Sosyal bilgilerde vatandaşlık eğitimi üzerine sistematik bir literatür incelemesi

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2023

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Ulusal ve evrensel sorunlara çözüm arayan vatandaşlar yetiştirmeyi amaçlayan sosyal bilgiler dersinin kapsamı oldukça geniş ve karmaşıktır. Dolayısıyla sosyal bilgiler araştırmacıları için konu çeşitliliği ve ciddi bir bilgi birikimi oluşmaktadır. Bu durum, literatürdeki birincil araştırmaların incelenip düzenlenmesini, konu eğilimlerinin tespit edilerek literatürün eksik kalan kısımlarının belirlenmesini gerektirmektedir. Bu ihtiyaca cevap vermek için ikincil araştırmaları ifade eden araştırma inceleme yöntemlerinden yararlanılmalıdır. Bu araştırmada, sosyal bilgiler bağlamında ele alınan vatandaşlık eğitimi araştırmalarının genel durumunu niceliksel olarak betimlemek ve yansıtmak amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda sistematik literatür incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynakları, doküman analizi yöntemiyle WoS, Scopus ve TR Dizin veri tabanlarından elde edilen makalelerden oluşmaktadır. Elde edilen makalelerin özelliklerini belirlemek için içerik analizi; genel, kavramsal ve entelektüel yapısını incelemek için bibliyometrik analiz yöntemi kullanılmıştır. İnceleme kriterleri doğrultusunda Scopus veri tabanından 195, WoS veri tabanından 14 ve TR Dizin veri tabanından 50 makalenin incelemeye dahil edildiği araştırmada birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırmanın içerik analizi sonuçları; en fazla yayının 2021 yılında yayınladığını, literatüre en çok katkı sağlayan derginin “Theory & Research in Social Education”, en çok katkı sağlayan yazarın “Jasmine B. Y. Sim” olduğunu, makalelerin en çok “Vatandaşlığa/Vatandaşlık eğitimine ilişkin algıları/düşünceleri/inançları/deneyimleri ortaya koymak” amacıyla yapıldığını, makalelerde en fazla küresel vatandaşlık tipinin ele alındığını, araştırma yöntemlerinde en çok nitel yöntemlerin, araştırma deseni olarak en fazla durum (vaka) çalışması yönteminin kullanıldığını, örneklem türü olarak en çok öğretmenlerle çalışıldığını, verilerin en fazla görüşme formuyla elde edildiğini ve analizlerde en çok içerik analizi yönteminin kullanıldığını göstermektedir. Araştırmanın Scopus veri tabanından dahil edilen 195 makalenin bibliyometrik analiz sonuçlarında ise; Lotka Yasası’na göre yazarların vatandaşlık konulu araştırmalara ilgi düzeyinin sınırlı olduğuna, “Theory and Research in Social Education” dergisinin etki değerinin en yüksek olduğuna, “civics (yurttaşlık bilgisi)” kavramının uzun süre araştırmalara konu olduğuna, ortak atıf analizinde makaleler arasında en çok atıf yapılan kaynağın Westheimer ve Kahne’in (2004) “What kind of citizen? the politics of educating for democracy” adlı makalesi olduğuna ve en çok atıf alan makalenin Myers’e (2006) ait olduğuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları, bilimsel yayınların sayısından ziyade niteliğinin önemine vurgu yapmaktadır. Aynı zamanda araştırma sonuçları etkili bir sistematik inceleme yöntemiyle literatürdeki mevcut çalışmaların özelliklerinin, kavramsal ve entelektüel yapılarının ortaya konabileceğini göstermektedir. İnceleme sürecinin sonunda ise sistematik inceleme yönteminin sağlamış olduğu açık ve titiz yöntemlerle sosyal bilgiler eğitiminde vatandaşlık konulu araştırma yapmak isteyen araştırmacılar için bir yol haritası sunulmuştur.
The scope of the social studies course, which aims to educate individuals seeking solutions to national and universal issues, is quite broad and complex. Therefore, social studies researchers have many topics and accumulate significant knowledge. This case necessitates examining and organizing primary research in the literature, identifying topic trends, and determining the gaps in the literature. Research review methods, which refer to secondary research, should be utilized to address this need. This study aims to describe and reflect the general status of citizenship education research in the context of social studies quantitatively. The systematic literature review method was employed in line with the defined purpose. The data sources for the research consist of articles obtained from WoS, Scopus, and TR Index databases through document analysis. Content analysis was used to determine the characteristics of the obtained articles, while bibliometric analysis was employed to examine their general, conceptual, and intellectual structure. In the research, which included 195 articles from the Scopus database, 14 from the WoS database, and 50 from the TR Index database, some results were obtained per the review criteria. The results of the content analysis of the research indicate that the majority of the publications were published in 2021; the journal that contributed the most to the literature was "Theory & Research in Social Education," the author who contributed the most was "Jasmine B. Y. Sim," the articles were primarily aimed at revealing perceptions/thoughts/beliefs/experiences related to citizenship/citizenship education, the most discussed type of citizenship was global citizenship, qualitative methods were predominantly used in the research methods, the most common research design was the case study method, teachers were the most common sample type, data were primarily collected through interviews, and content analysis was the most frequently used analysis method. In the bibliometric analysis results of 195 articles included from the Scopus database of the study, According to Lotka's Law, the level of interest of the authors in the research on citizenship is limited, the impact value of the journal "Theory and Research in Social Education" is the highest, the concept of "civics" has been the subject of research for a long time, and the most cited source among the articles in the joint citation analysis is Westheimer and Kahne's (2004) "What kind of citizen? the politics of educating for democracy" and the most cited article is Myers (2006). The research results emphasize the importance of quality rather than the number of scientific publications. At the same time, the research results show that the characteristics, conceptual and intellectual structures of the existing studies in the literature can be revealed by an effective systematic review method. At the end of the review process, a road map is presented for researchers who want to research citizenship in social studies education with the clear and rigorous methods provided by the systematic review method.

Açıklama

Yüksek Lisans Tezi

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Eğitimi, Vatandaşlık Eğitimi, Sistematik Literatür İnceleme, Bibliyometrik Analiz, Vosviewer, Social Studies Education, Citizenship Education, Systematic Literature Review, Bibliometric Analysis

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Akdeniz, Ş. N. (2023). Sosyal bilgilerde vatandaşlık eğitimi üzerine sistematik bir literatür incelemesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.