Yazar "Çal, Ahmet" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 4 / 4
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe 1975-1980 arasında Türkiye’deki siyasi olaylar ve siyasi görüşlerin dildeki yansımaları(2017) Çal, AhmetBu makalede, 1975-1980 döneminde Türkiye'de yaşanan siyasi olaylar ve o dönemde çıkan siyasi gazetelerden hareketle farklı ideolojilere sahip insanların dili kullanırken tercih ettikleri kelimeler üzerinde durulmuştur. O dönemde yaşanan sağ-sol olayları toplumdaki huzursuzluğu arttırmıştır. Bununla birlikte farklı siyasi gruplar benzer kavramlar için farklı sözcükler kullanmışlardır. Aslında her dönemde mevcut olan bu durum 1975-1980 döneminde yaşanan olaylara bağlı olarak biraz daha artmıştır. İnsanların dilde kullandıkları kelimeler onların dünya görüşleri, siyasi fikirleri, hayata bakışları, düşünce yapıları vs. hakkında ipuçları vermektedir. Sağ görüşlü yazarların genellikle geleneğe bağlı oldukları ve bu nedenle eski kelimeleri tercih ettikleri söylenebilir. Sol görüşlü yazarlar ise daha çok yenilik taraftarı oldukları için yeni kelimeleri tercih etmişlerdir diyebiliriz. Bununla birlikte bağlı olunan ideolojiler ve savunulan fikirler de kelime tercihlerinde önemli bir rol oynamıştır. Fakat genelleme yaparak her sağ görüşlü yazar geleneğe bağlıdır ya da her sol görüşlü yazar yenilikçidir diye bir yargıya varılmamalı ve yazarların kullandıkları bütün kelimeler siyasi görüşleriyle doğru orantılıdır denilmemelidir. Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için 1975-1980 yıllarına ait, o dönemde tirajları yüksek 4 gazeteden (Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet ve Tercüman), 7 yazar seçilerek siyasi görüşleriyle kullandıkları kelimeler arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu yazarların tercih ettikleri sözcükler tablolar halinde ayrı ayrı verilmiş ve ortak bir tabloda çeşitli karşılaştırmalar yapılmış, kelime seçimiyle ideoloji arasındaki bağlantı incelenmiştir.Öğe Beyşehir’in Huğlu Kasabasında Yaşayan Türkmenlerin Belirgin Ağız Özellikleri(2017) Çal, AhmetBir dilin tarihî gelişimini ve söz varlığını ortaya koyabilmek için ağız araştırmaları son derece önemlidir. Buna bağlı olarak Anadolu ve Rumeli ağızları ile ilgili son yıllarda birçok çalışma yapılmıştır. Bütün bu çalışmalara rağmen incelenmesi gereken daha pek çok bölge mevcuttur. Bu bölgelerden biri de Konya ili, Beyşehir ilçesine bağlı Huğlu kasabasıdır. Konya’nın güneybatısında yer alan 1.410 rakımlı ve 3.000 nüfuslu bu şirin kasabanın tarihi 70-80 yıl öncesine dayanmaktadır. Birbirine akraba iki sülaleden birinin Antalya’ya göç etmesi diğerinin de Huğlu’ya yerleşmesiyle kasabanın temelleri atılmıştır. Kendilerine özgü gelenekleri ve ağız özellikleri bulunan Huğlu’yla ilgili daha önce bir çalışma yapılmamış olması bir eksikliktir. Bu çalışmada, bu eksikliği gidermek için bölgede yaşayan Türkmenlerin ağızları incelenmiştir. Kasabada yaşayan çeşitli yaş gruplarındaki kaynak şahıslardan derlenen metinlerden hareketle bölge ağzının fonetik ve morfolojik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır.Öğe Kasım Bin Mahmud Karahisarī’nin İrşadü’l-Mürid İle’l Murād Fi Tercemeti Mirsādi’l-ibād adlı eseri(2015) Çal, AhmetTürkçenin tarihi gelişiminde önemli bir yere sahip olan Eski Anadolu Türkçesi, Batı Türkçesinin de temelini oluşturmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi Türkçenin Oğuz-Türkmen lehçesine dayanmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi özellikle dil bakımından kendisinden sonraki Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi'nden bazı farklılıklar göstermektedir. XIII.-XV. yüzyıllar arasını kapsayan bu dönemde kullanılan dil, halkın rahatlıkla anlayabileceği sade bir dildir. Zaten bu dönem eserlerinin yazılış amacı halkı bilinçlendirmektir. Bu eserlerden biri de Kasım bin Mahmud tarafından yazılmış olan ve 200 varaktan oluşan İrşadü'l Mürid İle'l-Murad Fi Tercemeti Mirsadi'lİb?d adlı tasavvufî eserdir. Kasım bin Mahmud'un bilinen tek eseri olan İrşadü'l Mürid'in tespit edebildiğimiz 8 nüshası vardır. Bunlardan biri Kayseri Raşit Efendi Kütüphanesi, dört tanesi Ankara Millî Kütüphane'de ( 06 Mil Yz A 2467/3, 06 Mil Yz B 422, 06 Mil Yz B 420, 06 Mil Yz FB 445/1), biri Konya İl Halk Kütüphanesi'nde (42 Kon 3721), biri Fatih Kitaplığı'nda (2576), diğeri de Yahya Efendi Kitaplığı'nın Hacı Mahmut Efendi Bölümü'nde (2235) bulunmaktadır. II. Murad döneminde kaleme alınmış olan eser, müridin kurtuluşu anlamına gelmektedir. Adından da anlaşılacağı gibi insanın kurtuluşa ermesi için yapması gereken şeylerden bahsetmektedir. Eserde anlatılanların daha iyi anlaşılabilmesi için zaman zaman çeşitli hikâyelere yer verilmiş ve Kur'an'dan alıntılar yapılmıştır. Eserde anlatılmak istenenler bazen beyitlerle de ifade edilmiştir. Muhteva bakımından eserde hayvanlardan, şeytanlardan bahsedilmiş, insanın neden diğer varlıklardan üstün olduğu anlatılmıştır. Şeytanın Allah'ın huzurundan kovulması, insanı kandırmada çok usta olduğu ve istediği zaman insanı kolaylıkla kandırabileceği, vesvese ve hileleriyle insanları doğru yoldan çıkarabileceği açık bir şekilde anlatılmış, insanların şeytanın hilelerine karşı dikkatli olmaları gerektiği belirtilmiştir. Kâinatın nasıl yaratıldığı ve bu süreçte hangi safhaların yer aldığı da üzerinde durulan konular arasındadır. bulunmadığını söylemiş ve halkın bu dillerde yazılan güzel kitaplardan habersiz kalmasını istemediği için eserini Türkçe olarak yazdığını belirtmiştir. Eserin yazılma amacı halkı bilgilendirmek olduğu için dili oldukça sadedir. İrşadü'l-Mür?d ile'l-Mur?d f? Tercemeti Mirs?di'l-İb?d adlı eserde yer alan 2403 kelime arasında yaptığımız inceleme sonucunda Türkçe kelimelerin sayısı 1116 (yaklaşık %46,5), Arapça kelimelerin sayısı 984 (yaklaşık %41), Farsça kelimelerin sayısı da 303 (yaklaşık %12,5)'tür. Bu inceleme metnin tamamı hakkında kesin bir bilgi vermese de yaklaşık olarak metinde geçen kelimelerin dillere göre oranını göstermektedir. Görüldüğü gibi metinde en fazla Türkçe kelime kullanılmıştır. Eser, yazıldığı dönemin dil özellikleri hakkında da çeşitli bilgiler vermektedir. Eserde iki farklı imla sisteminin kullanılması dilin henüz bir sistematiğe ulaşamadığının göstergesi olarak kabul edilebilir.Öğe Türkiye’de farklı dönemlere ait kelime sıklığı çalışmaları üzerine bir değerlendirme(2015) Çal, AhmetKelime sıklığı çalışmaları bir dil için önemli çalışmalardır. Bu çalışmalar, dildeki söz varlığının ortaya konulmasına yardımcı olduğu gibi eğitim, psikoloji, dil bilimi vs. birçok alanda kullanılabilecek veriler de sunmaktadır. Mesela bir yabancı dili öğrenmeye çalışanlara başlangıçta hangi kelimelerin öğretilmesi gerektiği hakkında bilgiler verir ya da bir sözlük hazırlanırken kelimelerin anlamlandırılmasında hangi anlamların daha fazla kullanıldığını ortaya koyar. Bizim kelime sıklığı çalışmamızdan önce bu konuyla ilgili Türkiye'de biri 1945-1950 arasını kapsayan diğeri de 1995-2000 yıllarına ait iki önemli çalışma yapılmıştır. Kelime sıklığı gibi önemli bir konuda sadece iki çalışmanın bulunması büyük bir eksiklik idi. 1975-1980 yılları Türk siyasi tarihi için önemli bir dönemdir. Bu dönemde farklı fikirlere sahip gruplar arasında ideolojiye bağlı olarak çatışmalar yaşanmıştır. Bundan dolayı o dönemde kullanılan kelimelerin tespit edilmesi önemliydi. Farklı ideolojileri temsil eden siyasi gazetelerden hareketle dönemin kelime sıklığı sözlüğü oluşturulmaya çalışıldı. Zira bir dilin sözvarlığının belirli bir zaman içindeki durumunu en iyi yansıtan o dönemdeki gazete haberlerinin dilidir. Gazeteler belli bir ideolojiye hizmet etseler bile dilin sözvarlığını ortaya koymada çok az ayrım göstermektedirler. 1975-1980 döneminin sıklık sözlüğü için oluşturulan kelime havuzunda özel isimler çıkarıldıktan sonra toplamda 549.366 sözcük yer aldı. Her ne kadar seçilen materyaller bakımından birtakım farklar olsa dabu makalede bizim çalışmamızdan önce yapılan en kapsamlı iki kelime sıklığı çalışmasıyla bizim çalışmamız çeşitli yönleriyle karşılaştırılmış, çalışmalardaki benzerlikler ve farklılıklar elde edilen verilere bağlı olarak açıklanmaya çalışılmıştır.
