15. Yüzyıl Osmanlı Kalemişi Tezyinatında Kullanılan Rûmî Motifler Üzerine Bir Değerlendirme

Basit Öğe Kaydı
dc.authoridMuammer Semih İrteş: 0000-0002-8981-7126en_US
dc.authoridAli Fuat Baysal: 0000-0002-8616-8781en_US
dc.authoridAyşe Zehra Sayın: 0000-0001-8574-3994en_US
dc.contributor.authorİrteş, Muammer Semih
dc.contributor.authorBaysal, Ali Fuat
dc.contributor.authorSayın, Ayşe Zehra
dc.date.accessioned2023-05-24T08:56:13Z
dc.date.available2023-05-24T08:56:13Z
dc.date.issued2023en_US
dc.departmentNEÜ, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatlarıen_US
dc.descriptionMakaleen_US
dc.descriptionWOS:000933100700004en_US
dc.description.abstractOsmanlı kalemişi sanatında önceki dönemlere ait süsleme anlayışından farklı olarak 15. yüzyılda yeni bir üslûp ortaya çıkmıştır. Mirasını devraldıkları Selçuklularda görülmeyen bu farklılığın ortaya çıkmasında Osmanlıların beylikten devlete geçişinin, Timur’un ve yakın coğrafyalardan sanatkâr değişimlerinin büyük etkisi olmuştur. Osmanlıların başkenti Bursa ve Edirne’deki yapıların kalemişlerinde bu etkinin uygulamaları görülmektedir. Günümüze ulaşan yapılarda bulunan kalemişlerinde desen yoğunluğu ve desenleri oluşturan motiflerdeki abartı dikkat çekmektedir. Özellikle Edirne Muradiye Camii, Bursa Şehzade Mustafa-Cem Sultan Türbelerindeki kalemişleri dönemin anlayışını en güzel şekilde örneklemektedir. Anlayıştaki bu değişim Türk tezyinatının ana motiflerinden olan rûmî motiflerinde takip edilebilmektedir. Halef-selef oldukları dönemlerde daha sakin ve sade olarak kullanılan rûmîler, 15. yüzyılda oldukça detaylı çizilmiş ve aynı biçimde renklendirilmiştir. Tezyinat kitaplarında yer alan klasik rûmî tipolojisinin dışında, fantezi uygulamalar yapılmış ve devrin heyecanını barındıran yeni örnekler ortaya konmuştur. Bunlar bütünleşik ve yapışık rûmîler olarak adlandırılan, bugüne değin üzerinde yorum yapılmayan ilginç rûmî tasarımlarıdır. Bu çalışmada 15. yüzyıl Osmanlı kalemişi tezyinatında görülen rûmî motiflerinin farklı biçimleri incelenmiştir. Sade (yalın), sencîde, sarılma, hurde, dilimli ve dendanlı rûmî türleri kısaca tanımlanmışken “bütünleşik ve şeritlere yapışık rûmî” türleri geniş şekilde ele alınmıştır. Ayrıca devrin özgün nakışları olarak karşımıza çıkan bu yenilikçi tasarımlar devrin sufi anlayışının bir etkisi olarak düşünülmüş ve konu bu açıdan da değerlendirilmiştir.en_US
dc.description.abstractThe Ottoman concept of decoration, unlike the ornament approaches of previous periods in painted decoration art, presented a new style in the 15th century. In the emergence of this difference, which was not seen in the Seljuks, where they inherited their heritage, the change of the Ottomans from the principality to the state, Timur and his transfer of artists from nearby geographies had a great impact. The applications of this effect can be seen in the painted decorations of structures in Bursa and Edirne, the capitals of the Ottomans. In the existing painted decorations found in the structures that have reached today, the pattern density and exaggeration in the motives that make up the patterns are conspicuous. In particular, the exemplifies in Edirne Muradiye Mosque, Bursa Şehzade Mustafa-Cem Sultan Tombs represent the understanding of the period in the most beautiful way. We can be followed this change of understanding best in the Rumi patterns, which are one of the main patterns of Turkish decoration. The Rumi patterns, which were used in calmer and simpler means during the periods when they were successor-predecessors, were drawn in detail and colored similarly in this century. Apart from the classical Rumi typology specified in the decoration books, fancy practices were made and new examples reflecting the excitement of the era were put forward. These are interesting Rumi patterns, which we called unified and conjoined Rumi, which have not been commented on until today. In this study, different forms of motifs seen in 15th-century Ottoman handdrawn ornaments were examined. While plain (simple), sencide, hug, scrap, sliced and dendan types have been briefly defined, “integrated and adhered to strips” types have been extensively discussed. In addition, these innovative designs, which appear as the original embroidery of the period, were considered as an effect of the Sufi understanding of the period and the subject was evaluated from this point of view.en_US
dc.identifier.citationİrteş, M.S., Baysal, A. F., Sayın, A. Z. 82023). 15. yüzyıl Osmanlı kalemişi tezyinatında kullanılan rûmî motifler üzerine bir değerlendirme. Art-Sanat, 19, 311-336.en_US
dc.identifier.doi10.26650/artsanat.2023.19.1002682en_US
dc.identifier.endpage336en_US
dc.identifier.issn2148-3582en_US
dc.identifier.issue-en_US
dc.identifier.scopusqualityQ3en_US
dc.identifier.startpage311en_US
dc.identifier.urihttp://dx.doi.org/10.26650/artsanat.2023.19.1002682
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12452/9668
dc.identifier.volume19en_US
dc.identifier.wosWOS:000933100700004en_US
dc.indekslendigikaynakWeb of Scienceen_US
dc.indekslendigikaynakScopusen_US
dc.language.isotren_US
dc.publisherIstanbul University Research Institute of Turkologyen_US
dc.relation.ispartofArt-Sanaten_US
dc.relation.publicationcategoryMakale - Uluslararası Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/embargoedAccessen_US
dc.subject15. Yüzyıl Kalemişien_US
dc.subjectTezyinaten_US
dc.subjectVahdeten_US
dc.subjectTasavvufen_US
dc.subjectBütünleşik Rûmîen_US
dc.subjectŞeritli Rûmîen_US
dc.subject15th Century Painted Decorationen_US
dc.subjectBursa Schoolen_US
dc.subjectMysticismen_US
dc.subjectUnified Rûmîen_US
dc.subjectStriped Rûmîen_US
dc.title15. Yüzyıl Osmanlı Kalemişi Tezyinatında Kullanılan Rûmî Motifler Üzerine Bir Değerlendirmeen_US
dc.title.alternativeAn Assessment on The Rûmî Patterns Used in The 15th Century Ottoman Painted Decorationsen_US
dc.typeArticleen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
15. Yüzyıl Osmanlı Kalemişi Tezyinatında Kullanılan Rûmî Motifler Üzerine Bir Değerlendirme.pdf
Boyut:
9.11 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tam Metin (Full Text)
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.44 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

WoS İndeksli Yayınlar Koleksiyonu
Makale Koleksiyonu
Scopus İndeksli Yayınlar Koleksiyonu