Zeydî fıkhının gelişiminde İmâm Hâdî ve Hâdeviyye

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2019

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Zeydî fıkhının gelişim sürecinde İmam Hâdî ve Hâdeviyye'nin ele alındığı bu çalışmada, Zeydiyye mezhebinin temel görüşleri ile Zeydî fıkhının gelişim süreci ele alınmış ve Zeydî fıkhına önemli katkıları olan İmam Hâdî ile kendisine nispet edilen Hâdeviyye fıkhı araştırılmıştır. Bu amaçla yaptığımız çalışma bir giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde öncelikle araştırmanın önemi ile amacı üzerinde durulmuş, kapsamı belirlenmiş ve konuyla alakalı kaynaklar ile bu alanda yapılmış çalışmalara yer verilmiştir. Birinci bölümde, Zeydiyye'nin tanımı ve temel görüşleri ortaya konmaya çalışılmış, ardından Zeydî fırkaların tanıtımına, fıkıh düşüncelerine ve şer'î kaynak anlayışlarına yer verilerek Zeydî fıkhının karakteristik özellikleri tespit edilmiştir. Daha sonra Zeydî fıkhının tarihsel süreci ile İmam Hâdî'ye kadar Zeydî fıkhına katkı sağlamış olan başlıca Zeydî fakihlere ve mezhebin başlıca delillerine yer verilmiştir. Ayrıca Zeydî-Hanefî etkileşimi konusundaki tartışmalar da değerlendirilerek İmam Hâdî öncesine kadarki süreç tamamlanmıştır. İkinci bölümde, ilk olarak İmam Hâdî'nin yaşadığı ortamı yansıtmak üzere Abbâsiler döneminde siyasî ortam ve Zeydî kalkışmalar ile İmam Hâdî öncesi Yemen'de siyasî ortam ve ilmî durum hakkında bilgiler verilerek dönemin portresi çizilmiştir. Ardından İmam Hâdî'nin hayatı, ilmî kişiliği, imâmeti ve Zeydî fıkhındaki yeri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda onun nesebi, doğumu çocukluğu, ilim tahsili, hocaları, öğrencileri hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra İmam Hâdî'nin imâmetini ilan edişi, Taberistan ile Yemen'e gidişi ve vefatı ele alınmıştır. Son olarak İmam Hâdî sonrası Yemen hakkında kısaca bilgi verildikten sonra İmam Hâdî'nin Zeydî fıkhındaki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Hâdevî fıkhının kurucusu İmam Hâdî'nin fıkıh alanında kaleme aldığı ve fıkıh konularının tamamını kapsayan aynı zamanda Hâdevî fıkhının ilk kaynağı sayılan el-Ahkâm adlı eser tanıtılarak bu eser üzerinden Zeydî-Hâdevî fıkhının delil anlayışı ve ictihad yöntemi ile mezhebin karekteristik özellikleri ortaya konmuştur. Bu bağlamda bazı örnekler üzerinden Hâdevî fıkhı ile Hanefî, Mâlikî, Şâfiî, Hanbelî ve Câ'ferî mezhepleri arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Ayrıca okuyucuların Hâdevî fıkhı hakkında genel bir bilgi edinmeleri için ibâdet, muâmelât ve ukûbat konularında İmam Hâdî'nin bazı görüşlerine yer verilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen bulgular ve bu alanda yapılabilecek çalışmaların yer aldığı "Sonuç" bölümü ile çalışma sona erdirilmiştir.
This dissertation deals with Imam al-Hadi and the Hadawiyyah sect in the developmental process of the Zaydi School of law. Within this scope, the basic views of the Zaydiyyah and their development process, the life of Imam Hadi and his important contributions to Zaidi fiqh has been addressed. This study consists of an introduction, three sections and result. In the introduction, the importance, purpose, scope of the research has been determined and the relevant sources and previous research in this field has been included. In the first chapter, the definition and basic views of Zaidiyyah has been explained, and the characteristics of the Zaidi Fiqh was explained by introducing the Zaidi sects, their Fiqh thought and their understanding of the legal sources. Then, the historical process of Zaidi fiqh, the main Zaidi faqih who have contributed to the Zaidi jurisprudence until Imam Hadi and the main legal sources of the sect have been given. In addition, the debates on the Zaidi-Hanafi interaction have been evaluated and the historical process until Imam Hadi has been evaluated. In the second chapter, the political environment and Zeydî period in the Abbasid period and the political environment and scientific situation in Yemen before Imam Hâdî were given to reflect the environment where Imam Hâdî lived. Then, the life of Imam Hâdî, his scholarly personality, his imamate and his place in Zaydi jurisprudence were tried to be revealed. In this context, information about his progeny, birth, childhood, academic education, teachers and students were given. Then, the proclamation of Imam Hâdî as imam and his going to Taberistan and Yemen and his death were discussed. Finally, after giving information about Yemen after Imam Hâdî, Imam Hâdî's place in Zeydî School of law was tried to be determined. In the third chapter, the work of Imam Hâdî named as al-Ahkâm, which was written in the field of Hadawiyyah jurisprudence and which includes all the fiqh subjects, has been introduced and also the characteristic of the sect and their ijtihad method was deducted accordingly. In this context, a comparison has been made between the Hadawiyyah and the Hanafi, Maliki, Shafi, Hanbali and Jafari schools of law. In addition, some of the views of Imam Hâdî in the subjects of worship, daily occasions and penal law are given in order to give a general knowledge about the sects legal views. The study has been finished with a conclusion chapter, where the findings of the study and the studies that can be done in this area are included.

Açıklama

Doktora Tezi

Anahtar Kelimeler

Zeydiyye, Zeydî fıkıh, İmam Hâdî, Hâdeviyye, Yemen, Zaidiyyah, Zaydi Fiqh, Imam Hadi, Hadawiyyah

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Ekinci, A. (2019). Zeydî fıkhının gelişiminde İmâm Hâdî ve Hâdeviyye. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.