Mutfak eğitiminin ilkokul çağı çocuklarının bilişsel ve davranışsal yeterliliklerine etkisi
| dc.authorid | 0000-0003-1085-4854 | |
| dc.contributor.advisor | Nizamlıoğlu, Hatice Ferhan | |
| dc.contributor.advisor | Uçuk, Ceyhun | |
| dc.contributor.author | Dalagan, Sümeyye | |
| dc.date.accessioned | 2025-03-10T06:02:39Z | |
| dc.date.available | 2025-03-10T06:02:39Z | |
| dc.date.issued | 2025 | |
| dc.date.submitted | 2025 | |
| dc.department | NEÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı | |
| dc.description | Doktora Tezi | |
| dc.description.abstract | İlkokul çağı çocuklarına yönelik tasarlanan uygulamalı mutfak eğitimi, çocukların sağlıklı beslenme alışkanlıklarını artırmakla birlikte, mutfak becerilerini geliştirerek yiyecek hazırlama süreçlerinde aktif rol almalarına olanak sağlamaktadır. Bu araştırma kapsamında, uygulamalı mutfak eğitiminin çocukların bilişsel ve davranışsal yeterlilikleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, 21 deney ve 22 kontrol olmak üzere toplamda 43 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında veri toplama araçları olarak; beslenme bilgi testi, besin neofobi ölçeği, beslenme alışkanlıkları indeksi, Akdeniz diyet kalitesi indeksi, mutfak becerileri ölçeği ve yiyecek seçimi anketi kullanılmıştır. Buna ek olarak, araştırmada ilkokul çağı çocuklarının antropometrik ölçümlerine de yer verilmiştir. Araştırmanın süreci, öntest-sontest ve izleme testi aşamalarından oluşmuş ve çalışma grubunun demografik dağılımları ile yiyecek seçimi anketi sonuçları yüzde-frekans yöntemiyle analiz edilmiştir. Diğer verilerin analizinde ise parametrik olmayan testlerden Mann-Whitney U, Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ve Friedman Testi uygulanmıştır. Araştırma kapsamında verilen uygulamalı mutfak eğitiminin etkisi Cohen d değeri ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, deney grubunda yer alan ilkokul çağı çocuklarının uygulamalı mutfak eğitimi öncesi ve sonrası bilişsel yeterliliklerinden beslenme bilgisinde anlamlı bir fark bulunurken (p0,05) belirlenmiştir. Ayrıca deney grubunda yer alan ilkokul çağı çocuklarının davranışsal yeterliliklerinden beslenme alışkanlıkları, diyet kalitesi ve mutfak becerilerinde uygulamalı mutfak eğitimi öncesi ve sonrasında anlamlı (p0,05). Deney grubunda yer alan ilkokul çağı çocuklarının sontest ve izleme verilerinin karşılaştırılması sonucunda, uygulanan testlerde anlamlı bir fark bulunamamıştır (p>0,05). Böylece araştırma kapsamında verilen uygulamalı mutfak eğitiminin, ilkokul çağı çocuklarının bilişsel ve davranışsal yeterliliklerini (besin neofobisi hariç) olumlu yönde etkilediği ve bu etkinin kalıcı olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda, uygulamalı mutfak eğitimlerinin etkilerinin sürdürülebilirliği için eğitim sonrası destekleyici programlar ve pekiştirici etkinliklerin düzenlenmesi önerilmektedir. | |
| dc.description.abstract | Applied kitchen education designed for primary school children increases children's healthy eating habits and enables them to take an active role in food preparation processes by developing their kitchen skills. In this study, the effects of applied kitchen education on children's cognitive and behavioral competencies were examined. The study group of the study consisted of 43 primary school students in total, 21 experimental and 22 control. Nutrition knowledge test, food neophobia scale, nutritional habits index, Mediterranean diet quality index, kitchen skills scale and food choice questionnaire were used as data collection tools in the study. In addition, anthropometric measurements of primary school children were also included in the study. The process of the study consisted of pretest-posttest and follow-up test stages and the demographic distributions of the study group and the food choice questionnaire results were analyzed using the percentage-frequency method. In the analysis of other data, non-parametric tests such as Mann Whitney U, Wilcoxon Signed Rank Test and Friedman Test were applied. The effect of the applied kitchen education given in the study was evaluated with Cohen's d value. As a result of the research, while a significant difference was found in the cognitive competences of the primary school children in the experimental group before and after the practical kitchen training in terms of nutritional knowledge (p0.05). In addition, significant (p0.05). As a result of the comparison of the post-test and follow-up data of the primary school children in the experimental group, no significant difference was found in the applied tests (p>0.05). Thus, it was determined that the practical kitchen training given within the scope of the research positively affected the cognitive and behavioral competences of the primary school children (except for food neophobia) and that this effect was permanent. In this regard, it is recommended that post training supportive programs and reinforcement activities be organized to ensure the sustainability of the effects of practical culinary training. | |
| dc.identifier.citation | Dalagan, S. (2025). Mutfak eğitiminin ilkokul çağı çocuklarının bilişsel ve davranışsal yeterliliklerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı, Konya. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12452/19152 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Besin Neofobisi | |
| dc.subject | Beslenme Alışkanlıkları | |
| dc.subject | İlkokul Çağı Çocukları | |
| dc.subject | İlkokulda Mutfak Eğitimi | |
| dc.subject | Mutfak Eğitimi | |
| dc.subject | Uygulamalı Mutfak Eğitimi | |
| dc.subject | Food Neophobia | |
| dc.subject | Eating Habits | |
| dc.subject | Primary School Children | |
| dc.subject | Culinary Education in Primary School | |
| dc.subject | Culinary Education | |
| dc.subject | Applied Culinary Education | |
| dc.title | Mutfak eğitiminin ilkokul çağı çocuklarının bilişsel ve davranışsal yeterliliklerine etkisi | |
| dc.title.alternative | The effect of culinary education on cognitive and behavioral competences of primary school children | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
