Nakşibendî-Hâlidîliğin Bir Kolu Olarak Haznevîlik (Tarihsel Süreç, Şahsiyetler, Usûl, Âdâb, Erkân)
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma Osmanlının son döneminde kurulan Nakşibendî-Hâlidîliğin Hazneviyye kolu hakkındadır. Hazneviyye şeyhlerinin hayatları, eserleri, halifeleri, müridleri, fikirleri ve tasavvufî görüşlerinin ele alındığı çalışmamızda, nihai olarak Hazneviyye medresesinde yetişen sûfîlerin toplum üzerindeki etkileri üzerinde durulmuştur. Ahmed el-Haznevî‟ye nisbetle “Hazneviyye” adıyla anılan bu yapı, tekke-medrese birlikteliğini sürdürmüş ve kısa zamanda geniş kitlelere ulaşmayı başarmıştır.
Suriye‟nin Haseke ili Kamışlı kazasına bağlı Hazne köyünde dünyaya gelen ve doğduğu yere nisbetle “Haznevî” diye anılan Ahmed el-Haznevî, Nakşibendî-Hâlidîliği bölgeye getiren ilk kişi olsa da kolun yayılması, oğlu ve halifesi İzzeddîn el-Haznevî ile başlamış, ondan sonra da Muhammed el-Haznevî ve Muhammed Mutâ‟ el-Haznevî döneminde irşat faaliyetleri hız kazanmıştır.
Etkinliği günümüzde de devam eden Hazneviyye‟nin tasavvuf anlayışı genelde Nakşî-Hâlidîliğin tarikat geleneğiyle paralellik gösterse de bu yapı “Şeriata ittiba, muhabbet, ihlâs ve teslimiyet” temelleri üzerine inşa edilmiştir. Bunun yanı sıra siyasete ve siyasîlere karĢı mesafeli durmaları ve kimseden dünyalık kabul etmemeleriyle dikkat çeken Haznevî şeyhleri, bu sayede ulemâ kesiminin takdirini kazanmayı başarmış ve yayıldığı bölgede toplumun birlik ve beraberliğine katkı sağlamışlardır.
This study is about the Haznawiya branch of the Naqshband-Khalidi order, which was established in the last period of the Ottoman Empire. It deals with the lives, works, caliphs, followers, thoughts and sufi views of the Haznawiya sheiks and at the end, it analyzes the effects of the sufis on the society who grew up in the Haznawiya madrasa. This tariqa, known as “Haznawiya” in relation to Ahmed al-Haznawi, kept up the synergy between the dervish lodge/tekke and madrasa and managed to reach many people in a short time. Despite the fact that Ahmed al-Haznevi, who was born in the village of Hazne in al-Hasakah District, Qamishli in Syria and is related to as "Haznawi" according to his place of birth, is the first person to bring the Naqshbandi-Khalidi order to the region, it started spreading with his son and caliph Izzaddin al-Haznawi. In the period of Muhammad al-Haznawi and Muta al-Haznawi, which is after Izzaddın al Haznawi‟s, the irshad (guidance) movements gained speed. Although the Sufi views of al-Haznawiyya, which continue to be effective today, are generally parallel to the Naqshband-Khalidi tariqa tradition, they are built around allegiance to the sharia, affection, sincerity and submission. Besides that, by keeping distance from politics and politicians and not accepting worldly goods from anyone, the Haznawi sheiks succeeded in gaining the appreciation of the scholars/ulama and contributed to the unity of the society in the region they spread.
This study is about the Haznawiya branch of the Naqshband-Khalidi order, which was established in the last period of the Ottoman Empire. It deals with the lives, works, caliphs, followers, thoughts and sufi views of the Haznawiya sheiks and at the end, it analyzes the effects of the sufis on the society who grew up in the Haznawiya madrasa. This tariqa, known as “Haznawiya” in relation to Ahmed al-Haznawi, kept up the synergy between the dervish lodge/tekke and madrasa and managed to reach many people in a short time. Despite the fact that Ahmed al-Haznevi, who was born in the village of Hazne in al-Hasakah District, Qamishli in Syria and is related to as "Haznawi" according to his place of birth, is the first person to bring the Naqshbandi-Khalidi order to the region, it started spreading with his son and caliph Izzaddin al-Haznawi. In the period of Muhammad al-Haznawi and Muta al-Haznawi, which is after Izzaddın al Haznawi‟s, the irshad (guidance) movements gained speed. Although the Sufi views of al-Haznawiyya, which continue to be effective today, are generally parallel to the Naqshband-Khalidi tariqa tradition, they are built around allegiance to the sharia, affection, sincerity and submission. Besides that, by keeping distance from politics and politicians and not accepting worldly goods from anyone, the Haznawi sheiks succeeded in gaining the appreciation of the scholars/ulama and contributed to the unity of the society in the region they spread.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Tasavvuf, Tarikat, Haznevî, Hazneviyye, Nakşibendîlik, Hâlidîlik, Sufism, Tariqa, Haznawi, The Haznawiyya, al-Naqshbandiyah, al-Khalidiya
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Az, A. (2021). Nakşibendî-Hâlidîliğin bir kolu olarak Haznevîlik (Tarihsel süreç, şahsiyetler, usûl, âdâb, erkân). (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
