Sekülerleşme kavramı üzerine karşılaştırmalı bibliyometrik analiz

Bu araştırmada, sekülerleşme kavramının akademik literatürdeki gelişimi ve yapısı karşılaştırmalı bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmada Scopus ve Web of Science veri tabanları ile DergiPark akademik dergi platformundan 1899-2023 (Haziran) dönemini kapsayan toplam 7484 yayın (uluslararası: 7042, ulusal: 442) analiz edilmiştir. Araştırmada performans analizi, içerik analizi ve ağ analizleri (ortak kelime analizi, tematik harita analizi, ortak atıf analizi ve bibliyografik eşleşme analizi) kullanılmıştır. Bulgular, uluslararası literatürde sekülerleşme çalışmalarının 2010-2019 döneminde zirve yaptığını, ulusal literatürde ise 2018-2023 döneminde hızlı bir artış gösterdiğini ortaya koymuştur. Uluslararası literatürde "religion" (415) ve "secular" (368) kavramları en yüksek sıklıkta kullanılırken, ulusal literatürde "laiklik" (105) kavramı merkezi konumdadır. Ortak atıf analizi, uluslararası literatürde Charles Taylor, Talal Asad ve José Casanova'nın, ulusal literatürde ise Peter Berger, Niyazi Berkes ve Talal Asad'ın en etkili yazarlar olduğunu göstermiştir. Araştırmada, sekülerleşme kavramının uluslararası literatürde daha çeşitli teorik yaklaşımlarla ele alındığını, ulusal literatürde ise Türkiye'nin özgün laiklik deneyimine odaklandığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, sekülerleşme teorisinin evrensel ve yerel boyutlarını anlamada önemli katkılar sunmaktadır.

In this research, the development and structure of the concept of secularization in academic literature has been examined through comparative bibliometric analysis method. The study analyzed a total of 7,484 publications (international: 7,042, national: 442) covering the period 1899-2023 (June) from Scopus and Web of Science databases and DergiPark academic journal platform. The research employed performance analysis, content analysis, and network analyses (co-word analysis, thematic map analysis, co-citation analysis, and bibliographic coupling analysis). The findings revealed that secularization studies in international literature peaked during 2010-2019, while national literature showed rapid growth during 2018-2023. In international literature, the concepts "religion" (415) and "secular" (368) were used with the highest frequency, while in national literature, the concept "laiklik" (105) holds a central position. Co-citation analysis showed that Charles Taylor, Talal Asad, and José Casanova are the most influential authors in international literature, while Peter Berger, Niyazi Berkes, and Talal Asad are the most influential in national literature. The research found that the concept of secularization is addressed with more diverse theoretical approaches in international literature, while national literature focuses on Turkey's unique secularism experience. These findings provide significant contributions to understanding the universal and local dimensions of secularization theory.