Merkezimizde takipli otozomal polikistik böbrek hastalığı tanılı hastalarda tolvaptan tedavisinin değerlendirilmesi

Amaç: Otozomal Dominant Polikistik Böbrek Hastalığı, en sık görülen kalıtsal böbrek hastalığı olup, dünya genelinde en yaygın kalıtsal son dönem böbrek yetmezliği nedenidir. Birçok organ sistemini etkileyen bu hastalık böbreklerde kist oluşumu, ilerleyici böbrek fonksiyon kaybı ve böbrek dışı organ tutulumları ile karakterizedir. Bu çalışmada merkezimizde takip edilen ODPKBH tanılı olan hastalarda tolvaptan tedavisinin amaçlanan ve istenilmeyen etkilerinin değerlendirilmesi hedeflenmektedir. Yöntem: Retrospektif olarak tasarlanan bu tanımlayıcı çalışmaya, Necmettin Erbakan Üniversitesi Nefroloji Kliniği’nde takip edilen, ODPKBH tanısı almış, 18 yaş ve üzeri, tolvaptan tedavisi kullanmış hastalar dahil edilmiştir. Çalışmaya dahil edilen hastalarda, tedavi öncesi ve en az 1 yıllık tedavi sonrası manyetik rezonans görüntülemeleri kullanılarak renal hacim değişiklikleri değerlendirilmiştir. Ayrıca, laboratuvar parametreleri açısından; üre, kreatinin, glomerüler filtrasyon hızı, AST/ALT, serum elektrolit düzeyleri (sodyum, potasyum), idrar dansitesi gibi veriler retrospektif olarak analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya toplam 42 ODPKBH tanılı birey dâhil edilmiştir. Katılımcıların 26’sı (%61,9) erkek, 16’sı (%38,1) kadındır. Tedavi sürecinde, 1 hasta (%2,4) baş ağrısı, 1 hasta (%2,4) polidipsi, 1 hasta (%2,4) gebelik ve 8 hasta (%19,0) renal fonksiyonlarda bozulma nedeniyle tedaviyi bırakmıştır. Tolvaptan tedavisi sırasında gut atağı, idrar yolu obstrüksiyonu veya anafilaksi gelişen hasta olmamıştır. Bir yıllık tedavi sonrası AST düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiştir (Z = 0,443, p = 0,658). ALT düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalma gözlenmiştir (Z = 2,086, p = 0,037). Tedavi öncesi ve sonrası böbrek hacimleri karşılaştırıldığında; sağ böbrek (Z = 2,153, p = 0,031), sol böbrek (Z = 2,025, p = 0,043) ve toplam böbrek hacmi (Z = 2,133, p = 0,033) açısından anlamlı bir değişiklik tespit edilmiştir. Glomerüler filtrasyon hızı tedavi öncesinde ortalama 68,78 ml/dk/1.73 m² iken, bir yıllık tedavi sonrasında bu değer ortalama 58,48 ml/dk/1.73 m²’ye gerilemiştir. Bu azalma, ortalama 10.30 (SS = 11.29) olarak hesaplanmış ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (t = 4,741, sd = 26, p < 0,001). Sonuç: Tolvaptan tedavisine bağlı ciddi bir yan etki gözlenmemiş; karaciğer fonksiyon testleri açısından enzim düzeylerinde anlamlı bir değişiklik saptanmamıştır. Tolvaptan tedavisi kullanımına rağmen hastalarda istatistiksel olarak anlamlı böbrek hacimlerinde artış gözlenmiştir. Çalışmamıza dahil edilen hastaların hastalık progresyonu açısından yüksek riskli olduğu göze alınarak bu sonuçlar tolvaptan tedavisinin özellikle yüksek risk grubundaki ODPKBH hastalarında son dönem böbrek yetmezliğinin gelişimini geciktirmek amacıyla güvenle kullanılabilecek bir ajan olduğunu ortaya koymaktadır.

Objective: Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease (ADPKD) is the most common inherited kidney disorder and the leading genetic cause of end stage renal disease worldwide. This multisystemic disease is characterized by progressive deterioration of kidney function, the development of renal cysts, and involvement of extrarenal organs. The aim of this study is to evaluate the intended therapeutic effects and potential adverse effects of Tolvaptan treatment in patients diagnosed with ADPKD who are being followed in our center. Method: This descriptive, retrospectively designed study included patients over the age of 18 who were diagnosed with Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease (ADPKD) and followed at the Nephrology Clinic of Necmettin Erbakan University, and who had received Tolvaptan treatment for at least one year. In the included patients, changes in renal volume will be evaluated retrospectively using magnetic resonance imaging obtained before treatment and after at least one year of therapy. In addition, laboratory parameters such as urea, creatinine, glomerular filtration rate , AST/ALT, serum electrolyte levels (sodium, potassium), urine specific gravity will also be analyzed retrospectively. Results: A total of 42 patients diagnosed with Autosomal Dominant Polycystic Kidney Disease (ADPKD) were included in the study, comprising 26 males (61.9%) and 16 females (38.1%). During the treatment period, 1 patient (2.4%) discontinued due to headache, 1 (2.4%) due to polydipsia, 1 (2.4%) due to pregnancy, and 8 patients (19.0%) due to deterioration in renal function. No incidents of gout attacks, urinary tract obstruction, or anaphylaxis were reported during Tolvaptan therapy. After one year of treatment, AST levels showed no statistically significant change (Z = 0.443, p = 0.658), whereas ALT levels demonstrated a significant decrease (Z = 2.086, p = 0.037). Kidney volume measurements revealed significant differences before and after treatment in right kidney (Z = 2,153, p = 0,031), left kidney (Z = 2,025, p = 0,043), or total kidney volume (Z = 2,133, p = 0,033). A significant decline in glomerular filtration rate was observed after one year (t = 4.741, df = 26, p < 0.001). Conclusion: No serious adverse effects related to Tolvaptan therapy were observed, and no significant changes were detected in liver enzyme levels based on liver function tests. Despite the use of Tolvaptan, a statistically significant increase in kidney volume was observed in the patients. Considering that the patients included in our study were at high risk in terms of disease progression, these findings suggest that Tolvaptan can be safely used as an agent to delay the development of end stage renal disease, particularly in high risk ADPKD patients.