Multiple skleroz'da uyku bozuklukları ve klinik özellikleri ile ilişkisi

Giriş ve Amaç: Multiple Skleroz (MS), merkezi sinir sisteminde (MSS) demiyelinizasyon ve aksonal kayıba neden olan, daha çok genç erişkinleri etkileyen ataklar halinde seyreden kronik bir hastalıktır. Uyku bozuklukları MS'li hastalarda en yaygın görülen yakınmalardan biridir. Bu çalışma MS hastalarında uyku bozuklukları varlığı ve özelliklerinin saptanması ve bunların klinik özelliklerle ilişkilerinin araştırılması amacıyla planlandı. Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza, nöroloji polikliniğinde MS tanısıyla takip edilen 100 gönüllü hasta dahil edildi. Tüm hastalara Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKI), Epworth Uykululuk Skalası (EUS), Beck Depresyon Envanteri (BDI), Genişletilmiş Özürlülük Durum Skalası (EDSS) ve Vizüel Analog Skala (VAS) uygulandı. Tüm hastaların nöroloji kliniğine başvuruları sırasında yapılan beyin ve servikal manyetik rezonans görüntüleme (MRG), Vizüel Uyarılmış Potansiyel (VEP), Somatosensoriel Uyarılmış Potansiyel (SEP) tetkikleri gözden geçirildi. Bulgular: Toplam 100 hastanın 73'ü kadın, 27'si erkek idi. EUS'a göre tüm hastaların % 11'inde gündüz uykululuğu saptandı. Gündüz uykululuğu erkek hasta grubunda %14,8(n:4), kadın hasta grubunda %9,6(n:7) oranında idi. PUKI'ye göre tüm hastaların % 56'sında kötü uyku kalitesi saptandı. Kötü uyku kalitesi erkek hasta grubunda %51,9(n:14), kadın hasta grubunda %57,5(n:42) oranında idi. BDI'ya göre erkek hasta grubunda %29,6(n:8), kadın hasta grubunda %27,4(n:20) oranında depresyon saptandı. VAS'a göre erkek hastaların %63(n:17)'ünün, kadın hastaların %82,2(n:60)'sinin ağrı şikayeti vardı. Ashworth değerlendirmesine göre erkek hastaların %26,2(n:6)'sinde, kadın hastaların %15,1(11) 'inde spastisite saptandı. İdrar inkontinansı erkek hasta grubunda %22,2(n:6), kadın hasta grubunda %35,6(n:26) oranında saptandı. PUKİ'ye göre uyku kalitesi iyi olanlarda, EUS'a göre gündüz uykululuğu daha düşük(p:0,01) bulundu. EUS'a göre gündüz uykululuğu olanlarda depresyon oranı yüksek(p<0,001) bulunmuşken, PUKI ile BDI skorları arasında anlamlı ilişki bulunmadı(p>0,05). Yine gündüz uykululuğu olanlarda VAS skoru anlamlı derecede yüksek(p:0,001) iken PUKI ile VAS skoru arasında anlamlı ilişki bulunmadı(p>0,52). EUS'a göre gündüz uykululuğu olanlarda Ashworth değeri anlamlı derecede yüksek(p:0,05) iken, uyku kalitesi kötü olanların Ashworth değeri daha yüksek(p:0,003) saptandı. Uyku kalitesi iyi olanlarda idrar inkontinansı daha az(p:0,002) bulunmuşken, gündüz uykululuğu ile idrar inkontinansı arasında ise istatiksel anlamlı ilişki saptanmadı(p>0,05). Sonuç: Çalışmamızda MS hastalarında gündüz uykululuğu ile depresyon, ağrı, spastisite varlığı arasında ilişki bulundu ancak idrar inkontinansı ile arasında ilişki bulunmadı. Uyku kalitesi ile spastisite ve idrar inkontinansı arasında ilişki bulundu ancak depresyon ve VAS skoru ile arasında ilişki bulunmadı. MS hastalarında gündüz uykululuğu ve uyku kalitesinin her ikisine birden etkili olan tek değişken spastisite idi.

Introduction: Multiple Sclerosis (MS) is a cronical disease accompanied with attacks that causes demyelination and axonal loss in the central nervous system (CNS) and mainly affects young adults. Sleep disorders is one of the main complaints of the patients with MS. This study is aimed to investigate presence and characteristics of the sleep disorders in MS patients and their relationships with clinical features. Materials and Methods: 100 volunteer patients with diagnosis of MS and being treated in our neurology outpatient clinic were involved in our study. Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), the Epworth Sleepiness Scale (ESS), Beck Depression Inventory (BDI), Expanded Disability Status Scale (EDSS) and Visual Analog Scale (VAS) were applied to all patients. The records of Brain and Cervical Magnetic Resonance Imaging, Visual Evoked Potential (VEP), Somatosensory Evoked Potentials (SEP) examinations applied to all the patients during their admittance at our neurology clinic, were investigated. Results: 73 Female and 27 Male patients, a total of 100, were investigated. As relavant to EUS, daytime sleepiness was observed in %11 of all patients, %14,8 (n:4) of which were male patients and %9,6 (n:7) female patients. As relavant to PSQI, the rate of poor sleep quality was observed in %56 of all ptaients, %51,9 (n:14) of which were male patients and %57,5 (n:42) female patients. As relavant to BDI, depression was observed in %29,6 (n:8) of male patients and %27,4 (n:20) in female patients. As relavant to VAS, %63 (n:17) of male patients and %82,2 (n:60) of female patients had pain complaints. As relavant to Ashworth ranking, spasticity was obeserved in %26,2 (n:6) of male patients and %15,1 (n:11) of female patients. Urinary incontinence was observed in %26,2 (n:6) of male patients and %35,6 (n:26) of female patients. Patients with good sleep quality according to PSQI showed less daytime sleepines rate according to EUS (p:001). Patients with daytime sleepiness according to EUS showed high rate of depression (p<0,01), whereas no signifcant relationship was noticed between PSQI and BDI scores (p>0,05). Also, patients with daytime sleepiness showed singifcantly higher VAS scores (p:0,001) whereas no relationship was noticed between PSQI and VAS scores (p>0,52). Patients with bad sleep quality showed higher Asworth score (p:0,003) whereas patients with daytime sleepiness according to EUS showed significantly higher Asworth scores (p:0,05). Patients with good sleep quality showed less urinary incontinence (p:0,002), whereas no statistically significant relationship between daytime sleepiness and urinary incontinence was observed ( p>0,05). Conclusion: In our study, we observed that daytime sleepiness shows relationships with existence of depression, pain and spasticity whereas no relationship was observered between urinary incontinence. Also, we observed the relationship of sleep quality with spasticity and urinary incontinence however no relationship was observed between depression and VAS scores. Spasticity was obeserved as the only variable effective on both daytime sleepiness and sleep quality in MS patients.