Hacı Bektaş Velî’nin Moğol tahakkümüne bakışı
Yükleniyor...
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hacı Bektaş Velî, yaşadığı XIII. asırdan daha ziyade XIV. yüzyıldan itibaren Osmanlı imparatorluğu döneminde sosyal, siyasi ve askeri bakımdan etkinliği artan Bektaşi düşünce ve öğretisinin piridir. Hacı Bektaş, Moğolların Anadolu’yu işgal ettiği ve Anadolu’nun bir asra yakın İlhanlı hâkimiyeti altında kaldığı bir dönemde yaşamıştır. Bu çalışmamızda Hacı Bektaş’ın Moğol istilasına bakışı, İlhanlı hâkimiyeti dönemindeki tutumu ve İlhanlı dinî politikası içerisindeki konumu ortaya konulmuştur. Hacı Bektaş’ın yaşadığı dönemdeki tarihi kaynaklar bir nevi onu yok sayarcasına ondan bahsetmemektedir. Hacı Bektaş hakkında daha çok menakıpname türü eserler ile sonraki dönem tarihi kaynaklardan bilgiler edinmekteyiz. Bu sebeple dönemin kaynakları titiz bir tetkikten geçirilerek onun Moğol tahakkümüne bakışını göstermek için konuyu bütün yönleriyle ele almaya çalıştık. Öncelikle Hacı Bektaş’ın içinde bulunduğu çevre, ilmi muhit, görüştüğü ulema ve ümera hakkındaki bilgileri, onların Moğollarla ilişkileri değerlendirerek Hacı Bektaş’ın tutumunu ortaya koymaya gayret ettik. Hacı Bektaş’ın tutumunu tespit etmenin yöntemlerinden biri de Moğol yanlısı veya İlhanlılara itaati benimseyen gruplarla diyalogudur. Bu kapsamda, Kalenderi gruplar ve işgale tepkisiz kalan Mevlevilerle ilişkilerine değinilerek Hacı Bektaş’ın tavrı ortaya konulmuştur. Ayrıca bu tutumu belirlemede önemli etkenlerden bir diğeri de Hacı Bektaş’ın müritleri ve bu dönem halifeleri ile Bektaşi dervişlerinin Moğollara bakış açılarıdır. Çalışmamızda Hacı Bektaş’ın Moğollara bakışını ortaya koyarken bu üç açıyı değerlendirerek onun Moğol muhalifi kesimler içerisinde yer aldığı kanaatine ulaşılmıştır.
Haci Bektash Veli is the founder of Bektash order which had an increasing social, political, and militarily influence during The Ottoman Empire from the 14th century. Haci Bektash Veli lived during the 13th century during which Anatolia was occupied by Mongols and was ruled by the Ilkhanids for nearly a century. The present study is about the attitude of Haci Bektash Veli towards the Mongolian occupation and during the Ilkhanid supermacy and his position within the Ilkhanid policies regarding religion. Historical documents duringhis period do not mention him. Information about Haci Bektash Veli can be mostly obtained from the historical documents of the later period and through a literary genre labelled menakıpname. Hence, we tried to determine his attitude towards Mongolian invasion from various perspectives through careful analyis of the historical documents of the era. Thus we tried to determine the attitudes of the social milieu he was living in and his attitudes towards the Mongolian invasion. One of the methods to determine the attitiude of Haci Bektash Veli towards the Mongolian invasion is to analyze his dialogues with the groups favoring Mongol invasion and preferring obedience to Ilkhanids. Within this context, the attitude of Haci Bektash Veli is determined by referring to his relations with Kalenderi groups and Mawlavis who remained indifferent to the invasion. Another important factor in determining this attitude is the attitude of his followers and representatives towards the Mongolian invasion. Evaluating these three perspectives in the present study; we came to the conclusion that he was among the groups opposing to the Mongolian invasion.
Haci Bektash Veli is the founder of Bektash order which had an increasing social, political, and militarily influence during The Ottoman Empire from the 14th century. Haci Bektash Veli lived during the 13th century during which Anatolia was occupied by Mongols and was ruled by the Ilkhanids for nearly a century. The present study is about the attitude of Haci Bektash Veli towards the Mongolian occupation and during the Ilkhanid supermacy and his position within the Ilkhanid policies regarding religion. Historical documents duringhis period do not mention him. Information about Haci Bektash Veli can be mostly obtained from the historical documents of the later period and through a literary genre labelled menakıpname. Hence, we tried to determine his attitude towards Mongolian invasion from various perspectives through careful analyis of the historical documents of the era. Thus we tried to determine the attitudes of the social milieu he was living in and his attitudes towards the Mongolian invasion. One of the methods to determine the attitiude of Haci Bektash Veli towards the Mongolian invasion is to analyze his dialogues with the groups favoring Mongol invasion and preferring obedience to Ilkhanids. Within this context, the attitude of Haci Bektash Veli is determined by referring to his relations with Kalenderi groups and Mawlavis who remained indifferent to the invasion. Another important factor in determining this attitude is the attitude of his followers and representatives towards the Mongolian invasion. Evaluating these three perspectives in the present study; we came to the conclusion that he was among the groups opposing to the Mongolian invasion.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Hacı Bektaş, Moğol, İlhanlı, Bektaşilik, Haci Bektash Veli, Mongolians, Ilkhanids, Bektashiyya
Kaynak
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Q3
Cilt
0
Sayı
66
Künye
Akkuş, M. (2013). Hacı Bektaş Velî’nin Moğol tahakkümüne bakışı. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 0, 66, 147-168.
