Çoklu kronik hastalığı olan bireylerin hastalığa uyumları ile hastalık yönetimi öz etkililikleri arasındaki ilişki
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/embargoedAccess
Özet
Çoklu kronik hastalıklar günümüzde küresel bir sorun oluşturmaktadır. Ortaya çıkan bu sorunda başta bireyleri olmak üzere toplumu olumsuz etkilemektedir. Bu çalışma çoklu kronik hastalığı olan bireylerin hastalığa uyumları ile hastalık yönetimi öz etkililikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapıldı. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde olan araştırma, Konya ili Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde dahili kliniklerde 01-31 Aralık 2022 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini, Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi'nde yatan çoklu kronik hastalığa sahip olan bireyler, örneklemini ise araştırmaya dahil edilmeleri kriterlerini karşılayan 230 hasta birey oluşturdu. Verilerin toplanmasında Hasta Bilgi Formu, Kronik Hastalıklara Uyumu Değerlendirme Ölçeği ve Kronik Hastalık Yönetimi İçin 6 Maddelik Öz-Etkililik Ölçeği kullanıldı. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanısıra Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi ve Dunn testi kullanıldı. Kronik hastalık yönetimi için 6 maddelik öz-etkililik ölçeği puanına etki eden faktörlerin analizinde ise lineer regresyon analizi kullanıldı. Analiz sonuçları nicel veriler için ortalama ± standart sapma ve ortanca (minimum- maksimum) şeklinde, kategorik veriler ise frekans ve yüzde şeklinde sunuldu. Hastaların %64,8'inin kadın, %83'ünün evli, %71,7'sinin ilkokul mezunu, %60,4'ünün il merkezinde yaşadığı, %87,8'inin herhangi bir işte çalışmadığı saptandı. Çalışmamızda kronik hastalıklara uyum düzeyi ortalaması 62,48±9,81; öz etkililik düzeyi ortalaması 4,58 ± 2,01 olarak bulundu. Çalışma sonucunda çoklu kronik hastalığa sahip bireylerin hastalıklara uyum düzeyinin ortalamanın üzerinde olduğu; evlilerin, eğitim düzeyi yüksek olanların, çalışanların, mesleği olanların, gelir durumu iyi olanların, geniş ailede ve kasabada yaşayanların, iki kronik hastalığa sahip olanların kronik hastalığa uyumlarının daha yüksek olduğu saptandı. Kronik hastalıklara uyum ve öz etkililik düzeyleri toplam puanları arasında anlamlı bir ilişki saptandı. Katılımcıların kronik hastalıklara psikolojik uyumları arttıkça öz etkililik düzeylerinin arttığı, saptandı. Kullanılan ilaç sayısı arttıkça psikolojik ve davranışsal öz-etkililik düzeylerinin azaldığı saptandı. Sonuç olarak bireylerin kronik hastalıklara uyum düzeyleri arttıkça kronik hastalık yönetimi öz-etkililik düzeyleri artmaktadır. Hastalık sayısı fazla olan bireylere eğitim hemşireleri öncülüğünde uyum programları ve hastalık süreçlerine yönelik eğitimlerin planlanması önerilmektedir.
Multiple chronic diseases are a global problem today. This emerging problem negatively affects society, especially individuals. This study conducted to examine the relationship between disease adaptation and disease management self-efficacy of individuals with multiple chronic diseases. This descriptive and correlational study was conducted between 01-31 December 2022 in the internal clinics of Necmettin Erbakan University Medical Faculty Hospital in Konya. The study population consisted of individuals with multiple chronic diseases hospitalised in Necmettin Erbakan University Medical Faculty Hospital, and the sample consisted of 230 patients who met the criteria for inclusion in the study. The Patient Information Form, Chronic Disease Adaptation Assessment Scale, and Self-Efficacy for Managing Chronic Disease 6-Item Scale were used to collect data. To analysis the data, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Dunn test were used and descriptive statistics. Linear regression analysis was used to analyse the factors affecting the 6-item self-efficacy scale score for chronic disease management. Analysis results were presented as mean ± standard deviation and median (minimum-maximum) for quantitative data and as frequency and percentage for categorical data. It was determined that 64.8% of the patients were women, 83% were married, 71.7% were primary school graduates, 60.4% lived in the city center, and 87.8% did not work in any job. In our study, the mean level of compliance with chronic diseases was 62.48±9.81; The mean self-efficacy level was found to be 4.58 ± 2.01. As a result of the study, it was found that the adaptation level of individuals with multiple chronic diseases was above the average; It was found that those who are married, those with a high level of education, those who work, those who have a job, those who have a good income, those who live in a large family and in the town, and those who have two chronic diseases, have higher adaptation to chronic disease. A significant correlation was found between the total scores of adherence to chronic diseases and self-efficacy levels. It was determined that as the participants' psychological adjustment to chronic diseases increased, their self-efficacy levels increased. It was determined that as the number of drugs used increased, the psychological and behavioral self-efficacy levels decreased. As a result, as individuals' adaptation levels to chronic diseases increase, their chronic disease management self-efficacy levels increase. It is recommended to plan adaptation programs and trainings on disease processes under the leadership of training nurses for individuals with a high number of diseases.
Multiple chronic diseases are a global problem today. This emerging problem negatively affects society, especially individuals. This study conducted to examine the relationship between disease adaptation and disease management self-efficacy of individuals with multiple chronic diseases. This descriptive and correlational study was conducted between 01-31 December 2022 in the internal clinics of Necmettin Erbakan University Medical Faculty Hospital in Konya. The study population consisted of individuals with multiple chronic diseases hospitalised in Necmettin Erbakan University Medical Faculty Hospital, and the sample consisted of 230 patients who met the criteria for inclusion in the study. The Patient Information Form, Chronic Disease Adaptation Assessment Scale, and Self-Efficacy for Managing Chronic Disease 6-Item Scale were used to collect data. To analysis the data, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis H test and Dunn test were used and descriptive statistics. Linear regression analysis was used to analyse the factors affecting the 6-item self-efficacy scale score for chronic disease management. Analysis results were presented as mean ± standard deviation and median (minimum-maximum) for quantitative data and as frequency and percentage for categorical data. It was determined that 64.8% of the patients were women, 83% were married, 71.7% were primary school graduates, 60.4% lived in the city center, and 87.8% did not work in any job. In our study, the mean level of compliance with chronic diseases was 62.48±9.81; The mean self-efficacy level was found to be 4.58 ± 2.01. As a result of the study, it was found that the adaptation level of individuals with multiple chronic diseases was above the average; It was found that those who are married, those with a high level of education, those who work, those who have a job, those who have a good income, those who live in a large family and in the town, and those who have two chronic diseases, have higher adaptation to chronic disease. A significant correlation was found between the total scores of adherence to chronic diseases and self-efficacy levels. It was determined that as the participants' psychological adjustment to chronic diseases increased, their self-efficacy levels increased. It was determined that as the number of drugs used increased, the psychological and behavioral self-efficacy levels decreased. As a result, as individuals' adaptation levels to chronic diseases increase, their chronic disease management self-efficacy levels increase. It is recommended to plan adaptation programs and trainings on disease processes under the leadership of training nurses for individuals with a high number of diseases.
Açıklama
Yüksek Lisans Tezi
Anahtar Kelimeler
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Çoklu Kronik Hastalıklar, Hastalığa Uyum, Öz Etkililik, Disease Adaptation, Multiple Chronic Disease, Non-Communicable Diseases, Self-Efficacy
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Güney, A. (2023). Çoklu kronik hastalığı olan bireylerin hastalığa uyumları ile hastalık yönetimi öz etkililikleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.