Özel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesi

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0002-0461-1138
dc.contributor.advisorAtbaşı, Zehra
dc.contributor.authorDirik, Tibyan
dc.date.accessioned2024-05-15T05:52:00Z
dc.date.available2024-05-15T05:52:00Z
dc.date.issued2023
dc.date.submitted2023
dc.departmentNEÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı
dc.departmentNEÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalıen_US
dc.descriptionYüksek Lisans Tezi
dc.description.abstractBu araştırmanın amacı, özel gereksinimli bireylerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Konya ilinde farklı yaş ve engel gruplarına dahil olan çeşitli özel eğitim okullarında eğitim gören ve ev ortamında problem davranış sergileyen 12 erkek ve 8 kız toplam 20 öğrenci belirlenmiştir. Araştırmamızın çalışma grubunu bu öğrencilerin ebeveynleri oluşturmaktadır. Çalışmamızda nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yaklaşım tercih edilmiştir. Ebeveynlerin ev ortamında sergilenen problem davranışlara ilişkin görüşlerinin alınabilmesi ve kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenebilmesi için yarı yapılandırılmış görüşme formu ve örnek olay kullanılarak veriler toplanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuna ait verilen analizi betimsel analiz ile ve örnek olay görüşme formuna ait verilerin analizi içerik analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde özel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışların en çok saldırganlık/vurma davranışı olduğu belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen diğer davranışlar ağlama, aşırı yeme, bağırma, çevresine/eşyalara zarar verme, soyunma, korkma ve kendine zarar verme davranışları olarak belirlenmiştir. Bu davranışların genel olarak günde 5 defadan fazla ve 15-60 dakika arasında süreyle sergilendiği belirlenmiştir. Bu problem davranışların işlevlerine ilişkin görüşleri incelendiğinde en çok nesne veya etkinliğe ulaşma işlevi olduğu belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışlarda aile üyelerinin öyleydi strateji olarak en çok seçerek sunmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Sonrasında ise sırayla; ortamdan uzaklaştırma ve fiziksel engeller koyarak problem davranışı önlemeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilemeyen problem davranışlarda aile üyelerinin davranışa müdahale olarak en çok görmezden gelme olacak şekilde sırasıyla; ceza vermek çocukların istediklerini verme (problem davranışın işlevini yerine getirme), ortamdan uzaklaşma davranışını sergiledikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışlarda aile üyelerinin davranış sonrasında müdahale olarak pekiştireç vererek problem davranışın tekrar etme süresini uzatmayı tercih ettikleri belirlenmiştir. Ev ortamında sergilenen problem davranışların aile yaşantısının olumsuz etkilediği ailenin kendisini toplumdan soyutlamayı tercih ettiği ve kendilerini yorgun hissettikleri belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken önleyici stratejilere ilişkin en çok önerdikleri stratejinin seçenek sunma olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken davranış sonrası müdahale yöntemlerine ilişkin önerdikleri yöntemler; görmezden gelme, ortamdan uzaklaşma, problem davranışların işlevini yerine getirmeme ve ceza yöntemleri olarak belirlenmiştir. Katılımcıların ev ortamında sergilenen problem davranışları içeren örnek olaylarda kullanılması gereken davranış sonrası müdahale yöntemlerine ilişkin önerileri; problem davranışın işlevini yerine getirme ve alternatif pekiştireç vererek sakinleştirme yönünde olmuştur. Kazanç olarak özel gereksinimli öğrencilerin en çok sergiledikleri problem davranışların diğer ortamlarda sergilenen problem davranışlarla benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Katılımcılarının problem davranışlara yönelik önleme müdahale stratejilerinde yeterince bilgi sahibi olmadıkları belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların kullandıkları ve önerdikleri stratejilerin genel olarak örtüşmediği belirlenmiştir. Bilgi düzeyi yüksek olan ebeveynlerin ise stratejileri uygulamada sorun yaşadıkları dikkat çekmiştir.
dc.description.abstractThe purpose of this research is to identify problem behaviors and preventive strategies used by parents by individuals with special needs in the home environment. For this purpose, a total of 20 students were identified in Konya province, 12 boys and 8 girls who were educated in various private education schools that were included in different age and disability groups and who showed problems in the home environment. The working group of our research constitutes the parents of these students. In our study, phenomenological approach was preferred from qualitative research methods. Data were collected using a semi-structured interview form and case study so that parents can get their views on problem behaviors exhibited in the home environment and identify the preventive strategies they use. The analysis given for the semi-structured interview form was carried out by descriptive analysis and the analysis of the data belonging to the case study interview form by the content analysis method. When the findings obtained as a result of the research were examined, it was determined that the problem behaviors exhibited by the students with special needs were the most aggressive / striking behavior. Other behaviors exhibited in the home environment have been identified as crying, overeating, shouting, harming the environment/ech, dressing, fear and self-harm. It has been determined that these behaviors are generally exhibited more than 5 times a day and for 15-60 minutes. When the views of these problem behaviors regarding their functions are examined, it is determined that they have the most object or activity function. In the problem behaviors exhibited in the home environment, it was determined that the family members preferred to present by choosing the most as a strategy. Then, in turn; It has been determined that they prefer to avoid problem behavior by removing it from the environment and putting physical barriers. In problem behaviors that do not exhibit in the home environment, family members will be most ignored as an intervention in behavior; punishing children giving what they want (fulfilling the function of problem behavior) has been determined to demonstrate the behavior of removal from the environment. In problem behaviors exhibited in the home environment, it has been determined that family members prefer to extend the repetition of problem behavior by reinforcing it as an intervention after behavior. It has been determined that the family, where the problem behaviors exhibited in the home environment negatively affect the family life, prefer to isolate itself from society and feel tired. It has been determined that the strategy that the participants most recommend regarding preventive strategies that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment is to offer options. The methods proposed by the participants regarding the post-behavioral intervention methods that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment; It has been determined as ignoring, moving away from the environment, not performing the function of problem behavior and criminal methods. Participants' suggestions regarding post-behavioral intervention methods that should be used in case studies involving problem behaviors exhibited in the home environment; The problem has been in the direction of fulfilling the function of the behavior and calming down by giving alternative reinforcements. It has been determined that the problem behaviors exhibited by students with special needs as earnings are similar to the problem behaviors exhibited in other environments. It has been determined that the participants do not have enough information in prevention intervention strategies for problem behavior. In addition, it has been determined that the strategies used and proposed by the participants do not overlap in general. It is noteworthy that parents with high knowledge have problems implementing strategies.
dc.identifier.citationDirik, T. (2023). Özel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı, Konya.
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12452/18399
dc.language.isotr
dc.publisherNecmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subjectÖzel Gereksinim
dc.subjectEv İçi Problem Davranış
dc.subjectÖnleyici Stratejiler
dc.subjectEbeveyn Tutumu
dc.subjectSpecial Needs
dc.subjectDomestic Problem Behavior
dc.subjectPreventive Strategies
dc.subjectParental Attitude
dc.titleÖzel gereksinimli öğrencilerin ev ortamında sergiledikleri problem davranışlar ve ebeveynlerin kullandıkları önleyici stratejilerin belirlenmesi
dc.title.alternativeProblem behaviors exhibited by students with special needs in the home environment and determination of preventive strategies used by parents
dc.typeMaster Thesisen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
TibyanDirik_YL_2023.pdf
Boyut:
923.64 KB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Yüksek Lisans Tezi
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.17 KB
Biçim:
Item-specific license agreed upon to submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Eğitim Bilimleri Enstitüsü Tez Koleksiyonu