Septik şokta terapötik plazma değişiminin enflamatuar ve hemodinamik parametreler üzerine etkisi

Amaç: Bu uzmanlık tezinin amacı, dirençli septik şok nedeniyle terapötik plazma değişimi (TPD) uygulanan hastalarda, TPD’nin interlökin-1 (IL-1), interlökin-6 (IL-6), interlökin-8 (IL- 8), interlökin-10 (IL-10), tümör nekroz faktörü alfa (TNF-α), transforme edici büyüme faktörü-beta (TGF-β) ve interferon gama (IFN-γ) seviyeleri ile hemodinamik, biyokimyasal ve klinik parametreler üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Yöntem: Bu çalışma, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlaç ve Tıbbi Cihaz Dışı Araştırmalar Etik Kurulu onayı alındıktan sonra, tek merkezli, prospektif ve kontrolsüz gözlemsel bir araştırma olarak gerçekleştirilmiştir. Yoğun bakım ünitesinde septik şok gelişen, standart sepsis tedavilerine yanıt vermeyen ve norepinefrin ihtiyacı ≥ 0.4 mcg/kg/dk olan erken evre (şok başlangıcı < 24 saat) 25 hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Hastalara standart bakıma ek olarak tek seferlik TPD uygulanmıştır. TPD öncesi ve sonrası klinik ve biyokimyasal veriler toplanmış, sitokin düzeyleri ELISA yöntemi ile analiz edilmiştir. Bulgular: TPD öncesi ve sonrası tüm sitokin seviyelerinde genel olarak azalma görülmüştür. Ancak IL-6 ve TGF-β seviyelerinde anlamlı değişiklikler saptanmıştır (sırası ile p<0.01, p<0.05). TGF-β seviyelerindeki azalma, 28 günlük mortalite üzerinde olumlu etki yaratmıştır. TPD tedavisi öncesi SOFA skorları median (max-min) olarak 13 (9-18) iken TPD tedavisi sonrası 11.5 (9-16) olarak tespit edilmiştir (p<0.01). TPD sonrası hemodinamik iyileşme kaydedilmiş, OAB) / norepinefrin (NE) doz oranında TPD sonrası 6.saat ve 24.saatte anlamlı artış saptanmıştır (p<0.01). Prokalsitonin (PCT) ve C-reaktif protein (CRP) değerleri de TPD uygulaması sonrası istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşmeye başlamış ve çalışma süresince düşüş devam etmiştir. TPD ile ilişkili olarak hipokalsemi dışında herhangi bir yan etki gözlenmemiştir. Sonuç: Terapötik plazma değişimi, dirençli septik şoklu hastalarda erken dönemde inflamatuar yanıtın baskılanması ve hemodinamik stabilitenin sağlanmasında etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Ancak, mortalite üzerindeki etkilerinin daha net ortaya konulabilmesi için daha geniş kapsamlı randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.

Objective: The aim of this specialization thesis is to evaluate the effects of therapeutic plasma exchange (TPE) applied to patients with resistant septic shock on the levels of interleukin-1 (IL-1), interleukin-6 (IL-6), interleukin-8 (IL-8), interleukin-10 (IL-10), tumor necrosis factor-alpha (TNF-α), transforming growth factor-beta (TGF-β), and interferon- gamma (IFN-γ), as well as hemodynamic, biochemical, and clinical parameters. Method: This study was conducted as a single-center, prospective, and uncontrolled observational study after obtaining approval from the Necmettin Erbakan University Non- Drug and Non-Medical Device Clinical Research Ethics Committee. Twenty-five early-stage (shock onset < 24 hours) septic shock patients admitted to the intensive care unit, who did not respond to standard sepsis treatments and required norepinephrine ≥ 0.4 mcg/kg/min, were included in the study. Patients underwent a single TPE session in addition to standard care. Clinical and biochemical data were collected before and after TPE, and cytokine levels were measured using the ELISA method. Results: A general reduction in all cytokine levels was observed before and after TPE. However, significant decreases were detected in IL-6 and TGF-β levels (p<0.01 and p<0.05, respectively). The reduction in TGF-β levels had a positive effect on 28-day mortality. The median (min-max) SOFA scores decreased from 13 (9-18) before TPE to 11.5 (9-16) after TPE (p<0.01). Hemodynamic improvement was observed after TPE, with a statistically significant increase in the mean arterial pressure (MAP) / norepinephrine (NE) dose ratio at the 6th and 24th hours (p<0.01). Procalcitonin (PCT) and C-reactive protein (CRP) levels also showed a statistically significant decrease immediately after TPE and continued to decline throughout the study. No side effects were observed related to TPE, except for hypocalcemia. Conclusion: Therapeutic plasma exchange may be an effective treatment option for suppressing the inflammatory response and achieving hemodynamic stability in patients with resistant septic shock during the early phase. However, larger-scale randomized controlled trials are required to better assess its impact on mortality.