Rus oryantalistleri E. A. Belyaev, I. M. Filshtinsky ve O. G. Bolshakov'un Emevî halifelerine yaklaşımları

Emevîler dönemi, İslâm tarihinin önemli safhalarından biridir. Hz. Peygamber ve Hulefâ-i Râşidîn devrine özgü olan seçim esaslı yönetim anlayışından ilk olarak Emevîler vazgeçmiş, hilâfeti saltanata dönüştürmeleri sebebiyle yönetimleri tartışma konusu oluşmuştur. Emevîler hakkında mevcut bilgilerin büyük ölçüde Abbâsî dönemi müellifleri tarafından aktarılması, bu döneme dair önyargılı değerlendirmelerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Çağdaş araştırmalar, bu önyargılı yaklaşımın varlığını açıkça ortaya koymaktadır. Benzer şekilde Rus oryantalizminin de Emevîler üzerine yapılan çalışmalara özel dikkat gösterdiği görülmektedir. Bu çalışmada, Rus oryantalistlerin Emevî halifelerine dair yaklaşımları incelenmiştir. Araştırma giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Rus oryantalizminin oluşumu ve gelişimi ele alınmış, Rus oryantalistleri E. A. Belyaev, I. M. Filshtinsky ve O. G. Bolshakov hakkında genel bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde, adı geçen üç Rus oryantalistin Emevî Devleti’nin kuruluşuna, Süfyânîler dönemine ve Süfyânî iktidarının sona ermesine dair görüşleri incelenmiştir. İkinci bölümde, Emevîler’in yükseliş devri çerçevesinde Abdülmelik b. Mervân ve Velîd b. Abdülmelik’e dair değerlendirmelerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Emevîler’in Velîd b. Abdülmelik’ten sonraki dönemleri ve yıkılışına ilişkin görüşleri ele alınmıştır.

The Umayyad period represents one of the most significant phases in Islamic history. The Umayyads were the first to abandon the election-based system of governance characteristic of the Prophet and the Rightly Guided Caliphs, transforming the caliphate into a hereditary monarchy. This transformation has been the subject of considerable debate. Since much of the information on the Umayyads was transmitted by Abbasid-era authors, historical assessments of this period often bear traces of bias, a tendency also evident in modern scholarship. Russian orientalism, in particular, has devoted special attention to the study of the Umayyads. This thesis examines the approaches of Russian orientalists toward the Umayyad caliphs. The research is structured into an introduction and three main chapters. The introduction discusses the formation and development of Russian orientalism and provides general information about E. A. Belyaev, I. M. Filshtinsky and O. G. Bolshakov. The first chapter analyzes the views of Russian orientalists on the establishment of the Umayyad State, the Sufyanid period, and the end of Sufyanid rule. The second chapter focuses on the rise of Umayyad power, with particular attention to Abd al-Malik b. Marwan and Walid b. Abd al-Malik. The third chapter explores perspectives on the later Umayyad period following Walid b. Abd al-Malik and the eventual downfall of the dynasty.