Ebû Hureyre'nin rivâyet etme sebebini belirttiği hadîslerin tespiti ve değerlendirilmesi

Bu çalışma, hadîsleri nakletme sebeplerini izah etmede kullanılan “sebebü îrâd” kavramını ele almakta; bu bağlamda Allah Rasûlü’nden (s.a.v.) hadîs nakletmesi ile şöhret bulan Ebû Hüreyre’nin, sebebü îrâd yolu ile naklettiği hadîsleri tespit etmeyi ve değerlendirmeyi hedeflemektedir. Sebebü îrâd, bir hadîsin Allah Rasûlü’nün (s.a.v.) vefatından sonra belirli bir durum, soru ya da koşul üzerine rivâyet edilip edilmediğini ortaya koyan bir yaklaşımdır. Bu sayede, yalnız hadisin metninin değil, içinde bulunduğu bağlamın da doğru bir şekilde değerlendirilmesi yapılmaktadır. Ebû Hüreyre’nin, Allah Rasûlü’nden (s.a.v.) en çok hadîs rivâyet eden sahâbî olması; onu, sebebü îrâd meselesinin anlaşılması noktasında daha değerli kılmaktadır. Onun sebebü îrâd kapsamında naklettiği hadisler tespit edilerek bunların muhtemel îrâd sebepleri üzerinden bir sınıflandırılma yapılması ve rivâyetlerin tarihi-sosyal bağlamları ele alınarak değerlendirilmesi rivâyet bağlamını ifade etmektedir. Bağlamın bilinmesi, hadîslerin doğru bir şekilde anlaşılması ve hadîslerden çıkarılabilecek fıkhî hükümlerin daha sağlıklı bir şekilde ifade edilmesi açısından önemlidir. Sonuç olarak bu tez, Ebû Hüreyre’nin sebebü îrâd olarak rivâyet ettiği hadîsler özelinde, sebebü îrâdi’l-hadîs bilgisinin, hadîslerin anlaşılmasına sağladığı katkıyı ortaya koymaktadır. Böylece çalışma, metodolojik açıdan hadîs ilmine yeni bir perspektif kazandırmayı amaçlarken rivâyetlerin analiz edilmesi hususunda farklı bir yaklaşım sunmayı hedeflemektedir.

This study focuses on the concept of “sabab al irad”, which is used to explain the reasons behind the transmission of hadiths. In this context, it aims to identify and evaluate the hadiths transmitted by Abu Hurayrah—who is renowned for narrating a large number of hadiths from the Messenger of Allah (peace be upon him)—through the lens of sabab al irad. Sabab al irad refers to an approach that seeks to uncover whether a particular hadith was narrated after the Prophet’s (pbuh) death in response to a specific event, question, or circumstance. This perspective allows not only the content of the hadith to be analyzed but also its contextual background to be properly understood. As the companion who narrated the most hadiths from the Prophet (pbuh), Abu Hurayrah holds significant value in the study of sabab al irad. By identifying the hadiths he transmitted under this concept and classifying them based on their possible reasons for transmission, this study aims to evaluate the historical and social contexts of these narrations. Understanding the context of a hadith is essential for interpreting it correctly and for deriving sound legal and theological rulings from it. In conclusion, this thesis demonstrates the contribution of the knowledge of sabab al irad al ḥadith to the understanding of hadiths, specifically through the case of Abu Hurayrah’s narrations. It aims to provide a new methodological perspective to hadith studies and to offer a different analytical approach to the evaluation of narrations.