Charles Hartshorne’un Neo-Klasik Teizmi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada Charles Hartshorne’un neo-klasik teizm anlayışını irdelemeye
çalıştık. “Klasik” kelimesi mevcut olanın çoğunu muhafaza etmeyi çağrıştırır. “Neo”
(yeni) kelimesi ise olana bir şey ekler ve yeniliğe vurgu yapar. Hartshorne’un gayesi
de klasik Hristiyan teizmine yeni bir bakış açısı kazandırmaktır. Tanrı problemi onun
direkt felsefi/teolojik ilgi alanı içerisindedir. O, bir dizi teolojik hatalardan bahseder.
Ölümsüzlük, vahiy, apatik (apathic) Tanrı sevgisi, her şeyi bilme, her şeye gücü
yetme, değişmeyen mutlak mükemmel Tanrı anlayışları teolojik hatalardandır.
Klasik Hristiyan teizminin problematik ardalanı teolojik hataların ele alınmasını
gerektirmiştir. Dolayısıyla Hartshorne, dini yaklaşımlara alternatif, orjinal, akla ve
mantığa yatkın çözümlemeler üretmeyi amaçlamıştır.
Hartshorne Tanrı’nın sıfatlarının tanımlarının içeriğinde bazı değişikliklere
gider. Başta kötülük problemi olmak üzere bazı din felsefesi problemlerini bu şekilde çözmeye çalışır. Tanrı’nın sıfatlarının yeniden yorumlanması sınırlı Tanrı anlayışını
beraberinde getirmiştir. Neo-klasik teizm Tanrı-âlem-insan ilişkisini, bağıntı ve süreç
kavramlarıyla birlikte ortaya koyar. Hartshorne’da Tanrı sevgisi ön planda tutulmuş
ve sevgi atmosferi onun düşünce yapısını sarmalamıştır. Tanrı’nın varlığını kendi
global delil versiyonu ve revize edilmiş ontolojik delil ile güçlü bir şekilde
tanıtlamaya çalışır. Ayrıca o, Tanrı’nın herhangi bir cinsiyet belirten bir zamirle
birlikte zikredilmesini arzu etmez.
Bu ekolde Tanrı ve dünya birbirinden bağımsız düşünülemez birinin varlığı
ötekinin varlığını zorunlu kılar. Hartshorne, panenteizmin ılımlı bir orta yol tutuş
tarzını kişilerin tercihine sunar, zıtlıkların içerisindeki birlikteliği yakalamamızı ister
ve hakikatin iki yönünün/kutbunun (soyut-somut) olduğunu da dikkatlerimize sunar.
Hartshorne’un çerçevelediği kozmolojide insan bir nevi kendi tarihinin yazıcısı
konumundadır. Neo-klasik teizm insanı hayatın merkezine almak istediği için birey
bu inanç sisteminde başroldedir. Kişi kendi geleceğini inşa eder. Hartshorne
dizgesinde yaratan ve yaratılan olarak iki ayrı ontolojik konumlandırma yapmaz.
Onun neo-klasik metafiziğinde Tanrı da insan da yaratıcı dönüşüm ve oluşumda
ortaklaşa etken rol alırlar. Onun neo-klasik teizmi karşılıklı ilişkisellik düzleminde
din ve bilimi aynı potada eriten holistik bir şema çizer.
In this study, we have tried to analyze Charles Hartshorne’s understanding of neo-classical theism. The word “classic” evokes us to hold much of what is available. The word “neo” (new) also adds something to what is available and emphasizes innovation. Hartshorne’s objective is to give a new perspective to classical Christian theism. God problem is in his direct philosophical/theological interest. He refers to a range of theological mistakes. Immortality, revelation, apathic love of God, omniscience, omnipotence, unchanging absolute perfect God are theological mistakes. The problematic background of classical Christian theism required to deal with theological mistakes. Therefore, Hartshorne has determined to produce alternative, original, rational and plausible resolutions to ecclesiastical approaches. Hartshorne goes through some changes in the content of the definitions of God’s attributes. He attemps to solve some philosophy of religion problems in this manner, especially the problem of evil. The reinterpretation of God’s attributes brought with it a limited understanding of God. Neo-classical theism sets forth the relationship between God-universe-human, together with the concepts of relation and process. In Hartshorne, the love of God has been prioritized and the atmosphere of love wrapped up his mindset. He tries to strongly prove the existence of God with his own global version of argument and revised ontological argument. He also does not want God to be cited with any gender pronoun. In this ecole, God and the world cannot be considered independent of each other, the existence of one necessitates the existence of the other. He offers panentheistic moderate middle way to people. He wants us to catch the unity of contrast and he notices that esence has two sides/poles (abstract-concrete). In a sense, in cosmology which is enframed by Hartshorne, man has position as sort of the writer of his own history. One raises his own future. In his system, he does not make two separate ontological positions as creator and created. In his neoclassical metaphysic both man and God collectively take an active part in creative transformation. On the plane of reciprocative relationality, his neo-classical theism melts religion and science in the same pot holistically.
In this study, we have tried to analyze Charles Hartshorne’s understanding of neo-classical theism. The word “classic” evokes us to hold much of what is available. The word “neo” (new) also adds something to what is available and emphasizes innovation. Hartshorne’s objective is to give a new perspective to classical Christian theism. God problem is in his direct philosophical/theological interest. He refers to a range of theological mistakes. Immortality, revelation, apathic love of God, omniscience, omnipotence, unchanging absolute perfect God are theological mistakes. The problematic background of classical Christian theism required to deal with theological mistakes. Therefore, Hartshorne has determined to produce alternative, original, rational and plausible resolutions to ecclesiastical approaches. Hartshorne goes through some changes in the content of the definitions of God’s attributes. He attemps to solve some philosophy of religion problems in this manner, especially the problem of evil. The reinterpretation of God’s attributes brought with it a limited understanding of God. Neo-classical theism sets forth the relationship between God-universe-human, together with the concepts of relation and process. In Hartshorne, the love of God has been prioritized and the atmosphere of love wrapped up his mindset. He tries to strongly prove the existence of God with his own global version of argument and revised ontological argument. He also does not want God to be cited with any gender pronoun. In this ecole, God and the world cannot be considered independent of each other, the existence of one necessitates the existence of the other. He offers panentheistic moderate middle way to people. He wants us to catch the unity of contrast and he notices that esence has two sides/poles (abstract-concrete). In a sense, in cosmology which is enframed by Hartshorne, man has position as sort of the writer of his own history. One raises his own future. In his system, he does not make two separate ontological positions as creator and created. In his neoclassical metaphysic both man and God collectively take an active part in creative transformation. On the plane of reciprocative relationality, his neo-classical theism melts religion and science in the same pot holistically.
Açıklama
Doktora Tezi
Anahtar Kelimeler
Teizm, Süreç, Aktüalite, Tecrübe, Değişim, Theism, Process, Actuality, Experience, Change
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Özgül, K. (2021). Charles Hartshorne’un neo-klasik teizmi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Konya
