Türkiye'deki aşiret ailesinin Doğu Anadolu'daki yerel görünümleri: Doğubeyazıt Örneği
Yükleniyor...
Tarih
2025
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada aşiret aile yapısının üç kuşak bağlamında değişimi ele alınmıştır. Çalışma, bir aşiret yeri olan Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Bu noktada hem teorik çerçeve ışığında hem de Doğubayazıt’taki aşiret kültürünün aile yapısında önemli olduğu düşünülen erkek ve kadının rolleri, başlık parası, akraba evlilikleri, miras ve namus gibi olgular etrafında söz konusu değişimler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Aile yapısındaki değişimi ele alabilmek için Doğubayazıt ilçesinde ikamet eden toplam 33 kişi ile nitel araştırma teknikleri kullanılarak derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Katılımcılar üç kuşak şeklinde belirlenmiş olup, 45 yaş ve yukarısındaki kişiler (dört erkek-beş kadın) birinci kuşak, 25–45 yaş arasındaki kişiler (beş erkek-dokuz kadın) ikinci kuşak, 18–25 yaş arasındaki kişiler ise (beş erkek-beş kadın) üçüncü kuşak olarak belirlenmiştir. Görüşmelerle beraber hem görüşme öncesi hem de görüşme sürecinde alana dair gözlemler yapılmıştır. Öte yandan aile yapısını belirlemeye yönelik toplumsal cinsiyet rolleri, aile ve evlilik olmak üzere üç ana tema ve bu temalara ilişkin alt temalar belirlenmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler doğrultusunda aile yapısındaki süreklilikleri ve değişimi anlama adına belirlenen her temada kadın ve erkeğe atfedilen yerleşik rollerin merkezi bir konumda olduğu anlaşılmıştır. Öte yandan bu rollerin klasik anlamda devam etmesinde veya değişime uğramasında en merkezi faktörün de eğitim olduğu ortaya çıkmıştır. Şöyle ki üniversite eğitimini tamamlamış ve bir devlet kurumunda çalışan kadınlar üzerinden değişim yaşanmaktadır. Bu noktada her kuşaktan izlerini görmekle beraber bu profile uyan kadınlara, yerleşik rollerin dayatılması noktasında oldukça esnek yaklaşılmaktadır. Dolayısıyla değişim, en somut şekilde bu kadınlara uygun görülen roller üzerinden yaşanmaktadır. Buna karşın bu profilin dışında kalanlara ise yerleşik rollerin yerine getirilmesi konusunda oldukça kategorik yaklaşılmaktadır. Öte yandan çalışmada ortaya çıkan en önemli bulgulardan biri, namus olgusunun bütün katılımcılar için merkezi bir yere sahip olmasıdır.
-In this study, the change of tribal family structure in the context of three generations is discussed. The study was conducted in Doğubayazıt district of Ağrı, which is a tribal place. At this point, both in the light of the theoretical framework and in the light of phenomena such as the roles of men and women, bride price, consanguineous marriages, inheritance and honor, which are considered to be important in the family structure of the tribal culture in Doğubayazıt, these changes were tried to be revealed. In order to address the change in family structure, in-depth interviews were conducted with a total of 33 people residing in Doğubayazıt district using qualitative research techniques. The participants were divided into three generations: those aged 45 and above (four men and five women) were identified as the first generation, those aged 25-45 (five men and nine women) as the second generation, and those aged 18-25 (five men and five women) as the third generation. Along with the interviews, observations on the field were made both before and during the interviews. On the other hand, three main themes - gender roles, family and marriage - and sub-themes related to these themes were identified to determine the family structure. In line with the data obtained from the participants, it was understood that the established roles attributed to men and women are central to each theme identified in order to understand the continuities and changes in the family structure. On the other hand, it has been revealed that the most central factor in the continuation or change of these roles in the classical sense is education. Namely, change is experienced through women who have completed their university education and work in a state institution. At this point, although we see traces of every generation, women who fit this profile are approached quite flexibly in terms of imposing established roles. Therefore, change is experienced most concretely through the roles deemed appropriate for these women. On the other hand, those who fall outside this profile are approached quite categorically in terms of fulfilling established roles. On the other hand, one of the most important findings of the study is that the phenomenon of honor has a central place for all participants.
-In this study, the change of tribal family structure in the context of three generations is discussed. The study was conducted in Doğubayazıt district of Ağrı, which is a tribal place. At this point, both in the light of the theoretical framework and in the light of phenomena such as the roles of men and women, bride price, consanguineous marriages, inheritance and honor, which are considered to be important in the family structure of the tribal culture in Doğubayazıt, these changes were tried to be revealed. In order to address the change in family structure, in-depth interviews were conducted with a total of 33 people residing in Doğubayazıt district using qualitative research techniques. The participants were divided into three generations: those aged 45 and above (four men and five women) were identified as the first generation, those aged 25-45 (five men and nine women) as the second generation, and those aged 18-25 (five men and five women) as the third generation. Along with the interviews, observations on the field were made both before and during the interviews. On the other hand, three main themes - gender roles, family and marriage - and sub-themes related to these themes were identified to determine the family structure. In line with the data obtained from the participants, it was understood that the established roles attributed to men and women are central to each theme identified in order to understand the continuities and changes in the family structure. On the other hand, it has been revealed that the most central factor in the continuation or change of these roles in the classical sense is education. Namely, change is experienced through women who have completed their university education and work in a state institution. At this point, although we see traces of every generation, women who fit this profile are approached quite flexibly in terms of imposing established roles. Therefore, change is experienced most concretely through the roles deemed appropriate for these women. On the other hand, those who fall outside this profile are approached quite categorically in terms of fulfilling established roles. On the other hand, one of the most important findings of the study is that the phenomenon of honor has a central place for all participants.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Doğubayazıt, Aşiret Ailesi, Yerleşik Roller, Çalışan Kadın, Değişim, Tribal Family, Resident Roles, Working Woman, Change
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Yelboğa, M. (2025). Türkiye'deki aşiret ailesinin Doğu Anadolu'daki yerel görünümleri: Doğubeyazıt Örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Konya.
