Mesnevî adlı eseri bağlamında Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin tarih kullanımı
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kendisi bizâtihi bir tarihçi olmayan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Mesnevî adlı eserinde tarih biliminin inceliklerinden faydalanmıştır. Söylenişten ziyade anlam üzerine yoğunlaştığı bu eserinde, tarihî olay ve anlatımlara geniş yer vermiştir. Düşüncelerini insanlara beyan etmek ve ikna kabiliyetini arttırmak için tarih bilimini bir alternatif olarak görmüştür. Bugün Mevlânâ'nın bakış açısının, sadece yaşamış olduğu coğrafyada değil dünyanın pek çok yerinde kabul gördüğünü göz önünde bulundurduğumuzda, tarih anlatımının gücünü doğru yönde kullandığı sonucunu çıkarabiliriz. Hayatta olduğu dönemde kendisini bir tarihçi olarak tanımlamadığı gibi sonrasında da ona böyle bir sıfat atfedilmemiştir. Bizâtihi tarihçi olmaması hasebiyle, geleneksel ve çağdaş tarih anlayışları içerisinden bir veya birkaçını benimsemiştir demek doğru olmayacaktır. Ancak üslup ve anlatım tarzını analiz ederek, bu tarih anlayışlarından hangileri ile aynı doğrultuda hangileri ile zıt olduğu tespit edilebilir. Mevlânâ'nın Mesnevî'deki anlatımlarında genel itibariyle tarihsiz tarih yaklaşımına göre hareket ettiği söylenebilir. Onun, yalnızca tarih değil aynı zamanda mekân ve kişi gibi tarihi bir bilim yapan temel kavramlara da büyük oranda yer vermediği tespit edilmiştir. Rivayetleri doğrudan nakletmek yerine yaşadığı toplumun gözünden yansımalar ile eserine almıştır. Mesnevî'de tarihi derinlemesine işlemiş olan zatın tarihî anlatımları nasıl ele aldığını, kendi eklemeleri ve üslubuyla okuyucusuna nasıl sunduğunu analiz etmek, bir tarihçiye muhakkak yeni bakış açıları sunacaktır.
Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, who is not a historian himself, has benefited from the subtleties of the science of history in his work called Mesnevî. In this work, in which he concentrates on meaning rather than discourse, he gives a wide place to historical events and narrations. He considered the science of history as an alternative to express his thoughts to people and to increase his persuasion ability. Considering that Mevlana's point of view is accepted not only in the geography he lived in but also in many parts of the world, we can conclude that he used the power of historical narration in the right direction. He did not define himself as a historian during his lifetime, nor was he given such a title afterward. Since he is not a historian himself, it would not be correct to say that he adopted one or more of the traditional and contemporary understandings of history. However, by analyzing his tone and narrative style, it can be determined which of these historical understandings are in the same direction and which are opposite to him. It can be said that in his narratives in the Mesnevî, Mevlânâ generally acts according to the approach of history without a date. It was determined that he did not include not only date but also the basic concepts that make history a science such as place and person. Instead of directly narrating the narrations, he included them in his work with reflections from the eyes of the society he lived in. Analyzing how the person who has deeply processed history in his Mesnevî handles historical narratives and presents them to his readers with his own additions and tone will certainly offer new perspectives to a historian.
Mevlânâ Celaleddin-i Rûmî, who is not a historian himself, has benefited from the subtleties of the science of history in his work called Mesnevî. In this work, in which he concentrates on meaning rather than discourse, he gives a wide place to historical events and narrations. He considered the science of history as an alternative to express his thoughts to people and to increase his persuasion ability. Considering that Mevlana's point of view is accepted not only in the geography he lived in but also in many parts of the world, we can conclude that he used the power of historical narration in the right direction. He did not define himself as a historian during his lifetime, nor was he given such a title afterward. Since he is not a historian himself, it would not be correct to say that he adopted one or more of the traditional and contemporary understandings of history. However, by analyzing his tone and narrative style, it can be determined which of these historical understandings are in the same direction and which are opposite to him. It can be said that in his narratives in the Mesnevî, Mevlânâ generally acts according to the approach of history without a date. It was determined that he did not include not only date but also the basic concepts that make history a science such as place and person. Instead of directly narrating the narrations, he included them in his work with reflections from the eyes of the society he lived in. Analyzing how the person who has deeply processed history in his Mesnevî handles historical narratives and presents them to his readers with his own additions and tone will certainly offer new perspectives to a historian.
Açıklama
Yüksek Lisans Tezi
Anahtar Kelimeler
Tarih Felsefesi, Tarih Telakkileri, Mevlânâ, Celâleddîn-i Rûmî, Mesnevî, Philosophy of History, Conceptions of History, Mevlânâ, Celâleddîni Rûmî, Mesnevî
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Sezer, Z. (2023). Mesnevî adlı eseri bağlamında Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin tarih kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Konya.
