Meme kanserli hastaların yorgunluk düzeyleri ile öz bakım davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kemoterapi uygulanan kanser hastalarında yorgunluk düzeyinin yüksek olması hastaların fonksiyonel durumunu olumsuz yönde etkileyerek, öz bakım gereksinimlerini karşılamayı zorlaştırmaktadır. Fiziksel olarak yetersiz hale gelen bireyin bağımlılık düzeyi artmakta, yaşam kalitesi olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu nedenle araştırma meme kanserli hastaların yorgunluk düzeylerini, öz bakım davranışlarını ve yorgunluk düzeyleri ile öz bakım davranışları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı nitelikteki bu araştırma Kasım 2022-Şubat 2023 tarihleri arasında Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji kliniğinde kanser tedavisi alan 132 meme kanserli birey ile gerçekleştirildi. Araştırmada veri toplama aracı olarak; "Tanıtıcı Bilgi Formu", "Kanser Yorgunluk Skalası" ve "Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği" kullanıldı. Veriler yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Elde edilen veriler SPSS programı kullanılarak analiz edildi. Veriler sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, en yüksek değerler ve en düşük değerler ile özetlenmiştir. İki grup arasındaki farkın test edilmesi için bağımsız gruplarda t testi, ikiden çok grup arasında farkın test edilmesi için normal dağılım sağlayan verilerde Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), normal dağılım göstermeyen verilerde Kruskall Wallis testi yapılmıştır. Ölçek puanlarının karşılaştırıldığı korelasyon analizlerinde Pearson Korelasyon analizi, kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak belirlenmiştir. Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalamasının 54,68±11,86 olduğu, % 97,7' sinin kadın, % 87,9' unun evli, % 66,7' sinin ilköğretim mezunu olduğu, 40,2'sinin ailesinde kanser öyküsü olduğu, 40.2'sinin metastazı olduğu ve en fazla (% 90.9) halsizlik ve yorgunluk şikayetlerinin yaşandığı saptandı. Hastaların "Kanser Yorgunluk Skalası" puan ortalaması 21,29±8,23, "Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği" puan ortalaması 76,44±11,19 olarak orta düzeyde bulundu. " Kanser Yorgunluk Skalası" ile "Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Öz Bakım Yetersizliği Kuramına Göre Öz Bakım Davranışları Ölçeği" toplam puanları arasında negatif yönlü zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki (r=-0,344, p=0,000) bulundu. Sonuç olarak bu çalışmada hastaların yorgunluk ve öz bakım davranışlarının orta düzeyde olduğu ve yorgunluk düzeylerinin artması ile öz bakım davranışlarının azaldığı bulunmuştur. Kemoterapi ve radyoterapi alan hastaların semptom takibinin yapılması, düzenli aralıklarla öz bakım davranışlarının takibinin yapılması ve öz bakımlarının değerlendirilmesi önerilir.
The high level of fatigue in cancer patients receiving chemotherapy negatively affects the functional status of the patients and makes it difficult to meet their self-care needs. The dependency level of the physically disabled individual increases and the quality of life is negatively affected. For this reason, the research has been conducted to determine the fatigue levels, self-care behaviors of breast cancer patients and the relationship between fatigue levels and self-care behaviors. This descriptive and correlational research has been conducted with 132 individuals with breast cancer who received cancer treatment at the Medical Oncology clinic of Konya Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine between November 2022 and February 2023. As a data collection tool in the research; "Introductory Information Form", "Cancer Fatigue Scale" and "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy" have been used. Data has been collected by face-to-face interview method. The data obtained has been analyzed using the SPSS program. To test the difference between two groups, t test has been used in independent groups, to test the difference between more than two groups, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) has been used for data with normal distribution, and Kruskall Wallis test has been used for data that has not showed normal distribution. Pearson Correlation analysis has been used in correlation analyzes where scale scores have been compared. Significance level has been determined as p<0,05. The average age of the patients participating in the study is 54,68±11,86 and 97,7% are female, 87,9% of them are married, 66,7% are primary school graduates, 40,2% of them have a family history of cancer, It has been determined that 40,2 of them have metastases and the most complaints (90,9%) are weakness and fatigue. The average score of the patients on the "Cancer Fatigue Scale" is 21,29±8,23, The mean score of the "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy" has been found to be at a moderate level of 76,44±11,19. A negative, weakly significant relationship has been found between the total scores of the "Cancer Fatigue Scale" and the "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy"(r=-0,344, p=0,000). As a result, in this study, it has been found that Self- Care Behaviors of patients are moderate level and their self-care behaviors decreased with increased fatigue levels. It is recommended to monitor the symptoms of patients receiving chemotherapy and radiotherapy, monitor their self-care behaviors at regular intervals, and evaluate their self-care.
The high level of fatigue in cancer patients receiving chemotherapy negatively affects the functional status of the patients and makes it difficult to meet their self-care needs. The dependency level of the physically disabled individual increases and the quality of life is negatively affected. For this reason, the research has been conducted to determine the fatigue levels, self-care behaviors of breast cancer patients and the relationship between fatigue levels and self-care behaviors. This descriptive and correlational research has been conducted with 132 individuals with breast cancer who received cancer treatment at the Medical Oncology clinic of Konya Necmettin Erbakan University Faculty of Medicine between November 2022 and February 2023. As a data collection tool in the research; "Introductory Information Form", "Cancer Fatigue Scale" and "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy" have been used. Data has been collected by face-to-face interview method. The data obtained has been analyzed using the SPSS program. To test the difference between two groups, t test has been used in independent groups, to test the difference between more than two groups, One-Way Analysis of Variance (ANOVA) has been used for data with normal distribution, and Kruskall Wallis test has been used for data that has not showed normal distribution. Pearson Correlation analysis has been used in correlation analyzes where scale scores have been compared. Significance level has been determined as p<0,05. The average age of the patients participating in the study is 54,68±11,86 and 97,7% are female, 87,9% of them are married, 66,7% are primary school graduates, 40,2% of them have a family history of cancer, It has been determined that 40,2 of them have metastases and the most complaints (90,9%) are weakness and fatigue. The average score of the patients on the "Cancer Fatigue Scale" is 21,29±8,23, The mean score of the "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy" has been found to be at a moderate level of 76,44±11,19. A negative, weakly significant relationship has been found between the total scores of the "Cancer Fatigue Scale" and the "Self-Care Behaviors Scale According to Self-Care Deficiency Theory in Patients Undergoing Chemotherapy"(r=-0,344, p=0,000). As a result, in this study, it has been found that Self- Care Behaviors of patients are moderate level and their self-care behaviors decreased with increased fatigue levels. It is recommended to monitor the symptoms of patients receiving chemotherapy and radiotherapy, monitor their self-care behaviors at regular intervals, and evaluate their self-care.
Açıklama
Yüksek Lisans Tezi
Anahtar Kelimeler
Hemşirelik, Meme Kanseri, Öz Bakım Yetersizliği, Yorgunluk, Breast Cancer, Fatigue, Lack of Self-Care, Nursing
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çayır, H. N. (2023). Meme kanserli hastaların yorgunluk düzeyleri ile öz bakım davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.
