Hicrî IV. asırda Bağdat'ta hadis ilmi

Çalışmada 4./10. asırda Bağdat’ta Hadis ilmi konu edilmiştir. Bağdat halkının sürekli siyasi ve askeri kargaşalar ile ekonomik krizler içinde birçok sorun yaşamasına ve çeşitli doğal afetlere maruz kalmasına karşın hadis rivayetinin hız kesmeksizin devam ettiği ve Hadis ilimlerinin birçoğuna dair önemli eserlerin telif edildiği tespit edilmiştir. Büveyhîlerin Bağdat’a girişiyle kargaşa ve ekonomik kriz sona ermiş; bununla birlikte mezheb çatışmaları yeni bir boyut kazanmıştır. Tüm bunlara rağmen Bağdat Hadis ilminin en önde gelen merkezi olma vasfını korumuş ve önemli âlimlerin yetişmesine ve eserlerin telif edilmesine ev sahipliği yapmıştır. Çalışma Bağdat’ta Hadis ilmini mekân-âlim-eser bağlamında üç bölümde ele almaktadır. Birinci Bölüm’de bir hadis merkezi olarak Bağdat’ın sosyal ve coğrafi durumu ve bunun hadis ilmine olumlu veya olumsuz etkileri ile hadis öğrenim ve öğretim mekânları incelenmiştir. Hadis öğrenim mekânlarında hadis öğreniminin nasıl yapıldığına değinilmiştir. İkinci Bölüm’de Bağdatlı râviler ana branşlarına ve mesleklerine göre tasnif edilerek bu grupların hadis rivayetine yaklaşımları incelenmiş ve her bir gruptan hadis rivayeti açısından önemli olan bazı râviler tanıtılmıştır. Böylece muhaddisler ve diğer ana branş mensubu râvilerin genel profili çizilerek Hadis ilmi açısından “râvi” unsurunun çeşitli tipleri ortaya koyulmuştur. Bağdatlı râvilerin ortak yönelimi olarak seçici hadis öğrenimi üzerinde durulmuştur. Bağdatlı râvilerin ezber konusundaki farklılıkları ve bunların sonuçları incelenmiştir. Üçüncü Bölüm’de Bağdatlı râvilerin katkı sunduğu Hadis ilimleri ve telif ettikleri eserler ele alınmıştır.

The study examines the science of ḥadīth in Baghdad during the 4th/10th century. Despite the fact that the people of Baghdad faced numerous challenges, including constant political and military turmoil, economic crises, and various natural disasters, it has been determined that the transmission of ḥadīth continued uninterruptedly, and significant works on various branches of ḥadīth sciences were authored. With the entry of the Būyids (Buwayhīs) into Baghdad, disorder and economic crises came to an end; however, sectarian conflicts took on a new dimension. Despite all these circumstances, Baghdad maintained its status as the foremost center of ḥadīth studies, fostering the growth of eminent scholars and facilitating the composition of significant works. The study examines the science of ḥadīth in Baghdad in three sections within the framework of space-scholar-work. The first section investigates Baghdad’s social and geographical conditions as a center of ḥadīth transmission, analyzing their positive or negative impacts on ḥadīth studies as well as the institutions dedicated to ḥadīth education. Additionally, the methods employed in the study and transmission of ḥadīth in these educational settings are discussed. The second section classifies Baghdadi transmitters based on their primary fields and professions, analyzing their approaches to ḥadīth transmission. Furthermore, certain significant transmitters from each group are introduced. By outlining the general profiles of both the muḥaddithūn (ḥadīth scholars) and transmitters belonging to other primary branches, the study delineates the various types of transmitters in the context of ḥadīth sciences. Special emphasis is placed on the selective approach to ḥadīth learning among Baghdadi transmitters. Additionally, variations in memorization techniques among these transmitters and their implications are examined. The third section explores the contributions of Baghdadi transmitters to ḥadīth sciences and the works they composed.