerinde insan-yapay zeka iş birliğine dayalı üretimlerin geleceğine dair eleştirel bir bakış açısı geliştirmeyi hedeflemektedir.
Yeni sağ anlayışı çerçevesinde bir değerlendirme: Türkiye'de zorunlu genel sağlık sigortası uygulaması
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Mızrak, Çağlar; Çınkara, Gökhan
Geçmişten günümüze yaşanan krizler hâkim iktisadi ve siyasi düşünceleri değişmesine sebep olmuştur. Özgürlük ve serbest piyasa anlayışına dayalı liberal anlayış, 1929 krizi ile yerini ekonomik ve sosyal hayata devletin müdahalesini öngören Keynesçi anlayışa bırakmış; fakat 1970’li yıllarda patlak veren arz krizi bu düşünceye eleştirileri gündeme getirmiştir. Söz konusu eleştiriler doğrultusunda özelleştirme yoluyla devletin küçültülmesini esas alan düşünce akımı, gelişmekte olan Dünya ülkelerini etkilemiş, bu ülkeler ekonomi ve sosyal politikalarını bu düşünce doğrultusunda yeniden reforme etmeye başlamıştır. 1980’lerden itibaren ülkemizde de bu anlayış etkisini göstermiş, bu etki ile beraber sosyal güvenlik ve sağlık sistemine yönelik reform çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile söz konusu reform çalışmalar nihai hale gelmiş, son olarak reformun en önemli ayağı olan zorunlu genel sağlık sigortası uygulaması 2012 yılından itibaren uygulamaya alınmıştır. Bu çalışma, ile ülkemizde halihazırda uygulanan zorunlu genel sağlık sigortası uygulamasını tarihsel ve ideolojik arka planını orta koyarak; aynı zamanda ülke karşılaştırması da yaparak yeni sağ anlayışı çerçevesinde değerlendirmek ve öneriler sunmak amaçlanmıştır.
Türkiye ve ABD başkanlık sistemlerinde üst düzey yönetici atamaları: Siyaset-bürokrasi ilişkileri eksenli bir analizi
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Telli, Mehmet Resul; Kutlu, Önder
Bu tez çalışmasında Türkiye ve ABD’de de yürütme organının üst düzey kamu yöneticilerini atama yetki ve kapsamı, siyaset-bürokrasi ilişkisi bağlamında karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Yine bu çalışmada ayrıca literatür taraması ve karşılaştırmalı analiz yöntemiyle her iki sistemde atama yetkisinin kapsamı, hangi kurumsal denetimlere tabi olduğu ve atama süreçlerinin daha merkezi bir yapıya dönüşmesinin liyakat ile bürokratik tarafsızlık ilkeleri üzerindeki yansımaları ayrıntılı biçimde değerlendirilmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de yürütme organının üst kademe kamu yöneticileri atama yetkisi üzerinden siyaset-bürokrasi ilişkisini ABD ile karşılaştırarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın temel sorunsalları; yürütmenin üst düzey atamaları yapma yetkisinin siyaset-bürokrasi ilişkisini nasıl etkilediğinin ve kurumsal denetim mekanizmalarının bulunmadığı veya zayıf olduğu devletlerde üst düzey atama yetkisi kamu yönetiminde siyasal kadrolaşmaya ve tarafsızlık ilkesinin aşınmasına nasıl etki ettiğinin cevabını bulmaktır. 2017 Anayasa değişikliğiyle Türkiye’de yürütme yetkisi merkezileşmiş, üst kademe kamu personeli atamaları yasama onayına gerek olmadan doğrudan Cumhurbaşkanına bırakılmıştır. Bu durum, kuvvetler ayrılığı ve fren-denge mekanizmalarının işleyişini zayıflatmış ve liyakat tartışmalarını artırmıştır. Buna karşılık, ABD’de başkanın atama yetkisi Senato onayı gibi kurumsal mekanizmalarla denetlenmekte, bu sayede yürütmenin tek taraflı güç biriktirmesi sınırlandırılmaktadır. Türkiye’de hükümetin geniş takdir yetkisinin bürokrasiyi siyasal etkilere açık hale getirdiğini, ABD’de ise kurumsal denetimlerin daha dengeli bir bürokratik yapı oluşturduğunu ortaya koymuştur. Çalışmada kamu yönetiminde bürokratik tarafsızlık, liyakat ve hesap verebilirliğin güçlendirilmesi adına Türkiye’de yürütmenin atama yetkisine yönelik denetim araçlarının geliştirilmesi gerekliliği ve sistemin buna göre yapılandırılması gerekliliği tespit edilmiştir. Bu bulguların, yeni anayasa tartışmalarına ve kamu yönetimi reformlarına ışık tutması beklenmektedir.
Ekoller ışığında Türk mûsikîsi ses icrasında yorum unsurları
(Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Güldaş, Meryem; Yıldırım, Mustafa
Bu araştırma, Türk mûsikîsi ses icrâsında öne çıkan yorum unsurlarını, gelenekli icrâ anlayışı çerçevesinde ve farklı icrâcılar üzerinden karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, Bekir Sıdkı Sezgin, Meral Uğurlu ve Alâeddin Yavaşça’nın ses icrâlarındaki yorum unsurları incelenmiştir. Araştırmada ses icrâlarında kullanılan yorum unsurlarının icrâcılara göre farklılık gösterip göstermediği ve bu unsurların neler olduğunu ortaya koymak amaçlandığından dolayı araştırmanın problem cümlesi "Ekoller Işığında Türk Mûsikîsi Ses İcrasında Yorum Unsurları Nelerdir?" olarak belirlenmiştir. Nitel araştırma yöntemine dayanan bu tezde, genel tarama modeli kullanılmış; ilgili icrâcıların, incelenen belirli eserleri, ses kayıtları ve dikte edilen notaları aracılığıyla çözümlenmiştir. İncelemeler sonucunda, çarpma, kaydırma, dalgalanma, titretme, duraksama gibi birçok yorum unsurunun her icrâcı tarafından farklı biçimlerde ve sıklıkta kullanıldığı belirlenmiştir. Özellikle meşk sistemiyle şekillenen gelenekli icrâ anlayışının, yorum farklılıklarını doğrudan etkilediği görülmüştür. Sonuç olarak, her icrâcının sahip olduğu bireysel tavrın, icrâya kattığı yorum unsurlarıyla belirginleştiği; bu unsurların ise geleneksel aktarıma dayalı olarak şekillendiği tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, konservatuvar eğitiminde yorum unsurlarının sistematik biçimde ele alınmasının, kültürel aktarım açısından önemini ortaya koymaktadır.
