Çocuğu yoğun bakımda yatan annelerin ölüme karşı tutumları ile spiritüel iyi oluşları arasındaki ilişki

Bu çalışma, çocuğu yoğun bakımda yatan annelerin ölüme karşı tutumları ile spiritüel iyi oluşları arasındaki ilişkiyi ve etkileyen faktörleri incelemek amacıyla tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde yapıldı. Araştırma, Aralık 2023- Mayıs 2025 tarihleri arasında Ankara ilinde hizmet veren bir şehir hastanesinin çocuk yoğun bakım ünitelerinde araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan annelerle yapıldı. Araştırmanın örneklemi, evreni belirtilen hastanenin yoğun bakımında en az yedi gündür yatan 249 çocuğun annelerinden oluştu. Araştırma için etik kurul onayı ve kurum izni alındıktan sonra araştırma verileri “Anne ve Çocuk Bilgi Formu’’, “Ölüme Karşı Tutum Ölçeği’’ ve “Spiritüel İyi Oluş Ölçeği’’ ile yüzyüze toplandı. Veriler IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 istatistik paket programında değerlendirildi. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, Cronbach's Alpha katsayısı, Bağımsız Örneklem t Test, Varyans Analizi (ANOVA) Bonferroni testi, Pearson korelasyon katsayısı, doğrusal regresyon analizi kullanıldı. p<0,05 düzeyi istatistik olarak anlamlı kabul edildi. Araştırmaya katılan annelerin %34,5’inin 30 yaş altı olduğu, %38,2’sinin ortaokul mezunu olduğu, %81,5’inin herhangi bir işte çalışmadığı ve çocuğunun öleceğini ara sıra düşünenlerin oranı %38,2 olduğu tespit edildi. Çocukların %51,4’ünün 5 yaş altı olduğu, %65,1’inin sistem hastalıkları sorunu olduğu, %15,7’sinin travma/kaza nedeniyle yattığı ve %4,4’ünün ise genetik bir sorun nedeniyle yatış endikasyonunun olduğu saptandı. Ölüme karşı tutum ölçeği toplam puan ortalaması 123,33 ± 19,88 olduğu ve annelerin ölüme karşı tutumunun negatif olduğu bulundu. Spirütüel iyi oluş ölçeği toplam puan ortalaması 118,57 ± 10,93 olduğu ve annelerin spirütüel iyi oluş durumunun yüksek olduğu saptandı. Annelerin ölüme karşı tutum ölçeğinde; 31-35 yaş aralığında olanların, eğitim durumu ilkokul mezunu olanların ve çocuğun ölümünü hiç düşünmeyenlerin ölüme karşı tutum puanlarının yüksek olduğu tespit edildi. Spiritüel iyi oluş ölçeğinde ise; medeni durumu evli olanların, eğitim durumu ilkokul mezunu olanların, herhangi bir işte çalışmayanların, geliri giderinden az olanların, yoğun bakımdaki çocuğu 5 yaş altında olanların, kendi ölümünü ara sıra düşünen ve çocuğunun ölümünü çok seyrek düşünen spiritüel iyi oluş puanlarının yüksek olduğu tespit edildi. Ölüme karşı tutum toplam puanı ile spirütüel iyi oluş toplam ve alt boyut puanları arasında pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulundu (p<0,05). Çalışmada annelerin ölüme karşı olumsuz tutumunun olduğu ve bunun spirütüel iyi oluş düzeyini arttırdığı sonucu elde edildi. Bu sonuçlar doğrultusunda çocuk yoğun bakım ünitelerinde annelerin ölüme karşı tutumlarının negatif olabileceği dikkate alınarak, bu süreçte olan annelerin bütüncül yaklaşımla desteklenmesi önerilir.

This study was conducted as a descriptive and correlational research to examine the relationship between the attitudes towards death and spiritual well-being of mothers whose children are hospitalized in the pediatric intensive care unit, as well as the factors affecting these variables. The research was carried out between December 2023 and May 2025 with mothers who met the inclusion criteria in the pediatric intensive care units of a city hospital in Ankara, Türkiye. The sample of the study consisted of mothers of 249 children who had been hospitalized in the intensive care unit for at least seven days. After obtaining ethics committee approval and institutional permission, data were collected through face-to-face interviews using the “Mother and Child Information Form,” “Attitude Toward Death Scale,” and “Spiritual Well Being Scale.” Data were analyzed using IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 statistical software. Descriptive statistics, Cronbach’s Alpha coefficient, Independent Samples t-test, Analysis of Variance (ANOVA) with Bonferroni post-hoc test, Pearson correlation coefficient, and linear regression analysis were used in the evaluation of the data. A significance level of p<0.05 was considered statistically significant. Among the participating mothers, 34.5% were under the age of 30, 38.2% were secondary school graduates, and 81.5% were unemployed. It was found that 38.2% of the mothers occasionally thought about the possibility of their child dying. Regarding the children, 51.4% were under the age of 5, 65.1% had systemic illnesses, 15.7% were hospitalized due to trauma/accident, and 4.4% had a hospitalization indication due to a genetic disorder. The mean score of the Attitude Toward Death Scale was 123.33 ± 19.88, indicating that the mothers had a negative attitude towards death. The mean score of the Spiritual Well-Being Scale was 118.57 ± 10.93, suggesting that the mothers had a high level of spiritual well-being. It was found that mothers aged 31–35, those who were primary school graduates, and those who never thought about their child’s death had higher scores on the attitude toward death scale. Regarding spiritual well-being, higher scores were observed among married mothers, those with primary school education, those who were unemployed, those whose income was lower than their expenses, mothers of children under the age of 5, those who occasionally thought about their own death, and those who rarely thought about their child's death. A statistically significant positive correlation was found between the total score of attitude toward death and the total and subdimension scores of spiritual well-being (p<0,05). The study concluded that mothers had a negative attitude toward death, which, in turn, increased their level of spiritual well-being. Based on these results, it is recommended to support mothers going through this process with a holistic approach, considering that negative attitudes toward death may be prevalent among mothers in pediatric intensive care units.