Çoklu afet ve biyoklimatik değerlendirmeler ile uygun yerleşim alanlarının belirlenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yerleşim alanlarında insan hayatını en çok etkileyen problemlerin başında doğal afetler ve iklim şartları gelmektedir. Kahramanmaraş, Asrın Felaketi olarak tarihe geçen 6 Şubat Depremleri ile binlerce insanını ve on binlerce bina stoğunu kaybetmiştir. Bölge için afetlere karşı dirençli, biyoklimatik açıdan uygun ve sürdürülebilir yerleşim alanlarının belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Kahramanmaraş ili için Uzaktan Algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknolojileri kullanılarak çoklu afet ve biyoklimatik değerlendirmeler ile uygun yerleşim alanlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Yükseklik, eğim, eğim şekli, bakı, litolojik yapı, toprak grupları, arazi kullanımı/örtüsü (AKAÖ), yağış, faya yakınlık, fay yoğunluğu, akarsuya yakınlık, drenaj yoğunluğu, yola yakınlık, yol yoğunluğu, PGA475, PGV475, NDVI, Topoğrafik Nemlilik İndeksi (TNİ), Akarsu Güç İndeksi (AGİ), Topoğrafik Pürüzlülük İndeksi (TPİ) parametreleri ve Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile Deprem Etkisi Duyarlılık Haritası (DEDH), Heyelan Duyarlılık Haritası (HDH), Taşkın-Sel Duyarlılık Haritası (TSDH) üretilmiştir. Bu duyarlılık haritaları AHP ile birleştirilerek Çoklu Afet Duyarlılık Modeli (ÇADM) üretilmiştir. Biyoklimatik Konfor Modeli (BKM) için Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) tarafından işletilen 32 adet meteoroloji istasyonundan sıcaklık, nispi nem ve rüzgâr hızı verileri temin edilerek hem aylık hem de yıllık Rahatsızlık İndeksi (Rİ), Isı İndeksi (Iİ), Rüzgâr Soğukluğu İndeksi (RSİ) haritaları üretilmiştir. Bu haritaların aritmetik ortalamaları hesaplanarak aylık ve yıllık BKM üretilmiştir. ÇADM ve BKM parametrelerine Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKKS), eğim, bakı parametreleri eklenerek AHP ile Kahramanmaraş için Çoklu Afet ve Biyoklimatik Değerlendirmeler ile Belirlenen Uygun Yerleşim Alanları Haritası üretilmiştir. İl geneli alanlar analiz edildiğinde; %3,8 (551,2 km²) uygun olmayan, %4,2 (616,4 km²) az uygun, %21,2 (3071,8 km²) ortalama uygun, %38,3 (5563,7 km²) uygun ve %32,5 (4716,9 km²) çok uygun alanlar olarak tespit edilmiştir. Ayrıca mevcut yerleşim alanlarında ilçe, mahalle ve nüfus ilişkileri analiz edilerek, yerleşime uygunluk durumları değerlendirilmiştir.
Natural disasters and climatic conditions are the most important problems affecting human life in residential areas. Kahramanmaraş lost thousands of people and tens of thousands of buildings in the February 6 Earthquakes, known as the Disaster of the Century. It is necessary to determine disaster-resistant, bioclimatically suitable and sustainable residential areas for the region. This study aims to determine suitable settlement areas for Kahramanmaraş through multiple disaster and bioclimatic evaluations using Remote Sensing and Geographic Information Systems technologies. Height, slope, slope shape, exposure, lithological structure, soil groups, land use/cover, precipitation, proximity to fault, fault density, proximity to stream, drainage density, proximity to road, road density, PGA475, PGV475, NDVI, Topographic Wetness Index, Stream Power Index, Topographic Roughness Index parameters and Analytical Hierarchy Process (AHP) as well as Earthquake-induced Susceptibility Map, Landslide Susceptibility Map, Flood Susceptibility Map were generated. These susceptibility maps were integrated using AHP to create the Multi-Hazard Susceptibility Model (MSM). For the Bioclimatic Comfort Model (BCM), temperature, relative humidity and wind speed data were obtained from 32 meteorological stations operated by the General Directorate of Meteorology and both monthly and annual Discomfort Index, Heat Index, Wind Chill Index maps were produced. Monthly and annual BCM was produced through calculating the arithmetic averages of these maps. Suitable Settlement Areas Map Determined by Multi-Hazard and Bioclimatic Assessments was produced for Kahramanmaraş using AHP by incorporating Land Capability Classes, slope and exposure parameters into MSM and BCM parameters. On analyzing the province-wide areas; it was determined that 3.8% (551.2 km²) were unsuitable, 4.2% (616.4 km²) were less suitable, 21.2% (3071.8 km²) were moderately suitable, 38.3% (5563.7 km²) were suitable and 32.5% (4716.9 km²) were very suitable for settlement. Besides, the suitability for settlement of existing areas, including districts, neighborhoods, and population relations, was evaluated.
Natural disasters and climatic conditions are the most important problems affecting human life in residential areas. Kahramanmaraş lost thousands of people and tens of thousands of buildings in the February 6 Earthquakes, known as the Disaster of the Century. It is necessary to determine disaster-resistant, bioclimatically suitable and sustainable residential areas for the region. This study aims to determine suitable settlement areas for Kahramanmaraş through multiple disaster and bioclimatic evaluations using Remote Sensing and Geographic Information Systems technologies. Height, slope, slope shape, exposure, lithological structure, soil groups, land use/cover, precipitation, proximity to fault, fault density, proximity to stream, drainage density, proximity to road, road density, PGA475, PGV475, NDVI, Topographic Wetness Index, Stream Power Index, Topographic Roughness Index parameters and Analytical Hierarchy Process (AHP) as well as Earthquake-induced Susceptibility Map, Landslide Susceptibility Map, Flood Susceptibility Map were generated. These susceptibility maps were integrated using AHP to create the Multi-Hazard Susceptibility Model (MSM). For the Bioclimatic Comfort Model (BCM), temperature, relative humidity and wind speed data were obtained from 32 meteorological stations operated by the General Directorate of Meteorology and both monthly and annual Discomfort Index, Heat Index, Wind Chill Index maps were produced. Monthly and annual BCM was produced through calculating the arithmetic averages of these maps. Suitable Settlement Areas Map Determined by Multi-Hazard and Bioclimatic Assessments was produced for Kahramanmaraş using AHP by incorporating Land Capability Classes, slope and exposure parameters into MSM and BCM parameters. On analyzing the province-wide areas; it was determined that 3.8% (551.2 km²) were unsuitable, 4.2% (616.4 km²) were less suitable, 21.2% (3071.8 km²) were moderately suitable, 38.3% (5563.7 km²) were suitable and 32.5% (4716.9 km²) were very suitable for settlement. Besides, the suitability for settlement of existing areas, including districts, neighborhoods, and population relations, was evaluated.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
AHP, Biyoklimatik Konfor, Çoklu Afet, Deprem, Heyelan, Kahramanmaraş, Taşkın-Sel, Yerleşim Alanı, Bioclimatic Comfort, Earthquake, Flood, Landslide, Multihazard, Settlement Area
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Doğruluk, A. D. (2024). Çoklu afet ve biyoklimatik değerlendirmeler ile uygun yerleşim alanlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Harita Mühendisliği Anabilim Dalı, Konya.
