Yeni sömürü pratiklerinde dijital çocuk emeği: Ebeveyn algısı

Bu araştırma günümüzde hayatımızın tüm alanlarında kendine yer edinmiş yeni medya içerisinde YouTube ve çocuk YouTuberlara odaklanmaktadır. Yeni medyanın aktörleri olarak çocuk YouTuberların bu sosyal ağ içerisinde sarf ettikleri emek ve çalışma üzerine odaklanmayı amaçlamaktadır. Özellikle sharenting modeli (paylaş anababalık) çerçevesinde ele alınan YouTuber çocuklar ana gruptur. Araştırmaya başlamadan önce 2 ay boyunca netnografik araştırma yapılmıştır. Araştırılan alanın özellikleri, incelenen videolar ve paylaşımlar üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma, Uşakta yaşayan 0-13 yaş çocuğa sahip 24 katılımcı ile derinlemesine görüşme yapılarak gerçekleşmiştir. Katılımcıların sosyal medya ile olan ilişkisi ve çocuk YouTuberları anlamlandırma şekilleri önem arz ettiği için öncelikli olarak bunun üzerinde durulmuştur. Devamında ise araştırma çocuk YouTuberların sarf ettikleri emek ve çalışmaya yönelik ebeveynlerin algısı anlamaya dayalı inşacı bir yaklaşımla gerçekleşmiştir. Araştırmada katılımcıların sosyal medyadaki çalışma ve emek kavramlarına yönelik bakış açılarında sosyal medyaya olan ilgi ve sosyal medyayla olan ilişki seviyesinin etkili olduğu görülmüştür. Katılımcıların sosyal medyada var olan çocuk emeğini çocuk işçiliği kapsamında değerlendirmediği ancak, çocuk sömürüsü çerçevesine dâhil olabileceğini vurguladıkları görülmektedir. Dijital habitusa dâhil edilen çocuklar olmaları bu bakış açısının baskın olmasındaki en büyük etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca çocukların küçük yaşta olmaları, onların yeni kamusal alana dâhil edilmesi, çocuk üzerinden kazanç sağlanması en önemli etkenler olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle sosyal medyada yer alan çocuk emeği ve çalışması dijital çocuk işçiliği olarak değil "dijital çocuk emeği sömürüsü" olarak kavramsallaştırılabileceği düşünülmüştür.

This research focuses on YouTube and child youtubers or kidfluencers in the new media that has taken its place in all areas of our lives. As the actors of the new media, it aims to focus on the effort and work of child YouTubers in this social network. Particularly, children who are included in social media by their parents, described as the sharenting model, are the main group that the study focuses on. Before starting the research, netnographic research was condusted for 2 months. The characteristics area were tried to be understood through the videos and shares examined. The research was carried out by conducting in-depth interviews with 24 participants who have children aged 0-13 living in Uşak. Since the relationship of the participants with social media and the way they make sense of child YouTubers are important, this was primarily emphasized. In the continuation, the research was carried out with a constructivist approach based on understanding the parents' perception of the effort and work of child YouTubers. In the research, it was seen that the interest in social media and the level of relationship with social media were effective in the participants' perspectives on the concepts of work and labor in social media. It is seen that the participants do not evaluate child labor in social media within the scope of child labor, but they emphasize that it can be included in the framework of child exploitation. The fact that they are children included in the digital habitus is the biggest factor in the dominance of this perspective. In addition, it has been understood that the most important factor is that children are at a young age, their inclusion in the new public sphere, and the gain from the child is the most important factor. For this reason, child labor and work in social media has been tried to be conceptualized not as child labor but as "digital child labor exploitation".