Minai tekniğinin Selçuklu döneminden günümüze aydınlatma ürünlerine yansıması

Minai tekniği, 12. ve 13. yüzyıllarda özellikle İran coğrafyasında gelişmiş ve Selçuklu dönemi seramik sanatında önemli bir yer edinmiş, çok katmanlı ve zengin bir dekoratif uygulamadır. Hem sır altı hem de sır üstü boyama tekniklerinin birlikte kullanıldığı bu yöntemde, mavi, kırmızı, yeşil, sarı ve beyaz gibi canlı renkler ile altın yaldızların yüzeye uygulanması ile oluşturulmuştur. Bu teknik, yalnızca estetik bir zenginlik sunmakla kalmayıp, aynı zamanda figüratif unsurlar, mitolojik sahneler ve saray yaşamı gibi temaların işlendiği kompozisyonlarla anlatı derinliği de kazandırmaktadır. Minai tekniği, bu yönüyle İslam sanatının kültürel çeşitliliğini yansıtan özgün bir anlatım biçimi olarak değerlendirilmektedir. Bu tez kapsamında, Minai tekniği günümüz seramik sanatıyla ilişkilendirilerek, aydınlatma objeleri üzerinden yeniden yorumlanmıştır. Tarihsel süreç içerisinde kullanılan altı farklı aydınlatma formu—abajur, avize, gazyağı lambası, kandil, mumluk ve şamdan—alfabetik sıra ile incelenmiş ve bu kategorilere ait modern seramik örnekleri, Minai tekniği ile uygulanmıştır. Uygulama süreci sonucunda toplam 17 farklı seramik aydınlatma objesi, söz konusu teknik kullanılarak biçimlendirilmiştir. Bu çalışma ile tarihsel bir teknik olan Minai'nin çağdaş seramik formlarıyla buluşturulması hedeflenmiş; böylece hem işlevsel hem de simgesel anlamı korunarak geçmişle günümüz arasında sanatsal ve kültürel bir köprü kurulmuştur. Minai tekniği bu bağlamda yalnızca görsel bir süsleme yöntemi olarak değil, aynı zamanda tarihsel kimliği yansıtan bir anlatım aracı olarak yeniden değerlendirilmiştir.

The Minai technique is a multilayered and richly decorative technique that developed particularly in Iran during the 12th and 13th centuries and gained a prominent place in Seljuk ceramic art. This method, which utilizes both underglaze and overglaze painting techniques, is created by applying vibrant colors such as blue, red, green, yellow, and white to the surface, along with gold gilding. This technique not only offers aesthetic richness but also adds narrative depth through compositions depicting figurative elements, mythological scenes, and themes such as palace life. In this respect, the Minai technique is considered a unique form of expression that reflects the cultural diversity of Islamic art. In this thesis, the Minai technique is reinterpreted through lighting objects, in relation to contemporary ceramic art. Six different lighting forms used throughout history—lampshade, chandelier, kerosene lamp, oil lamp, candle holder, and candelabrum—are examined in alphabetical order, and modern ceramic examples from these categories are applied using the Minai technique. As a result of the application process, a total of 17 different ceramic lighting objects were fashioned using this technique. This study aimed to integrate the historical technique of Minai with contemporary ceramic forms, thus preserving both its functional and symbolic meaning and establishing an artistic and cultural bridge between the past and the iv present. In this context, the Minai technique was re-evaluated not only as a visual decorative method but also as a narrative tool reflecting historical identity.