Küresel ölçekli konuların sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Genel anlamda küresel boyutta bağlantıların genişlemesi, sosyal yaşamların örgütlenmesi, dünya
toplumlarının bir araya gelmesini ifade eden küreselleşme çeşitli kaynaklarda olgu ya da kavram olarak
tanımlanmaktadır. Bir başka deyişle küreselleşme, çevreden ekonomiye kadar, hayatın her alanını kapsayan
küresel çapta bağlılığın genişleyerek ve derinleşerek hızlanması anlamına gelmektedir. Küreselleşmeyle birlikte
günümüzde artık inançlar, fikirler, insanlar, sermaye, bilgi, teknoloji, kültürel ve siyasi sınırları aşarak küresel
boyutta hareket eder hale gelmiştir. Bu olgu ya da kavramı çocuklara anlatacak, onları küreselleşmenin olası
olumsuz sonuçları hakkında haberdar ederek donatacak mihver derslerin başında sosyal bilgiler gelmektedir.
Nitekim küreselleşme olgusu kapsamında 2018 öğretim programında yapılandırılan küresel bağlantılar öğrenme
alanının temel amaçlarından biri de gelişen dünyanın gündemini takip eden, karşılaştığı sorunlara çözüm üretebilen
etkin ve sorumlu Türk vatandaşları yetiştirmektir.
Bu araştırmanın amacı, 2018 yılında güncellenen Sosyal Bilgiler Öğretim Dersi Programı’yla yeniden
yapılandırılan sosyal bilgiler ders kitaplarının (4-7. sınıflar) öğrenme alanları ve konu başlıkları içerisinde
vurgulanan küresel yansımalarını ortaya koymaktır. Sosyal bilgiler ders kitaplarındaki küresel yansımaları
incelemek ve değerlendirmek için nitel yaklaşımlarda sıkça tercih edilen doküman incelemesi yöntemi
kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Talim Terbiye Kurulu tarafından
onaylanan 4, 5, 6. ve 7. sınıflara ait sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Ders kitapları, içerik analizi
yöntemiyle değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre ders kitaplarında küreselleşmenin yansımalarına en çok 7. sınıf ders
kitabında yer verilirken, onu sırasıyla 6.sınıf, 4.sınıf ve 5.sınıf ders kitabı izlemektedir. Ayrıca ders kitaplarında
küresel yansımaların daha çok bilim ve teknoloji, sosyo-kültürel boyutlarda ele alındığı görülmektedir. Diğer
yandan sosyal bilgiler ders kitaplarında küresel yansımalarıyla ele alınan konuların bir kısmının Türkiye ekseninde
veya Türkiye’den yola çıkarak aktarıldığı görülmektedir. Özellikle uluslararası insani yardımlar (Yeşilay, Kızılay,
TDV, TİKA vb.), uluslararası kuruluşlar (TÜRKSOY, Türk Konseyi vb.), küresel göç gibi konular bu duruma
örnek gösterilebilir. Bunun karşın dünyanın birçok farklı ülkelerine (Finlandiya, İngiltere, İskoçya, Japonya, Şili,
Hindistan) ilişkin tanıtımlar, tarihi eserler ve doğal varlıklara ilişkin örnekler, ders kitaplarında konuların tamamen
Türkiye veya Türk Devletleri ekseninde ele alınmadığını da ortaya koymaktadır.
Ders kitaplarında küreselleşen dünyanın geleceğine ilişkin, akıllı telefon, tablet, akılı saat, genel ağ gibi
günümüz teknolojilerinin yanında, “yapay zekâ uzmanı, yazılım mühendisi, sosyal medya uzmanlığı” gibi
geleceğin meslekleri ve “İHA, 3D Yazıcı, nano teknoloji, uçan araba” gibi geleceğin teknolojik gelişmeleri de
anlatılmaktadır. Ancak ders kitaplarında küresel vatandaşlık ve uluslararası kadın hakları gibi konulara yeterince
değinilmediği görülmektedir. Ortaya çıkan sonuç, sosyal bilgiler programında ve ders kitaplarında iyileştirmeleri
zorunlu kılarken, sosyal bilgiler programını ve ders kitaplarını hazırlayanlar veya eğitim alanındaki politikalara
yön verenlerin tüm dünyayı etkileyen küreselleşmeyle ilgili daha spesifik adımlar atmasını zorunlu hale
getirmektedir.
In general, globalization refers to the expansion of global connections, the organization of social lives, and the convergence of world societies. It is widely acknowledged as a phenomenon or concept in various sources. In essence, globalization entails the broadening and deepening of global interdependence across all spheres of life, including the environment and the economy. With globalization, beliefs, ideas, individuals, capital, information, technology, and even cultural and political boundaries operate on a global scale. Social studies is a key academic discipline aimed at elucidating this phenomenon or concept to young learners, educating them about the potential negative consequences of globalization, and preparing them accordingly. In fact, one of the primary objectives of the global connections curriculum introduced in 2018 is to foster the development of informed and responsible Turkish citizens who actively engage with global issues and can generate effective solutions to the challenges they encounter. This study aimed to investigate the global implications present in social studies textbooks (4th-7th grades) that were revised based on the updated 2018 Social Studies Curriculum, with a focus on the learning domains and topic titles. The qualitative approach employed in this study utilizes the document analysis method to examine and assess the global reflections found within the social studies textbooks. The data sources for this study consist of the social studies textbooks approved by the Board of Education for the 2019-2020 academic year, targeting students in grades 4th to 7th. The textbooks were subjected to content analysis to evaluate and interpret their content. Based on the study findings, the integration of globalization themes is most prevalent in the 7th grade textbooks, followed by the 6th, 4th, and 5th grade textbooks, respectively. Moreover, the analysis of the textbooks reveals that global reflections are primarily addressed within the domains of science and technology, as well as socio-cultural dimensions. However, it is noteworthy that certain topics in the social studies textbooks, which incorporate global perspectives, are presented from a Turkish or Türkiye-centric viewpoint. Specifically, topics such as international humanitarian aid (Green Crescent, Red Crescent, TDV, TIKA, etc.), international organizations (TÜRKSOY, Turkic Council, etc.), and global migration serve as prominent examples. Additionally, the textbooks include introductions to various countries worldwide (such as Finland, England, Scotland, Japan, Chile, and India), historical artifacts, and examples of natural resources. These instances indicate that the textbook content is not exclusively centred on Türkiye or the Turkish States. Furthermore, alongside contemporary technologies such as smartphones, tablets, smartwatches, and pervasive networks, social studies textbooks also address the future of the globalized world by introducing prospective occupations such as "artificial intelligence specialist," "software engineer," and "social media specialist." Additionally, advancements in futuristic technologies such as UAVs, 3D printers, nanotechnology, and self-driving cars are explained. However, it is evident that important topics such as global citizenship and international women's rights, which have significantly impacted the world in recent years, are absent from textbooks. These omissions underscore the need for enhancements in the social studies curriculum and textbooks. Moreover, they call for those involved in developing the social studies program, preparing the textbooks, and shaping educational policies to take more deliberate measures regarding the pervasive influence of globalization on a global scale.
In general, globalization refers to the expansion of global connections, the organization of social lives, and the convergence of world societies. It is widely acknowledged as a phenomenon or concept in various sources. In essence, globalization entails the broadening and deepening of global interdependence across all spheres of life, including the environment and the economy. With globalization, beliefs, ideas, individuals, capital, information, technology, and even cultural and political boundaries operate on a global scale. Social studies is a key academic discipline aimed at elucidating this phenomenon or concept to young learners, educating them about the potential negative consequences of globalization, and preparing them accordingly. In fact, one of the primary objectives of the global connections curriculum introduced in 2018 is to foster the development of informed and responsible Turkish citizens who actively engage with global issues and can generate effective solutions to the challenges they encounter. This study aimed to investigate the global implications present in social studies textbooks (4th-7th grades) that were revised based on the updated 2018 Social Studies Curriculum, with a focus on the learning domains and topic titles. The qualitative approach employed in this study utilizes the document analysis method to examine and assess the global reflections found within the social studies textbooks. The data sources for this study consist of the social studies textbooks approved by the Board of Education for the 2019-2020 academic year, targeting students in grades 4th to 7th. The textbooks were subjected to content analysis to evaluate and interpret their content. Based on the study findings, the integration of globalization themes is most prevalent in the 7th grade textbooks, followed by the 6th, 4th, and 5th grade textbooks, respectively. Moreover, the analysis of the textbooks reveals that global reflections are primarily addressed within the domains of science and technology, as well as socio-cultural dimensions. However, it is noteworthy that certain topics in the social studies textbooks, which incorporate global perspectives, are presented from a Turkish or Türkiye-centric viewpoint. Specifically, topics such as international humanitarian aid (Green Crescent, Red Crescent, TDV, TIKA, etc.), international organizations (TÜRKSOY, Turkic Council, etc.), and global migration serve as prominent examples. Additionally, the textbooks include introductions to various countries worldwide (such as Finland, England, Scotland, Japan, Chile, and India), historical artifacts, and examples of natural resources. These instances indicate that the textbook content is not exclusively centred on Türkiye or the Turkish States. Furthermore, alongside contemporary technologies such as smartphones, tablets, smartwatches, and pervasive networks, social studies textbooks also address the future of the globalized world by introducing prospective occupations such as "artificial intelligence specialist," "software engineer," and "social media specialist." Additionally, advancements in futuristic technologies such as UAVs, 3D printers, nanotechnology, and self-driving cars are explained. However, it is evident that important topics such as global citizenship and international women's rights, which have significantly impacted the world in recent years, are absent from textbooks. These omissions underscore the need for enhancements in the social studies curriculum and textbooks. Moreover, they call for those involved in developing the social studies program, preparing the textbooks, and shaping educational policies to take more deliberate measures regarding the pervasive influence of globalization on a global scale.
Açıklama
Yüksek Lisans Tezi
Anahtar Kelimeler
Sosyal Bilgiler, Ders Kitabı, Küreselleşme, Küresel Bağlantılar, Social Studies, Textbooks, Globalization, Global Connections
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Uçar, A. (2023). Küresel ölçekli konuların sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.
