Otizm Spektrum Bozukluğu olan öğrencilere kendini yönetme öğretiminin kendini yönetme, etkinlikle ilgilenme ve etkinliği tamamlama becerileri üzerinde etkililiği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu araştırmada kendine ön uyaran verme, kendini izleme, kendini değerlendirme ve kendini pekiştirmeden oluşan kendini yönetme stratejileri öğretiminin OSB olan öğrencilerin kendini yönetme stratejilerini kazanmalarına ve sürdürmelerine etkisi incelenmiştir. Bununla birlikte, öğrencilerin kendini yönetme stratejilerini kullanarak etkinlikle ilgilenme ve etkinliği tamamlama becerisini kazanmaları, kullanılan stratejileri ve öğretilmeye çalışılan becerileri farklı kişilere/ortamlara ne düzeyde genellendiği belirlenmeye çalışılmıştır. Kendini yönetme stratejilerinin kullanımıyla ilgili olarak da öğrenci annelerinin ve öğretmen görüşlerini tespit edebilmek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla sosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Araştırma Konya ilinde bulunan bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde gerçekleştirilmiştir. Uygulamaya 10-12 yaşları arasında OSB tanısı alan ikisi erkek biri kız olmak üzere üç öğrenci katılmıştır. Öğretimlerin bire bir öğretim düzenlemesi ile gerçekleştirildiği araştırmada, bağımsız değişkenin etkisini değerlendirmek amacıyla tek denekli araştırma modellerinden katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Çalışmada edinim, izleme ve genelleme verileri ölçüt bağımlı ölçü aracı, bütüncül zaman aralığı ve kalıcı ürün kayıt formu ile toplanırken, araştırmada ayrıca gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirlik verileri toplanmıştır. Kendini yönetme stratejileri öğretimi ile OSB öğrencilerin kendini yönetme stratejilerini kullanma düzeyleri, stratejileri kullanarak etkinlikle ilgilenme ve etkinliği tamamlama becerileri düzeyleri arasındaki örtüşmeyen veri yüzdesi hesaplamaları sonucu etki büyüklüğü belirlenmiştir. Araştırma bulguları, kendine ön uyaran verme, kendini izleme, kendini değerlendirme ve kendini pekiştirmeden oluşan kendini yönetme stratejileri öğretiminin OSB olan öğrencilerin kendini yönetme stratejilerini kazanmasında etkili olduğunu ve stratejileri kullanan öğrencilerin uygulamadan sonra da stratejileri kullanmaya devam ettiklerini ortaya koymuştur. Ayrıca, kendini yönetme stratejilerini kullanan öğrencilerin etkinlikle ilgilenme ve etkinliği tamamlama becerilerinde artış olduğu, tespit edilen kazanımların uygulamadan sonra da sürdürüldüğü, kullanılan stratejilerin farklı kişi ve ortamlara da genellendiği belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerde kendini yönetme stratejilerinin kullanılması ve etkileri hakkında öğrenci annelerinin ve öğretmenlerin tamamının görüşlerinin olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
This study aimed at examining the effect of a self-management instruction which consists of self-cueing, self-monitoring, self-evaluation, and self-reinforcement on the acquisition and maintenance of self-management strategies to students with ASD and the effect of self-management strategies taught them on their engaging and completing task behaviors. In addition, maintenance and generalization across persons and settings data were collected both for self-management strategies and engaging and completing tasks. Furthermore, opinions of students' mothers and teachers regarding social validity of the study were investigated. The research was conducted at a private special education and rehabilitation center, which is located in Konya. Three participants, two male and one female, aged between 10 and 12 and diagnosed with ASD, participated in the study. Using a one-to-one instruction arrangement, the research employed multiple probe model with inter-participant probe trials of single-subject research models to evaluate the impact of the independent variable. Acquisition, monitoring, and generalization data were collected using criterion-dependent measurement tools, whole interval recordings, and permanent product recordings, while inter-observer reliability and implementation reliability data were also collected in the study. The effect size was determined by calculating the percentage of non-overlapping data on the teaching of self-management strategies and the level of ASD students' use of self-management strategies and the levels of the ability to engage in and complete tasks by using the strategies. Research findings have shown that a self-management strategies teaching composed of self-cueing, self-monitoring, self-evaluation, and self-reinforcement is effective in helping ASD students acquire self-management strategies and that students continue to use the strategies after the intervention. In addition, it was determined that the use of self-management strategies was associated with an increase in task engagement and task completion and that the gains made were sustained post-intervention, with the strategies generalizing to different people and settings. Semi-structured interviews revealed that both students' mothers and teachers had a positive view of the use of self-management strategies and their effects.
This study aimed at examining the effect of a self-management instruction which consists of self-cueing, self-monitoring, self-evaluation, and self-reinforcement on the acquisition and maintenance of self-management strategies to students with ASD and the effect of self-management strategies taught them on their engaging and completing task behaviors. In addition, maintenance and generalization across persons and settings data were collected both for self-management strategies and engaging and completing tasks. Furthermore, opinions of students' mothers and teachers regarding social validity of the study were investigated. The research was conducted at a private special education and rehabilitation center, which is located in Konya. Three participants, two male and one female, aged between 10 and 12 and diagnosed with ASD, participated in the study. Using a one-to-one instruction arrangement, the research employed multiple probe model with inter-participant probe trials of single-subject research models to evaluate the impact of the independent variable. Acquisition, monitoring, and generalization data were collected using criterion-dependent measurement tools, whole interval recordings, and permanent product recordings, while inter-observer reliability and implementation reliability data were also collected in the study. The effect size was determined by calculating the percentage of non-overlapping data on the teaching of self-management strategies and the level of ASD students' use of self-management strategies and the levels of the ability to engage in and complete tasks by using the strategies. Research findings have shown that a self-management strategies teaching composed of self-cueing, self-monitoring, self-evaluation, and self-reinforcement is effective in helping ASD students acquire self-management strategies and that students continue to use the strategies after the intervention. In addition, it was determined that the use of self-management strategies was associated with an increase in task engagement and task completion and that the gains made were sustained post-intervention, with the strategies generalizing to different people and settings. Semi-structured interviews revealed that both students' mothers and teachers had a positive view of the use of self-management strategies and their effects.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Kendini Yönetme Stratejileri, Otizm Spektrum Bozukluğu, Etkinlikle İlgilenme, Etkinliği Tamamlama, Tek Denekli Araştırma, Self-management Strategies, Autism Spectrum Disorder, Task Engagement, Task Completion, Single-subject Research
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Gönen, A. (2023). Otizm Spektrum Bozukluğu olan öğrencilere kendini yönetme öğretiminin kendini yönetme, etkinlikle ilgilenme ve etkinliği tamamlama becerileri üzerinde etkililiği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.
