Yeme davranışları, beden memnuniyeti, problemli internet kullanımı ve dürtüsellik arasındaki ilişkiler: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma
| dc.authorid | 0000-0003-1783-9446 | |
| dc.contributor.advisor | Traş, Zeliha | |
| dc.contributor.author | Gökçen, Gülden | |
| dc.date.accessioned | 2024-07-18T10:26:47Z | |
| dc.date.available | 2024-07-18T10:26:47Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.date.submitted | 2024 | |
| dc.department | NEÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı | |
| dc.description | Doktora Tezi | |
| dc.description.abstract | Bu araştırmanın amacı yeme davranışları, beden memnuniyeti, problemli internet kullanımı ve dürtüsellik arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Antalya ve Konya ilinde eğitim gören 583 kadın (%70.4) ve 245 erkek (%29.6) olmak üzere toplam 828 üniversite öğrencisi araştırmaya dahil edilmiştir. Katılımcılar 18-35 yaş arasındadır ve yaş ortalamaları 21.08’dir (S.D.= 3.51). Araştırmada verileri toplamak amacıyla katılımcılara Kişisel Bilgi Formu, Üç Faktörlü Yeme Davranışları Ölçeği, Beden Memnuniyeti Ölçeği, Young İnternet Bağımlılık Ölçeği Kısa Formu ve Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu uygulanmıştır. Verilerin analizinde yeme davranışı ölçeği alt boyutları olan bilişsel kısıtlayıcı yeme, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme davranışının Kişisel Bilgi Formunda yer alan sorulara göre farklılaşıp farklılaşmadığı bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Dürtüsellik, yeme davranışları, beden memnuniyeti ve problemli internet kullanımı arasında anlamlı ilişki olup olmadığı Pearson korelasyon analizi ile ele alınmıştır. Yapısal eşitlik modeli incelemesi ise hipotetik ve alternatif model olarak iki şekilde oluşturulmuştur. Hipotetik model için genel örneklem, kadın örneklemi, erkek örneklemi, Beden Kitle İndeksi (BKİ) yüksek ve BKİ normal olan örneklem grubu olmak üzere beş model oluşturulmuştur. Hipotetik modelde dürtüsellik ve yeme davranışları arasındaki ilişkide problemli internet kullanımı ile beden memnuniyetinin aracılık edip etmediği incelenmiş ve gruplar arası modeller karşılaştırılarak bu aracılığı en iyi temsil eden örneklem grubu belirlenmiştir. Alternatif modelde ise genel örneklem grubunda beden memnuniyeti ve problemli internet kullanımının yeme davranışları ile ilişkisinde dürtüselliğin aracılık edip etmediği araştırılmıştır ve son olarak da hipotetik modeldeki genel örneklem grubu ile alternatif modeldeki genel örneklem grubu karşılaştırılarak genel örneklemi en iyi temsil eden model belirlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre bilişsel kısıtlayıcı yeme, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme davranışları Kişisel Bilgi Formundaki bazı sorularda anlamlı farklılık gösterirken; bazılarında anlamlı farklılık göstermemektedir. Ancak her üç yeme davranışına da anlamlı farklılık gösteren değişkenler cinsiyet, yaş ve düzenli egzersiz yapıp yapmama durumu olmuştur. Pearson korelasyon analizi sonuçlarına göre problemli internet kullanımı ile bilişsel kısıtlayıcı yeme, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme arasında pozitif yönde, beden memnuniyeti ile bilişsel kısıtlayıcı yeme, duygusal yeme ve kontrolsüz yeme arasında negatif yönde, dürtüsellik ile duygusal yeme ve kontrolsüz yeme arasında pozitif yönde, beden memnuniyeti ile problemli internet kullanımı arasında negatif yönde, dürtüsellik ile problemli internet kullanımı arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Yapısal eşitlik modelinde ise hipotetik modeller karşılaştırıldığında erkek örneklem grubuna göre kadın örneklem grubu, BKİ yüksek olan örneklem grubuna göre BKİ normal olan örneklem grubu bu modeli daha iyi temsil etmektedir. Alternatif model genel örneklem grubu ile hipotetik model genel örneklem grubu karşılaştırıldığında ise alternatif modelin genel örneklemi daha iyi temsil ettiği gözlemlenmiştir. Araştırma sonuçları ilgili alan yazın ışığında tartışıldıktan sonra araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur. | |
| dc.description.abstract | The aim of this study was to examine the relationships between eating behaviors, body appreciation, problematic internet use and impulsivity. For this purpose, a total of 828 university students, 583 female (70.4%) and 245 male (29.6%), studying in Antalya and Konya provinces were included in the study. The participants were between the ages of 18-35 and their mean age was 21.08 (S.D.= 3.51). Personal Information Form, Three-Factor Eating Behavior Scale, Body Appreciation Scale, Young Internet Addiction Scale Short Form and Barratt Impulsivity Scale Short Form were used to collect data. In the analysis of the data, whether cognitive restrictive eating, emotional eating and uncontrolled eating, which are the sub-dimensions of the eating behavior scale, differ according to the questions in the personal information form were examined by independent sample t-test and oneway analysis of variance. Whether there is a significant relationship between impulsivity, eating behaviors, body appreciation and problematic internet use was examined by Pearson correlation analysis. The structural equation model analysis was created in two ways as hypothetical and alternative model. Five models were created for the hypothetical model: general sample, female sample, male sample, sample group with high Body Mass Index (BMI) and sample group with normal BMI. In the hypothetical model, it was examined whether problematic internet use and body appreciation mediated the relationship between impulsivity and eating behaviors, and the sample group that best represented this mediation was determined by comparing the models between groups. In the alternative model, it was investigated whether impulsivity mediated the relationship between body appreciation and problematic internet use and eating behaviors in the general sample group, and finally, the general sample group in the hypothetical model and the general sample group in the alternative model were compared and the model that best represented the general sample was determined. According to the findings obtained in the study, cognitive restrictive eating, emotional eating and uncontrolled eating behaviors show significant differences in some questions in the personal information form, but not in others. However, the variables that showed significant differences in all three eating behaviors were gender, age and regular exercise status. According to the results of Pearson correlation analysis, there were significant positive relationships between problematic internet use and cognitive restrictive eating, emotional eating and uncontrolled eating, negative relationships between body appreciation and cognitive restrictive eating, emotional eating and uncontrolled eating, positive relationships between impulsivity and emotional eating and uncontrolled eating, negative relationships between body appreciation and problematic internet use, and positive relationships between impulsivity and problematic internet use. In the structural equation model, when the hypothetical models are compared, the female sample group compared to the male sample group, and the BMI normal sample group compared to the BMI high sample group represent this model better. When the alternative model general sample group was compared with the hypothetical model general sample group, it was observed that the alternative model represented the general sample better. After discussing the results of the study in the light of the relevant literature, suggestions for researchers and practitioners are presented. | |
| dc.description.sponsorship | Bu tez çalışması YEŞİLAY Lisansüstü Tez Araştırma Bursu Destek Programı 2022 ile desteklenmiştir. | |
| dc.identifier.citation | Gökçen, G. (2024). Yeme davranışları, beden memnuniyeti, problemli internet kullanımı ve dürtüsellik arasındaki ilişkiler: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12452/18573 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Yeme Davranışları | |
| dc.subject | Beden Memnuniyeti | |
| dc.subject | Problemli İnternet Kullanımı | |
| dc.subject | Dürtüsellik | |
| dc.subject | Yapısal Eşitlik Modeli | |
| dc.subject | Eating Behaviors | |
| dc.subject | Body Appreciation | |
| dc.subject | Problematic Internet Use | |
| dc.subject | Impulsivity | |
| dc.subject | Structural Equation Modeling | |
| dc.title | Yeme davranışları, beden memnuniyeti, problemli internet kullanımı ve dürtüsellik arasındaki ilişkiler: Farklı yapısal modellerin denenmesi üzerine bir araştırma | |
| dc.title.alternative | The relations between eating behaviors, body appreciation, problematic internet use and impulsivity: A research on testing different structural models | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
