Bir üniversite hastanesindeki araştırma görevlilerinin empati düzeylerinin yaşlı ayrımcılığı hakkındaki tutumlarına etkisinin araştırılması

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Amaç: Nüfusun yaşlanması küresel bir sorun olup, tüm dünya ülkelerini etkileyen demografik değişimin kaçınılmaz bir sonucudur. Hekimlerin yaşlı insanlara yönelik tutum ve davranışları, kaliteli sağlık hizmeti verebilmek adına büyük önem taşımaktadır. Sağlık hizmetlerinde yaşlı ayrımcılığı ile ilgili yapılan çalışmalar özellikle öğrenciler ve hekim dışı sağlık personelleri üzerine yoğunlaşmış olup hekimler ile yapılmış çalışma sayısının sınırlı olduğu görülmektedir. Empati, hasta-hekim iletişiminin bir parçası olup, yaşlı hasta ile iletişimde daha da ön plana çıkmaktadır. Bu sebeplerle araştırma görevlisi hekimlerin empati düzeylerinin yaşlı ayrımcılığı hakkındaki tutumlarına etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki bu çalışmaya Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Tıp Fakültesi dahili ve cerrahi bölümlerde görev yapan 240 araştırma görevlisi dahil edildi. Uygulanan anket formunun ilk bölümünde; sosyodemografik bilgi formu, ikinci bölümünde; Jefferson Hekim Empati Ölçeği-Sağlık Profesyonelleri versiyonu (JSPE-HP versiyonu) ve üçüncü bölümünde; Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ) yer aldı. JSPE-HP versiyonu iki alt boyuttan oluşan (1= Yerine koyma, 2= Duygusal yaklaşım) bir ölçek olup, alınan puanlar arttıkça hekimlerin empati düzeyi artmaktadır. YATÖ üç alt boyuttan (1=Yaşlının Yaşamını Sınırlama, 2=Yaşlıya Yönelik Olumlu Ayrımcılık, 3= Yönelik Olumsuz Ayrımcılık) oluşan ve alınan puanlar arttıkça yaşlılara yönelik tutumun daha olumlu olduğunu ifade eden bir ölçektir. Elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 20.0 programı kullanılarak analiz edildi. p<0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. Bulgular: Çalışmadaki 240 hekimin %60,4’ü (n=145) kadın ve yaş ortalamaları 28,65±3,86 (min=24; maks=53) yıldı. Hekimlerin %75’i (n=180) dahili bölümde olup, çalışma sürelerinin ortancası 18 (min=1; maks=66) aydı ve %69,2’si (n=166) mezun olduğu tıp fakültesinde geriatri eğitimi almamıştı. Asistanlık süresi 1,5 yıl ve altı olanların (38,9±6,25), 1,5 yıl üzeri olanlara (37,17±6,95) kıyasla JSPE ölçeği “yerine koyma" alt boyutundan aldıkları puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görüldü (p=0,040). Kadın hekimlerin YATÖ toplam puan (85,71±6,9) ortalaması, erkeklerden (82,24±10,77) daha yüksekti (p=0,003). Kadınların YATÖ "yaşlının yaşamını sınırlama" alt boyut puan (37,35±3,98) ortalaması, erkeklerden (35,12±5,36) anlamlı farklıydı (p=0,001). Dahili bölümde görev yapan araştırma görevlilerinin YATÖ toplam puan (85,26±8,35) ortalaması, cerrahi bölümde görev yapan araştırma görevlilerinden (81,58±9,68) anlamlı farklıydı (p=0,005). Aynı zamanda dahili bölümde çalışan hekimler (37,12±4,34), cerrahi bölümdekilere (34,50±5,17) göre YATÖ "yaşlının yaşamını sınırlama" alt boyutundan daha yüksek puan aldı (p=0,001). Yaşlı bireyle birlikte yaşayanların YATÖ “yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık” alt boyutundan aldıkları puan ortalaması (29,58±4,00), yaşamayanlara (27,56±4,28) kıyasla daha yüksek bulundu (p=0,001). Yaşlıya yönelik olumlu ayrımcılık alt boyutu puan ortalaması; gelecekte ebeveynleriyle yaşamayı isteyenlerde (29,58±4,00) iken, istemeyenlerde (27,56±4,28) idi (p =0,003). JSPE toplam puanı ile YATÖ toplam puanı arasında pozitif yönde orta düzeyde anlamlı korelasyon (r=0,372; p=0,001) tespit edildi. Sonuç: Sunulan çalışmada asistanlık süresi arttıkça, empati düzeylerinin azaldığı görüldü. Hekimlerin yaklaşık dörtte üçünün mezun oldukları tıp fakültesinde geriatri eğitimi almamış olması dikkat çekiciydi. Yaşlılara yönelik tutumu olumlu etkileyenler; kadın cinsiyet, dahili bölümde görev yapma, hayatının bir bölümünde yaşlı bireyle beraber yaşama, gelecekte ebeveynleriyle birlikte yaşama isteği idi. Huzurevi ziyareti yapmış olmanın ise yaşlılara yönelik tutumu etkilemediği görüldü. Hekimlerin empati düzeyleri arttıkça, yaşlılara yönelik tutumları olumlu yönde etkilenmekteydi. Her geçen gün yaşlı hastalarla daha fazla karşılaşan hekimlerin yaşlılara yönelik tutumlarının olumlu yönde güçlendirilebilmesi için, yaşlı ayrımcılığı hakkında farkındalık çalışmalarının artırılması, empati becerisini geliştiren eğitimler verilmesi ve geriatri eğitiminin yaygınlaştırılması gerektiğinin ortaya çıktığı kanaatindeyiz.
Aim: Population ageing is a global problem and an inevitable consequence of the demographic change affecting all countries of the world. Attitudes and behaviours of physicians towards elderly people are of great importance in order to provide quality health care. Studies on elderly discrimination in health services have focused especially on students and non-physician health personnel, and the number of studies conducted with physicians is limited. Empathy is a part of patient-physician communication and becomes more prominent in communication with elderly patients. For these reasons, it was aimed to investigate the effect of empathy levels of research assistant physicians on their attitudes towards elderly discrimination. Materials and Methods: In this cross-sectional and descriptive study, 240 research assistants working in the internal and surgical departments of Necmettin Erbakan University (NEU) Faculty of Medicine were included. The first part of the questionnaire included the sociodemographic information form, the second part included the Jefferson Physician Empathy Scale-Health Professionals version (JSPE-HP version), and the third part included the Ageism Attitude Scale (AAS). JSPE-HP version is a scale consisting of two sub-dimensions (1= Substitution, 2= Emotional approach) and the empathy level of physicians increases as the scores increase. AAS is a scale consisting of three sub-dimensions (1= Limiting the Life of the Elderly, 2= Positive Discrimination towards the Elderly, 3= Negative Discrimination towards the Elderly) and the higher the scores obtained, the more positive the attitude towards the elderly. The data obtained were analysed using SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) 20.0 software. p<0.05 was considered statistically significant. Results: Of the 240 physicians in the study, 60.4% (n=145) were female and the mean age was 28.65±3.86 (min=24; max=53) years. Seventy-five percent (n=180) of the physicians were in the internal medicine department, the median duration of practice was 18 (min=1; max=66) months, and 69.2% (n=166) had not received geriatrics training in their medical school.. It was observed that those with a residency period of 1.5 years or less (38.9±6.25) had higher mean scores on the ‘substitution’ sub-dimension of the JSPE scale compared to those with a residency period of more than 1.5 years (37.17±6.95) (p=0.040). The mean total score (85.71±6.9) of female physicians was higher than that of male physicians (82.24±10.77) (p=0.003). The mean score (37.35±3.98) of women in the subscale “limiting the life of the elderly” was significantly different from men (35.12±5.36) (p=0.001). The mean AAS total score (85.26±8.35) of the research assistants working in the internal department was significantly different from that of the research assistants working in the surgical department (81.58±9.68) (p=0.005). At the same time, physicians working in the internal department (37.12±4.34) scored higher on the “limiting the life of the elderly” sub-dimension of the AAS than those working in the surgical department (34.50±5.17) (p=0.001). The mean score (29,58±4,00) of those who lived with the elderly was higher than those who did not live with the elderly (27,56±4,28) in the ‘positive discrimination towards the elderly’ sub-dimension (p=0,001). The mean score of the sub-dimension of positive discrimination towards the elderly was (29.58±4.00) in those who wanted to live with their parents in the future and (27.56±4.28) in those who did not (p=0.003). A moderately significant positive correlation (r=0.372; p=0.001) was found between the total score of the JSPE and the total score of the AAS. Conclusion: In the present study, it was observed that empathy levels decreased as the duration of residency increased. It was striking that approximately three fourth of the physicians did not receive geriatrics education in the medical faculty they graduated from. The factors that positively affected the attitude towards the elderly were female gender, working in the internal medicine branch, living with the elderly for a part of their lives, and the desire to live with their parents in the future. Having visited a nursing home did not affect the attitude towards the elderly. As the empathy levels of physicians increased, their attitudes towards the elderly were positively affected. We believe that in order to strengthen the attitudes of physicians, who encounter more and more elderly patients every day, towards the elderly in a positive way, it is necessary to increase awareness studies on elderly discrimination, to provide trainings that improve empathy skills and to expand geriatrics education.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Empati, Empathy, Yaşlı ayrımcılığı, Ageism, Tutum, Attitude, Araştırma görevlileri, Research assistants

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Eravşar, Ö. (2024). Bir üniversite hastanesindeki araştırma görevlilerinin empati düzeylerinin yaşlı ayrımcılığı hakkındaki tutumlarına etkisinin araştırılması. (Yayınlanmamış tıpta uzmanlık tezi) Necmettin Erbakan Üniversitesi, Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Konya.