Kombine paket programı ile uygulanan uyku hijyeni eğitiminin çocuklardaki uyku yoksunluğu ve uyku alışkanlığına etkisi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2024

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Yeterli ve kaliteli uyku; çocukların sağlıklı gelişimi ve esenliği için önemlidir. Bu çalışmanın amacı; kombine paket programı ile uygulanan uyku hijyeni eğitiminin çocuklardaki uyku yoksunluğu ve uyku alışkanlığına etkisini belirlemektir. Araştırma; randomize olmayan deneysel çalışma tasarımında ön test-son test-kontrol ölçümlü, kontrol gruplu bir çalışma olarak, Konya'da eğitim öğretime devam eden Piri Reis İlkokulu'nda Ocak 2023-Mayıs 2024 tarihleri arasında 4.sınıf öğrencileri ile yapıldı (n=74). Evren içinden basit rastgele örnekleme yöntemi (kura yöntemi) ile seçilen müdahale ve kontrol grubu sınıfları örneklemi oluşturmuş olup, müdahale grubuna 35, kontrol grubuna 39 öğrenci dahil edildi. Araştırma verileri ''Sosyodemografik Özellikler ve Tanıtıcı Bilgi Formu'', ''Çocuk Uyku Alışkanlıkları Anketi'' ve ''Çocuk ve Ergenler için Uyku Yoksunluğu Ölçeği'' ile toplandı. Araştırmada kombine paket programı kapsamında belirlenen müdahale grubuna başlangıç haftasında üç oturumdan oluşan eğitim verildi. Ayrıca programa uygunluğu arttırmak amacıyla çocuklara doldurmaları gereken çizelgeler ve etkinlikler dağıtıldı. Eğitim süreci boyunca ailelere bir sosyal medya aracılığı ile her gün bir bildiri mesajı gönderildi. Toplam müdahale dört hafta sürdü. Müdahale sonrası her iki gruptan son test ölçümü alındı. Bu sürede kontrol grubuna herhangi bir müdahalede bulunulmadı. Müdahale bitiminden iki hafta sonra her iki gruptan da kontrol ölçümü alındı. Elde edilen veriler IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 istatistik paket programında değerlendirildi. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Ki-kare analizi, Shapiro-Wilk testi, bağımsız örneklem t testi, Mann Whitney U testi, ANOVA, Bonferroni ve Friedman testleri kullanıldı. Araştırmaya katılan çocukların %55.4'ünün yatılan odada telefon/tablet/televizyon olduğu, çocukların %21.6'sının yatmadan önce televizyon seyrettiği, %18.9'unun kitap okuduğu, %14.9'unun telefonla konuştuğu/oynadığı, %47.3'ünün yattığında hemen uykuya daldığı, %29.7'sinin okuldayken sık sık yorgun hissettiği, %39.2'sinin akşamları ev ödevi yaparken uykulu olduğu, %54.1'inin sabah uyandığında yorgun hissettiği, %2.7'sinin okuldayken uyuyakaldığı, %35.1'inin hafta içi gece geç saate kadar uyanık kaldığı, %60.8'inin hafta sonu uyku alışkanlıklarının hafta içinden farklı olduğu, %37.8'inin çay, kahve gibi içecekleri çok sık tükettiği görüldü. Müdahale grubunda; okuldan sonra uyuma durumu, hafta sonu uyku alışkanlıklarının hafta içinden farklı olması, çay kahve tüketim sıklığı ön test ölçümüne göre müdahale sonrası azaldı, yattığında hemen uykuya dalma durumu ise müdahale sonrası arttı. Kontrol grubunda; akşamları ev ödevi yaparken uykulu olma durumu ve çay, kahve tüketim sıklığı ön teste göre son test ve kontrol testinde arttı. Araştırmada kullanılan ''Çocuk Uyku Alışkanlıkları Anketi'' puanı ön testte müdahale grubunda 44.46, kontrol grubunda 45.33 bulundu. Verilen eğitimin etki büyüklüğü orta düzeyde bulundu. Ölçeğin alt boyutlarından yatma zamanı direnci, uyku süresi, uyku kaygısı boyutlarında anlamlı farklılık tespit edildi. Araştırmada kullanılan bir diğer ölçek olan ''Çocuk ve Ergenler için Uyku Yoksunluğu Ölçeği'' ön testte müdahale grubunda 27.77, kontrol grubunda 27.49 olarak bulundu. Gruplar arasında ''Çocuk ve Ergenler için Uyku Yoksunluğu Ölçeği''nde istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edildi. Verilen eğitimin etki büyüklüğü orta düzeyde bulundu. Araştırmada uygulanan kombine paket programının uyku yoksunluğu ve uyku alışkanlığı üzerinde etkili olduğu tespit edildi.
Adequate and quality sleep; It is important for the healthy development and well-being of children. The purpose of this study; To determine the effect of sleep hygiene training applied with the combined package program on sleep deprivation and sleep habits in children. Research; As a non-randomized experimental study design with pretest-posttest-control measurement and control group, it was conducted with 4th grade students at Piri Reis Primary School, which continues education in Konya, between January 2023 and May 2024 (n=74). The intervention and control group classes selected from the universe by simple random sampling method (lottery method) constituted the sample, and 35 students were included in the intervention group and 39 students in the control group. Research data were collected with "Sociodemographic Characteristics and Introductory Information Form", "Child Sleep Habits Survey" and "Sleep Deprivation Scale for Children and Adolescents". In the study, the intervention group determined within the scope of the combined package program was given three sessions of training in the initial week. In addition, in order to increase compliance with the program, charts and activities were distributed to the children. During the training process, a notification message was sent to families every day via social media. The total intervention lasted four weeks. Post-test measurements were taken from both groups after the intervention. During this period, no intervention was made to the control group. Two weeks after the end of the intervention, control measurements were taken from both groups. The obtained data were evaluated in the IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 statistical package program. Descriptive statistics, Chi-square analysis, Shapiro-Wilk test, independent samples t test, Mann Whitney U test, ANOVA, Bonferroni and Friedman tests were used to evaluate the data. 55.4% of the children participating in the study reported that there was a phone/tablet/television in the room where they slept, 21.6% of the children watched television before going to bed, 18.9% read books, 14.9% talked/played on the phone, and 47.3% fell asleep immediately after going to bed. , 29.7% felt tired frequently while at school, 39.2% felt sleepy while doing homework in the evening, 54.1% felt tired when they woke up in the morning, 2.7% fell asleep while at school, 35.1% stayed up late at night on weekdays. It was observed that 60.8% of them had different sleeping habits on the weekend than during the week, and 37.8% consumed beverages such as tea and coffee very frequently. In the intervention group; Sleeping after school, sleeping habits on the weekend being different from weekdays, and tea and coffee consumption frequency decreased after the intervention compared to the pre-test measurement, while falling asleep immediately after going to bed increased after the intervention. In the control group; Sleepiness while doing homework in the evening and frequency of tea and coffee consumption increased in the post-test and control test compared to the pre-test. The "Child Sleep Habits Survey" score used in the research was found to be 44.46 in the intervention group and 45.33 in the control group in the pre-test. The effect size of the training provided was found to be at a medium level. Significant differences were detected in the sub-dimensions of the scale: bedtime resistance, sleep duration, and sleep anxiety. Another scale used in the study, "Sleep Deprivation Scale for Children and Adolescents", was found to be 27.77 in the intervention group and 27.49 in the control group in the pre-test. A statistically significant difference was detected between the groups in the "Sleep Deprivation Scale for Children and Adolescents". The effect size of the training provided was found to be at a medium level. It was determined that the combined package program applied in the study was effective on sleep deprivation and sleep habits.

Açıklama

Yüksek Lisans Tezi

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Okul Çağı Çocuğu, Uyku Hijyeni, Uyku Yoksunluğu, Nurse, Schoolage Children, Sleep Deprivation, Sleep Hygiene

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Oruçoğlu, H. (2024). Kombine paket programı ile uygulanan uyku hijyeni eğitiminin çocuklardaki uyku yoksunluğu ve uyku alışkanlığına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.