Adjuvan kemoterapi alan meme kanserli kadınlarda sanal gerçeklik gözlük uygulamasının anksiyete ve yorgunluğa etkisi: Ön test-son test randomize kontrollü çalışma

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2023

Yazarlar

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Araştırma, adjuvan kemoterapi alan meme kanserli kadınlarda sanal gerçeklik gözlük uygulamasının anksiyete ve yorgunluğa etkisini belirlemek amacıyla ön test son test, paralel grup randomize kontrollü tasarımda yapılmıştır. Araştırma, bir üniversite hastanesinin onkoloji polikliniğinin ayaktan tedavi ünitesinde yürütülmüştür. Örnekleme, blok randomizasyonla 33 müdahale, 33 kontrol grubuna olmak üzere toplam 66 hasta dahil edilmiştir. Veri toplama aracı olarak, Tanıtıcı Bilgiler Formu, Durumluk Kaygı Ölçeği ve Kanser Yorgunluk Skalası kullanılmıştır. Araştırmanın uygulamasında, müdahale ve kontrol gruplarına kemoterapi öncesi ölçekler uygulanmış, müdahale grubuna dört adjuvan kemoterapi kürü boyunca sanal gerçeklik gözlüğü ile 30 dakika sahil ve doğa içerikleri izletilmiştir. Kontrol grubuna da standart bakım verilmiş sonrasında her iki gruba da ölçekler uygulanmıştır. Veriler Ekim 2021-Kasım 2022 tarihleri arasında toplanmıştır. Araştırmanın etik izni (07.07.2021/Karar sayısı: 12-66) ve kayıt numarası (Clinical Trial No: NCT05168696) alınmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı veriler ortalama, standart sapma, yüzde kullanılmış ve grupların değerlendirilmesinde bağımsız örneklem t testi, bağımlı örneklem t testi, varyans analizi, ki kare testinden yararlanılmıştır. Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması müdahale grubunda 53,42+/-9,25 yıl, kontrol grubunda 51,42+/-8,53 yıl bulunmuştur. Hastaların sosyodemografik özellikler bakımından benzer dağılıma sahip oldukları belirlenmiştir (p>0,05). Müdahale grubunda, uygulama sonrası anksiyete puan ortalamalarının, ön test puan ortalamalarına göre azaldığı (p<0,05) ve ilk kürden son küre doğru zamanla anksiyete son test puan ortalamaları azaldığı belirlenmiştir (p<0,05). Ayrıca, müdahale grubunun anksiyete son test puan ortalamalarının dört kürde de, kontrol grubunun anksiyete son test puan ortalamalarına göre daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). Müdahale grubunda tüm kürlerde yorgunluk ve alt boyutları son test puan ortalamaları, ön test puan ortalamalarına göre azalmıştır (p<0,05). Gruplar arası yorgunluk düzeyleri karşılaştırıldığında ise müdahale grubunun 2. ve 3.kür son test yorgunluk puanlarının kontrol grubuna göre daha düşük olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Yorgunluk alt boyutlarında ise her kürde emosyonel yorgunluk, 2.kürde fiziksel yorgunluk müdahale grubunda daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). Ayrıca, her kürde kontrol grubunun zamanla duygusal yorgunluk ön test puan ortalamalarının arttığı saptanmıştır (p<0,05). Araştırmada, sanal gerçeklik gözlüğü uygulamasının meme kanseri olan hastalarda anksiyeteyi ve alt boyutları ile yorgunluğu azaltmada etkili olduğu belirlenmiştir. Anksiyete ve yorgunluğu azaltmada önerilen sanal gerçeklik gözlüğünün kullanılması önerilmektedir. Bu nedenle sanal gerçeklik gözlüğü kullanımının hastalara tanıtılmasının sağlanması, kullanımının hastaların tercihine sunulması önerilmektedir.
The research was conducted in a pretest posttest, parallel group randomized controlled design in order to determine the effect of virtual reality glasses application on anxiety and fatigue in women with breast cancer receiving adjuvant chemotherapy. The research was carried out in the oncology outpatient clinic of an university hospital. A total of 66 patients were included in the sampling, 33 of whom were in the intervention group and 33 were in the control group, with block randomization. Introductory Information Form, State Anxiety Scale and Cancer Fatigue Scale were used as data collection tools. In the application of the study, scales were applied to the intervention and control groups before chemotherapy, and the intervention group was watched 30 minutes of beach and nature content with virtual reality glasses during four adjuvant chemotherapy cycles. Standard care was given to the control group, and then scales were applied to both groups. Data were collected between October 2021 and November 2022. Ethical permission of the study (07.07.2021/Decision number: 12-66) and registration number (Clinical Trial No: NCT05168696) were obtained. Descriptive data mean, standard deviation, percentage were used in the analysis of the data, and in the evaluation of the groups, independent sample t-test, dependent sample t-test, analysis of variance, and chi-square test were used. The mean age of the patients participating in the study was 53.42+/-9.25 years in the intervention group and 51.42+/-8.53 years in the control group. It was determined that the patients had a similar distribution in terms of sociodemographic characteristics (p>0.05). In the intervention group, it was determined that the post-application anxiety mean scores decreased compared to the pretest mean scores (p<0.05), and the anxiety posttest mean scores decreased from the first cycle to the last cycle (p<0.05). In addition, the anxiety post-test mean scores of the intervention group were found to be lower in all four cycles than the anxiety post-test mean scores of the control group (p<0.05). In the intervention group, fatigue and sub-dimensions post-test mean scores decreased in all cycles compared to the pre-test mean scores (p<0.05). When the fatigue levels between the groups were compared, it was determined that the 2nd and 3rd cycle post-test fatigue scores of the intervention group were lower than the control group (p<0.05). In the fatigue sub-dimensions, it was determined that emotional fatigue was lower in each cycle and physical fatigue in the second cycle was lower in the intervention group (p<0.05). In addition, it was determined that the emotional fatigue pretest score averages of the control group increased over time in each cycle (p<0.05). In the research, it was determined that the application of virtual reality glasses was effective in reducing anxiety, sub-dimensions and fatigue in patients with breast cancer. It is recommended to use the recommended virtual reality glasses to reduce anxiety and fatigue. For this reason, it is recommended to introduce the use of virtual reality glasses to the patients and to present their use to the patients' preference.

Açıklama

Doktora Tezi

Anahtar Kelimeler

Anksiyete, Hemşire, Meme Kanseri, Sanal Gerçeklik Gözlüğü, Yorgunluk, Anxiety, Nursing, Breast Cancer, Vitual Reality Glasses, Fatigue

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Uslu, A. (2023). Adjuvan kemoterapi alan meme kanserli kadınlarda sanal gerçeklik gözlük uygulamasının anksiyete ve yorgunluğa etkisi: Ön test-son test randomize kontrollü çalışma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.