Büveyhîler dönemi ilim ve tıp merkezlerinin gelişiminde vakıfların rolü ve akıbetleri
Yükleniyor...
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Hicrî dördüncü yüzyılda İran coğrafyasının batı yakasında Büveyhîler’in yönetiminin istikrâr bulmasıyla birlikte sosyal ve kentsel kurumlar desteklendi. Bu sosyal kurumlar, tıp ve eğitim hizmetleri sunmak için esasında ilim merkezleri (Dâru’l-İlmler ve Kütüphaneler) ve hastaneler şeklindedir ve şehirlerde kurulan vakıflara dayanarak oluşturulmuşlardır. Bu araştırma ise, söz konusu kurumların teşekkülünde ve devamlılığında vakıfların oynadığı rolü mütalaa ederken, Büveyhîler dönemi vakıflarının yükselişlerini veya düşüşlerini etkileyen faktörleri tarihsel gelişmeler çerçevesinde incelemeye ve keşfetmeye çalışmaktadır. Elimize ulaşan sonuçlar, Büveyhîler dönemi kurumları ve onların vakıflarının istikrarlı bir mâlî kaynak sağladığını, aynı zaman diliminde onların ilerleme kaydedebilmeleri için gerekli zemini oluşturduğunu göstermektedir. Ne var ki, Büveyhîler’in siyasî egemenliğinin nihayete ermesinden sonradâru’l - ilmler, kütüphaneler ve onlara bağlı olan vakıflar Şiî eğilimleri bahanesiyle tarihî hadiseler sırasında zarar görmüştür. Bunun sonucunda ise faaliyetleri azalmıştır. Ancak hastanelerle ilgili vakıflar İlhanlılar’ın son dönemlerine kadar varlıklarını sürdürmüştür. Fars Atabeyleri gibi yarı bağımsız ve mahallî yönetimler, Büveyhîler’in bazı şehirlerde kurdukları tıp vakıflarının varlıklarını sürdürmesine yardımcı olmuştur.
With the stabilization of the Buwayhid administration in the western part of Iran in the fourth century of the Hijri, social and urban institutions were supported. These social institutions are in the form of science centers (Dâru’l-İlms and Libraries) and hospitals in order to provide medical and educational services and were established on the basis of foundations established in cities. This research, on the other hand, tries to examine and discover the factors that affect the rise and fall of the foundations of the Buwayhid period, within the framework of historical developments, while considering the role of foundations in the formation and continuity of these institutions.The results we obtained how that the institutions of the Buwayhids and their foundations provided a stable financial resource and formed the basis for their progress in the same time period. However, after the political domination of the Buwayhids came to an end, dar al-ilms, libraries and foundations affiliated to them were damaged during historical events under the pretext of Shiite tendencies. As a result, its activities decreased.However, foundations related to hospitals continued their existence until the last period of the Ilkhanate. The existence of semi-independent and local governments such as Persian abbess helped the medical foundations of the Buwayhids to continue in some cities.
With the stabilization of the Buwayhid administration in the western part of Iran in the fourth century of the Hijri, social and urban institutions were supported. These social institutions are in the form of science centers (Dâru’l-İlms and Libraries) and hospitals in order to provide medical and educational services and were established on the basis of foundations established in cities. This research, on the other hand, tries to examine and discover the factors that affect the rise and fall of the foundations of the Buwayhid period, within the framework of historical developments, while considering the role of foundations in the formation and continuity of these institutions.The results we obtained how that the institutions of the Buwayhids and their foundations provided a stable financial resource and formed the basis for their progress in the same time period. However, after the political domination of the Buwayhids came to an end, dar al-ilms, libraries and foundations affiliated to them were damaged during historical events under the pretext of Shiite tendencies. As a result, its activities decreased.However, foundations related to hospitals continued their existence until the last period of the Ilkhanate. The existence of semi-independent and local governments such as Persian abbess helped the medical foundations of the Buwayhids to continue in some cities.
Açıklama
Makale
Anahtar Kelimeler
Büveyhîler, Vakıf, Hastane, Dâru’l-İlm, Kütüphane, Buwayhids, Foundation, Hospital, Daru’l-ilm, Library
Kaynak
Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
51
Sayı
2
Künye
Uç, M. (2021). Büveyhîler dönemi ilim ve tıp merkezlerinin gelişiminde vakıfların rolü ve akıbetleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 51, 2, 212-228.
